Προσοχή στις παγκόσμιες λακκούβες (ΙΙ)

Του Γιώργου Καισάριου

Κεντρικές τράπεζες και πιστωτικά ιδρύματα συνεχίζουν και παρκάρουν λεφτά στον ασφαλέστερο λογαριασμό όψεως του κόσμου... στην κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (FED).

Τα ποσά βέβαια είναι ακόμα μικρά, αλλά σίγουρα ο δείκτης αυτός προσφέρεται σαν ένα είδος stress proxy για την Ευρωπαϊκή διατραπεζική αγορά, καθώς ολοένα και περισσότερο βλέπουμε ότι η εμπιστοσύνη που οικοδομήθηκε μετά το 2008 ανάμεσα στις τράπεζες αρχίζει σιγά σιγά και παύει να υφίσταται.


Στην Ευρώπη η κατάσταση είναι περίπου μια τα ίδια -καθημερινά ολοένα και περισσότεροι προτιμούν να τοποθετούν ρευστότητα στην ΕΚΤ για λόγους ασφαλείας παρά να τη δανείζουν στη ......

διατραπεζική. Τα ποσά βέβαια και εδώ είναι ακόμα μικρά, αλλά η σταθερότητα της ροής ανησυχεί αρκετούς παράγοντες των αγορών.

Σαφώς αν έχουμε επανάληψη των φαινομένων του 2008, όπου διακόπηκε η βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση, που εξυπηρετούσε μακροχρόνιες επενδυτικές ανάγκες (αυτό που λέμε μόχλευση), θα έρθει ο μεγάλος αδελφός (ΕΚΤ) και θα αντικαταστήσει την αγορά, αλλά το ερώτημα είναι τι μας λέει αυτό για την αγορά και προπάντων, για το τραπεζικό σύστημα;

Αυτό που μας λέει δεν είναι άλλο από αυτό που είπε το ΔΝΤ προ ημερών, σχετικά με τις διαγραφές παγίων που θα πρέπει να γίνουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η μόνη διαφωνία που έχω με το ΔΝΤ είναι ότι είναι πολύ συντηρητικοί. Τα 200 δισ. ευρώ που υπολόγισαν, κατά την άποψη μου είναι πολύ λίγα. Νομίζω ότι κάπου έγινε ένα τυπογραφικό λάθος και αντί για 2 τρισ. ευρώ, ειπώθηκαν μόνο 200 δισ.

Όπως είπε και ο κύριος Roubini στο Ambrosetti forum στην βόρεια Ιταλία, στην Αμερική η κατάσταση των προβληματικών τραπεζών αντιμετωπίστηκε με το πρόγραμμα TARP, άλλα, στην Ευρώπη δεν έγινε τίποτα παρόμοιο. Οι Ευρωπαίοι λέει, δεν έχουν κάνει τίποτα εδώ και δυο χρόνια και αρνούνται να δουν την πραγματικότητα. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο στην περιφέρεια αλλά και στον σκληρό πυρήνα. Στην Γερμανία πολλά Landesbanks έχουν πτωχεύσει, η WestLB, η IKB και άλλες έχουν κρατικοποιηθεί και η Γερμανία ίσως χρειαστεί 100 δισ. ευρώ και άνω για να ανακεφαλαιοποίηση το τραπεζικό της σύστημα (300-500 δισ. λέω εγώ). Η απάντηση των Ευρωπαίων στην έκθεση του ΔΝΤ ήταν γελοία, διότι αντί να παραδεχτούν (οι της Ευρώπης) ότι υπάρχει πρόβλημα, τσακώθηκαν με την Christine Lagarde, καταλήγει ο Roubini.

Διαρροές από το ΔΝΤ αναφέρουν ότι: "I expect a hard default definitely before March, maybe this year, and it could come with this program review," said a senior IMF economist who is keeping close tabs on the situation. "The chances for a second program are slim."

(Μετάφραση)

”Αναμένω μια σκληρή (επιθετική, εχθρική κτλ) στάση πληρωμών σίγουρα πριν από το Μάρτιο (σ.σ. υποθέτω εννοεί 2012) και ίσως πριν από το τέλους του έτους και θα μπορούσε να έρθει με την εν λόγω επανεξέταση του προγράμματος", δήλωσε ανώτερος οικονομολόγος του ΔΝΤ που παρακολουθεί στενά την κατάσταση στην Ελλάδα. “Οι πιθανότητες για ένα δεύτερο πρόγραμμα είναι ελάχιστες."

Αυτή η δήλωση γράφτηκε στην WSJ. Δεν ξέρουμε ποιος την είπε, αλλά για μένα είναι δεδομένο ότι αυτό ακριβώς θα γίνει μόλις έρθουν στα συγκαλά τους οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και δουν το αδιέξοδο της κατάστασης και πιέσουν τις ευρωπαϊκές τράπεζες να προβούν στις απαραίτητες διαγραφές του ελληνικού χρέους όπου χρειαστεί (και όχι μόνο), με σκοπό να δει ανακούφιση η Ελλάδα.

Βέβαια, οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν έως ένα μεγάλο βαθμό πάρει τις χασούρες τους διότι έχουν ξεφορτωθεί τα περισσότερα ελληνικά ομόλογα που είχαν στα βιβλία τους και έχουν γράψει εξορισμού χασούρες. Αλλά ακόμα και αυτοί που δεν τα έχουν ξεφορτωθεί , έχουν κάνει προβλέψεις.

Αυτοί που δεν έχουν πουλήσει τίποτα και δεν έχουν κάνει καμιά πρόβλεψη έναντι ζημιών (εκτός από αυτές πρόσφατα με το κούρεμα - μαϊμού) είναι μόνο οι ελληνικές τράπεζες. Προφανώς είχαν πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη στην πολιτική ηγεσία και πίστεψαν τις ασυναρτησίες που έλεγαν οι πολιτικοί μας εδώ και 2-3 χρόνια. Τα λάθη όμως πληρώνονται και ο λογαριασμός έχει έρθει στους μετόχους.

Και ενώ η ΕΚΤ συνεχίζει το μασάζ επί των ιταλικών και ισπανικών ομολόγων, κρατώντας την απόδοση γύρω στο 5%, η ρουκέτα από την Bundesbank δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη.

Ο Jens Weidmann, πρόεδρος του οργανισμού, είπε ότι η νομισματική ένωση χάνει την δημοκρατική της νομιμοποίηση καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες οδηγούν την ένωση σε μια ένωση χρέους χωρίς τη νόμιμη δικαιοδοσία.

Οι αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ έχουν θολώσει τα σύνορα μεταξύ νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Ή θα πρέπει να αλλάξουν οι συνθήκες έτσι ώστε να υπάρξει ένα ευρωπαϊκό φορολογικό σύστημα (κεντρική φορολογική αρχή), ή το τωρινό σύστημα που πρεσβεύει ότι δεν σώζουμε κανέναν, πρέπει να παραμείνει ως έχει, είπε ο κάλος Ευρωπαίος γραφειοκράτης.

Η αλήθεια όμως είναι ότι ελάχιστοι στην Ευρώπη θέλουν να υπάρξει περισσότερη πολιτική ενοποίηση, και κατ΄ επέκταση μια πιο ενιαία δημοσιονομική Ευρώπη. Διότι μεταξύ άλλων, αυτό συνεπάγεται να μειωθεί η αρμάδα της Ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας και του γραφειοκρατικού κόστους -που μεταξύ άλλων σημαίνει ότι θα πρέπει να απολυθούν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες Ευρωπαίων γραφειοκρατών, που ουσιαστικά πληρώνονται για να κάνουν τίποτα.

Οι αγορές βλέποντας όλα αυτά, προεξοφλούν τα χειρότερα, άσχετα αν ακόμα δεν τα έχουμε δει και δεν τα αισθανόμαστε (οι της Ευρώπης τουλάχιστον διότι εμείς τα βιώνουμε). Σε συνδυασμό με τα όχι και τόσο καλά οικονομικά δεδομένα που είδαν τος φως της δημοσιότητας τον τελευταίο καιρό (περισσότερο για αυτά αύριο), οι αγορές έχουν πάρει την κατιούσα.

Δεν φτάνει δηλαδή το ότι η Ευρώπη είναι στα όρια της ύφεσης, έχουμε και το δημοσιονομικό αδιεξόδο (ή αλλιώς το πρόβλημα του χρέους) ορισμένων χωρών και κανένας ακόμα δεν έχει κάποια πειστικό σχέδιο προς επίλυση αυτού.

Στην Ελλάδα οι φορολογούμενοι είναι εγκλωβισμένοι μεταξύ της Ευρωπαϊκής απραξίας και της ανεπάρκειας των ελληνικών πολιτικών ηγεσιών και δεν υπάρχει τίποτα στον ορίζοντα που να δείχνει ότι κάποιος έχει κάποιο σχέδιο που να έχει κάποιο νόημα, όπου τα μαθηματικά να είναι πειστικά.

Το ευρώ στο μεταξύ κρατά πολύ καλά, άλλα μην παίρνετε θάρρος και μην βλέπετε το ευρώ σαν ένα proxy της όλης κατάστασης. Προς το παρόν έχουν προτεραιότητα οι μετοχές, η σειρά του ευρώ θα έρθει αργότερα.