Οικονομική κρίση και Αυτοδιοίκηση

του Αριστοτέλη Βασιλάκη

Είναι ξεκάθαρο ότι εδώ και τρία χρόνια η Ελλάδα βιώνει με τρόπο οδυνηρό το τέλος μιας ολόκληρης εποχής. Ο κύκλος της μεταπολίτευσης έχει κλείσει οριστικά και αμετάκλητα. Η αναπτυξιακή «φούσκα» και το υπερκαταναλωτικό μοντέλο έλαβαν τέλος με πολύ βίαιο τρόπο, είναι αλήθεια.

Οι πολιτικές του Μνημονίου έχουν σαρώσει τα πάντα. Μισθούς, συντάξεις, μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, αναπτυξιακές προοπτικές. Η Αυτοδιοίκηση μήτρα διαφθοράς στην προ μνημονίου εποχή, σήμερα....... βρίσκεται στο στόχαστρο των πάντων. Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα προσαρμογής της Αυτοδιοίκησης στα νέα δεδομένα είναι σχεδόν απογοητευτικά. Ο Καλλικράτης, όπως και ο Καποδίστριας παλιότερα αποδείχτηκαν ασκήσεις επί χάρτου της κεντρικής εξουσίας σε βάρος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Γίνεται μια στοχευμένη προσπάθεια για την απαξίωση της Αυτοδιοίκησης στο σύνολο της. Κι αν σ αυτή την προσπάθεια η Αυτοδιοίκηση δεν σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και στο μέτρο του δυνατού ενωμένη, θα καταφέρουν να την απαξιώσουν πλήρως. Αυτά που έρχονται στο φως της δημοσιότητας για την διαφθορά στους δήμους, δεν είναι καθόλου τυχαία. Είναι δεδομένο πως θα πρέπει να υπάρξει διαφάνεια παντού, ωστόσο η πραγματικότητα είναι μία και δεν επιδέχεται καμίας αμφισβήτησης. Θα πρέπει οι πάντες να αναλογιστούν την ποσότητα και την ποιότητα της διαφθοράς που διακινείται στην Αυτοδιοίκηση. Η Αυτοδιοίκηση διαχειρίζεται το 3% του ΑΕΠ, το υπόλοιπο 97% το διαχειρίζεται το Κεντρικό κράτος!!!
Οπότε η επικοινωνιακή, ηθική και ποινική «ενοχοποίηση» της Αυτοδιοίκησης, περισσότερο αποτελεί με προσπάθεια κάποιων να πετάξουν την μπάλα στην εξέδρα, δηλαδή να αποπροσανατολίσουν την κοινωνία, αλλά και την τρόικα, παρά μια ειλικρινή προσπάθεια εξυγίανσης ενός μικρού κομματιού της δημόσιας διοίκησης.
Η Αυτοδιοίκηση δεν θα πρέπει να επιτρέψει την ισοπέδωση και την καταρράκωσή της μέσα σε κλίμα αμφισβήτησης των πάντων. Η Αυτοδιοίκηση, αντίθετα, επιβάλλεται να βρει τον δρόμο της, δίπλα στους πολίτες και στα πολύ μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Δεν πρέπει να γίνει μέρος του προβλήματος, αλλά οφείλει να γίνει μέρος της λύσης του.΄
Οι περικοπές σε οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους μπορεί να δημιουργούν πρωτόγνωρες συνθήκες και πολλά προβλήματα στην Αυτοδιοίκηση. Παράλληλα όμως, δημιουργούν και την ανάγκη στροφής σε ένα διαφορετικό μοντέλο διοίκησης και λειτουργίας των δήμων σε σχέση με αυτό που επικρατούσε μέχρι σήμερα.
Ο περιορισμός της σπατάλης, ο εξορθολογισμός των δημοτικών υπηρεσιών, η αξιοποίηση ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων για έργα ουσίας και όχι βιτρίνας, η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, οι συμπράξεις με το εθελοντικό κίνημα για περιβαλλοντικές και κοινωνικές πρωτοβουλίες, οι διαδημοτικές, η επένδυση στην τοπική ανάπτυξη (επιχειρηματικότητα, τουρισμός, πολιτισμός, τοπικά προϊόντα κτλ.) είναι μόνο μερικοί από τους τομείς στους οποίους πρέπει να στραφεί ένας σύγχρονος δήμος, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ανάγκες των καιρών.
Οι πολίτες αντιλαμβάνονται τη δύσκολη οικονομική κατάσταση της χώρας και κανείς δεν περιμένει από την Αυτοδιοίκηση να συνεχίσει να κάνει έργα, κοινωνικές παροχές ή πολιτιστικές εκδηλώσεις (και πανηγύρια!) με τους πριν το 2010 ρυθμούς.
Παρόλα αυτά, οφείλουμε να διατηρήσουμε ένα επίπεδο λειτουργίας των δήμων, που:
Να συντηρεί αξιοπρεπώς τις βασικές υποδομές σε καθαριότητα και πράσινο και σε ό,τι αφορά την καθημερινότητα του πολίτη. Να δίνει ιδιαίτερο βάρος σε θέματα κοινωνικών υποδομών, σε μια κοινωνία όπου ο συνεκτικός της ιστός διαβρώνεται και η φτώχεια περνά σε όλο και περισσότερα στρώματα. Έχουν τεράστια ανάγκη οι τοπικές κοινωνίες από παιδικούς σταθμούς, ΚΑΠΗ, κοινωνική φροντίδα, μέριμνα για φτωχούς, ΑμεΑ, μετανάστες, χρήστες ουσιών κ.ά.
Καταλήγοντας πρέπει να πούμε, πως η Αυτοδιοίκηση στο σύνολο της αποδείχτηκε λίγο ως πολύ απροετοίμαστη στα νέα δεδομένα. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πάντως ότι η κρίση εκτός από προβλήματα, δημιουργεί και μια σειρά από ευκαιρίες. Αφήστε που τα τελευταία 2,5 χρόνια αποτέλεσαν την χρυσή ευκαιρία για να δοκιμαστούν συμπεριφορές πολιτικών προσώπων και όχι μόνο. Να κατανοήσουμε ποια ήταν τα κίνητρα ενασχόλησης τους με την Αυτοδιοίκηση.
Όταν υπάρχουν χρήματα για να σπαταλάς, όλα είναι πιο εύκολα. Και αυτοί που σ’ αγαπάνε και στέκονται δίπλα σου, «εκλεκτοί και επιφανείς»… Όταν είσαι αναγκασμένος να κάνεις διαχείριση της φτώχειας, τότε μπορείς να ξεχωρίσεις νοοτροπίες και συμπεριφορές. Να ξεχωρίσεις την ήρα από το στάρι.