Επιτέλους! Ήρθε η ώρα της καταδίκης της ρατσιστικής βίας από τους εκλεγμένους κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους, αυτούς που με τον λόγο τους εκφράζουν τη βούλησή μας. Το ακούσαμε κι αναθαρρήσαμε όλοι - η πλειονότητα δηλαδή των πολιτών - που δεν θέλουμε τη βία στη ζωή μας.
Ένα κοινοβουλευτικό ψήφισμα, όσο και να το κάνεις, έχει μια
κάποια βαρύτητα, μια σημασία. Νιώθεις, όσο να ναι, σαν ....
Έλληνας, μια ανακούφιση. Διασφαλίζεται κατά τι το δημοκρατικό σου φρόνημα. Κοιμάσαι ηρωικά και ήσυχα, σαν να έχεις μόλις αποτρέψει τον εχθρό που βρισκόταν προ των πυλών.
(Αν πάλι ζεις σ´αυτή τη χώρα χωρίς να είσαι Έλληνας, τότε - κακό του κεφαλιού σου - μπορεί ούτε και να το πάρεις χαμπάρι. Μπορεί να μην το πάρει το μάτι σου στις εφημερίδες, μπορεί να μην το καλοκαταλάβεις αν τύχει και το ακούσεις στο ραδιόφωνο, μπορεί να μη σε ενημερώσει ο εργοδότης σου για να είσαι κι εσύ ήσυχος από δώ και στο εξής.)
Κι εκεί που περιμέναμε με αγωνία να βγει, ήρθαν τα μαντάτα: ο ένας ψήφισε λευκό, ο άλλος δεν ψήφισε γιατί διαφώνησε με την ορολογία, τη διατύπωση, τις λέξεις, ο τρίτος ξέχασε την ώρα και ούτε που πήγε... (Αναρωτιέμαι - σχετικά με τον τελευταίο - ποιό ραντεβού θα ήταν σημαντικότερο έτσι ώστε να μην ξεχάσει την ώρα; Το ραντεβού με τον κουρέα του; Το ραντεβού με την ιστορία; Να το πει για να το ξέρουν την άλλη φορά, να τον βάλουν σε σχετική επιτροπή (π.χ. Κομμωτικής/Ξυριστικής και όχι Δεοντολογίας), και να μη χάνει κι αυτός το χρόνο του κι εμείς οι υπόλοιποι την εκπροσώπησή μας.)
Όσο για αυτούς που κόλλησαν στις λέξεις και διαφώνησαν με την ορολογία, γιατί δεν εξάντλησαν τη ρητορική τους δεινότητα για να πείσουν τους υπόλοιπους, συνδιαμορφώνοντας το τελικό κείμενο μέσα από γόνιμο και επικοδομητικό διάλογο, παρά κράτησαν τις κορώνες τους για αλλού;
Και όσο για τους άλλους, που κάθησαν και ψήφισαν, αυτοί κατέληξαν στην καταδίκη της βίας έτσι γενικά, όπως λέμε "επί γης ειρήνη", ή "αγαπάτε αλλήλους"... ("Και τί κρίμα βρε παιδί μου που συμβαίνουν τέτοια πράγματα στον κόσμο - άκου να δεις, μα είναι δυνατόν να συμβαίνουν τέτοια πράγματα; Μπα σε καλό τους, πάλι μας αναστάτωσαν...") "Βία" σκέτο, σαν μια αόριστη απειλή που πλανάται στον αέρα, χωρίς επιθετικούς προσδιορισμούς, έτσι για να τα περιλαμβάνει όλα και να μη μπορεί να μας πει κανείς ότι δεν την καταδικάσαμε εγκαίρως. ("Μα τί είναι αυτά τώρα, τα ρατσιστικά και τα φασιστικά, εμείς οι Έλληνες δεν είμαστε ούτε ρατσιστές ούτε φασίστες, απαπαπαπά, φτου-φτου, εμείς δεν έχουμε τέτοια πράγματα στο DNA μας, αν είναι ποτέ δυνατόν, με τέτοιο ένδοξο παρελθόν...")
Και όχι μόνο ανακοινώνουν, αλλά και επαυξάνουν:
«Ο μόνος τρόπος να καταπολεμήσεις τον ακροδεξιό λαϊκισμό, είναι να εξαλείψεις όχι μόνον τα πραγματικά προβλήματα αλλά και τα προσχήματα που τον γεννούν», δήλωσε χαρακτηριστικά, όπως λέει μια εφημερίδα, "στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας που δεν κατονομάζεται", χαϊδεύοντας τα αυτιά μερικών ψηφοφόρων που ξάκρισαν.
Για άλλη μια φορά οι πολιτικοί που εμείς εκλέγουμε γίνονται Πόντιοι Πιλάτοι, κρύβονται πίσω από τις ώρες, τις λέξεις και τα πορίσματα κάνοντας μικροπολιτική διαχείρηση, αδυνατώντας να αντιληφθούν τον κίνδυνο και να "συστρατευθούν" μπροστά του. Να "συν"-ομιλήσουν μεταξύ τους και να "συν"-αποφασίσουν ότι η καταδίκη της βίας πρέπει να συνοδεύεται από μέτωπο κοινό και αρραγές, από σύμπνοια και αποφασιστικότητα, από εκστρατείες ενημέρωσης, ευασθητοποίησης, αλληλεγγύης και ενδυνάμωσης της έννοιας και του ρόλου του πολίτη, και όχι εκστρατείες αλληλοεξόντωσης, και κυρίως από πλεόνασμα δημοκρατίας και ενίσχυση των θεσμών της, και όχι από κομματικές έριδες και εξαγγελίες μερικών ακόμα μέτρων καταστολής (έτσι για να μη φανούμε λειψοί μπροστά στη βία της Χρυσής Αυγής, "έχουμε στρατό εμείς και αστυνομία, δε θα μας τη βγουν οι παραστρατιωτικοί!")
Έν τω μεταξύ, οι άνθρωποι που σήμερα υφίστανται τη βία ή αποτελούν στόχο, και που οι περισσότεροι είναι ευδιάκριτοι λόγω του διαφορετικού χρώματος ή της γλώσσας που μιλούν, περπατούν φοβισμένοι.
Το ίδιο κι αυτοί που νιώθουν την απειλή να πλησιάζει: οι επόμενες ομάδες στόχου (άραγε ποιοί θα είναι πρώτοι, οι Ρομά ή οι ομοφυλόφιλοι; Αυτά τα "προσχήματα", πώς σκέφτεται άραγε ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας "που δεν κατονομάζεται", να τα "εξαλείψει" πριν προλάβουν να γίνουν ο επόμενος στόχος;)
Το ίδιο, σιγά σιγά, κι εμείς οι υπόλοιποι, που βλέπουμε τη δημοκρατία γύρω μας να κρύβεται πίσω από το δάχτυλό της, να πιάνεται στον ύπνο και να δυσκολεύεται να ξυπνήσει.
ΥΓ - Και εν τέλει, αυτή η ασυννενοησία ποιόν ωφελεί και ποιόν δυναμώνει; Τη δημοκρατία; Τους θεσμούς της; Την ελευθερία του λόγου και των πολιτών;
Ή το σκοτεινό σύννεφο που παραμονεύει καλυπτόμενο πίσω από τον δήθεν ολόχρυσο μανδύα των πρώτων πρωϊνών ωρών;
*Η Ναντίνα Χριστοπούλου είναι ανθρωπολόγος
Έλληνας, μια ανακούφιση. Διασφαλίζεται κατά τι το δημοκρατικό σου φρόνημα. Κοιμάσαι ηρωικά και ήσυχα, σαν να έχεις μόλις αποτρέψει τον εχθρό που βρισκόταν προ των πυλών.
(Αν πάλι ζεις σ´αυτή τη χώρα χωρίς να είσαι Έλληνας, τότε - κακό του κεφαλιού σου - μπορεί ούτε και να το πάρεις χαμπάρι. Μπορεί να μην το πάρει το μάτι σου στις εφημερίδες, μπορεί να μην το καλοκαταλάβεις αν τύχει και το ακούσεις στο ραδιόφωνο, μπορεί να μη σε ενημερώσει ο εργοδότης σου για να είσαι κι εσύ ήσυχος από δώ και στο εξής.)
Κι εκεί που περιμέναμε με αγωνία να βγει, ήρθαν τα μαντάτα: ο ένας ψήφισε λευκό, ο άλλος δεν ψήφισε γιατί διαφώνησε με την ορολογία, τη διατύπωση, τις λέξεις, ο τρίτος ξέχασε την ώρα και ούτε που πήγε... (Αναρωτιέμαι - σχετικά με τον τελευταίο - ποιό ραντεβού θα ήταν σημαντικότερο έτσι ώστε να μην ξεχάσει την ώρα; Το ραντεβού με τον κουρέα του; Το ραντεβού με την ιστορία; Να το πει για να το ξέρουν την άλλη φορά, να τον βάλουν σε σχετική επιτροπή (π.χ. Κομμωτικής/Ξυριστικής και όχι Δεοντολογίας), και να μη χάνει κι αυτός το χρόνο του κι εμείς οι υπόλοιποι την εκπροσώπησή μας.)
Όσο για αυτούς που κόλλησαν στις λέξεις και διαφώνησαν με την ορολογία, γιατί δεν εξάντλησαν τη ρητορική τους δεινότητα για να πείσουν τους υπόλοιπους, συνδιαμορφώνοντας το τελικό κείμενο μέσα από γόνιμο και επικοδομητικό διάλογο, παρά κράτησαν τις κορώνες τους για αλλού;
Και όσο για τους άλλους, που κάθησαν και ψήφισαν, αυτοί κατέληξαν στην καταδίκη της βίας έτσι γενικά, όπως λέμε "επί γης ειρήνη", ή "αγαπάτε αλλήλους"... ("Και τί κρίμα βρε παιδί μου που συμβαίνουν τέτοια πράγματα στον κόσμο - άκου να δεις, μα είναι δυνατόν να συμβαίνουν τέτοια πράγματα; Μπα σε καλό τους, πάλι μας αναστάτωσαν...") "Βία" σκέτο, σαν μια αόριστη απειλή που πλανάται στον αέρα, χωρίς επιθετικούς προσδιορισμούς, έτσι για να τα περιλαμβάνει όλα και να μη μπορεί να μας πει κανείς ότι δεν την καταδικάσαμε εγκαίρως. ("Μα τί είναι αυτά τώρα, τα ρατσιστικά και τα φασιστικά, εμείς οι Έλληνες δεν είμαστε ούτε ρατσιστές ούτε φασίστες, απαπαπαπά, φτου-φτου, εμείς δεν έχουμε τέτοια πράγματα στο DNA μας, αν είναι ποτέ δυνατόν, με τέτοιο ένδοξο παρελθόν...")
Και όχι μόνο ανακοινώνουν, αλλά και επαυξάνουν:
«Ο μόνος τρόπος να καταπολεμήσεις τον ακροδεξιό λαϊκισμό, είναι να εξαλείψεις όχι μόνον τα πραγματικά προβλήματα αλλά και τα προσχήματα που τον γεννούν», δήλωσε χαρακτηριστικά, όπως λέει μια εφημερίδα, "στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας που δεν κατονομάζεται", χαϊδεύοντας τα αυτιά μερικών ψηφοφόρων που ξάκρισαν.
Για άλλη μια φορά οι πολιτικοί που εμείς εκλέγουμε γίνονται Πόντιοι Πιλάτοι, κρύβονται πίσω από τις ώρες, τις λέξεις και τα πορίσματα κάνοντας μικροπολιτική διαχείρηση, αδυνατώντας να αντιληφθούν τον κίνδυνο και να "συστρατευθούν" μπροστά του. Να "συν"-ομιλήσουν μεταξύ τους και να "συν"-αποφασίσουν ότι η καταδίκη της βίας πρέπει να συνοδεύεται από μέτωπο κοινό και αρραγές, από σύμπνοια και αποφασιστικότητα, από εκστρατείες ενημέρωσης, ευασθητοποίησης, αλληλεγγύης και ενδυνάμωσης της έννοιας και του ρόλου του πολίτη, και όχι εκστρατείες αλληλοεξόντωσης, και κυρίως από πλεόνασμα δημοκρατίας και ενίσχυση των θεσμών της, και όχι από κομματικές έριδες και εξαγγελίες μερικών ακόμα μέτρων καταστολής (έτσι για να μη φανούμε λειψοί μπροστά στη βία της Χρυσής Αυγής, "έχουμε στρατό εμείς και αστυνομία, δε θα μας τη βγουν οι παραστρατιωτικοί!")
Έν τω μεταξύ, οι άνθρωποι που σήμερα υφίστανται τη βία ή αποτελούν στόχο, και που οι περισσότεροι είναι ευδιάκριτοι λόγω του διαφορετικού χρώματος ή της γλώσσας που μιλούν, περπατούν φοβισμένοι.
Το ίδιο κι αυτοί που νιώθουν την απειλή να πλησιάζει: οι επόμενες ομάδες στόχου (άραγε ποιοί θα είναι πρώτοι, οι Ρομά ή οι ομοφυλόφιλοι; Αυτά τα "προσχήματα", πώς σκέφτεται άραγε ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας "που δεν κατονομάζεται", να τα "εξαλείψει" πριν προλάβουν να γίνουν ο επόμενος στόχος;)
Το ίδιο, σιγά σιγά, κι εμείς οι υπόλοιποι, που βλέπουμε τη δημοκρατία γύρω μας να κρύβεται πίσω από το δάχτυλό της, να πιάνεται στον ύπνο και να δυσκολεύεται να ξυπνήσει.
ΥΓ - Και εν τέλει, αυτή η ασυννενοησία ποιόν ωφελεί και ποιόν δυναμώνει; Τη δημοκρατία; Τους θεσμούς της; Την ελευθερία του λόγου και των πολιτών;
Ή το σκοτεινό σύννεφο που παραμονεύει καλυπτόμενο πίσω από τον δήθεν ολόχρυσο μανδύα των πρώτων πρωϊνών ωρών;
*Η Ναντίνα Χριστοπούλου είναι ανθρωπολόγος