Γράφει ο Αλέξανδρος ΠιστοφίδηςΥπάρχουν πράγματα στην πολιτική σκέψη που δεν τ’ αγγίζει κανείς διότι θεωρούνται ταμπού. Ένα από αυτά είναι και το καθολικό δικαίωμα ψήφου στη δημοκρατία, που θεωρητικά εκφράζει τη λαϊκή βούληση, η οποία, τυπικά τουλάχιστον, εκδηλώνεται κάθε τέσσερα χρόνια. Το καθολικό δικαίωμα ψήφου, ο σημαντικότερος, όπως λέγεται, πυλώνας της δημοκρατίας, στην πράξη και στην ουσία του, αυτοαναιρείται από μόνο του.
Ο Πλάτων κατηγορήθηκε από πολλούς «φίλους του λαού», διότι πίστευε, πως η ελευθερία του αδαούς κι εκείνου που στερείται αυτοελέγχου είναι απλά ένα άχρηστο και πολλές φορές επιβλαβές προνόμιο. Σύμφωνα πάντα με τον ίδιο ο όχλος δεν έχει κανένα δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού στο να κάνει τα δικά του σφάλματα, αλλά πρέπει να κυβερνηθεί από ανιδιοτελείς και χωρίς φιλαυτία εκπαιδευμένους ηγέτες. Το αναπάντητο ερώτημα είναι: ποιοι θα είναι αυτοί οι «ανιδιοτελείς και δίχως φιλαυτία ηγέτες» και ποιος θα τους κρίνει.
Διότι, όσο ενάρετος κι αν είναι ένας κυβερνήτης, αν δεν ελέγχεται απ’ το Δήμο, απ’ το λαό ο οποίος του δίνει την εντολή να τον........ κυβερνήσει, σύντομα θα ολισθήσει προς την αλαζονεία και εμείς σαν λαός έχουμε πικρή εμπειρία από τέτοιους ηγέτες. Από την άλλη, εντέλλομαι από τον λαό σημαίνει, υλοποιώ αποκλειστικά τη βούληση εκείνων που καλούμαι να κυβερνήσω και όχι τη δική μου αυθαίρετη βούληση. Σήμερα, ζούμε το παράδοξο, να έχουμε μια κυβέρνηση, η οποία αφού πήρε την τη στιγμιαία εντολή του λαού με ψεύδη, την εκλαμβάνει σαν μια εν λευκώ εξουσιοδότηση, σαν δικαίωμα να επενεργεί πάνω στη λαϊκή βούληση σαν την απόλυτη εξουσία του αλαζόνα ηγέτη-δεσπότη, ο οποίος ισχυρίζεται πως ξέρει καλύτερα από εμάς το συμφέρον μας. Το ερώτημα είναι, σε τι διαφέρει ο τρόπος διακυβέρνησής της από την ιδανική πολιτεία του Πλάτωνος. Σε αντίθεση μάλιστα με τους σημερινούς ηγέτες-«δημοκράτες», ο Πλάτων πίστευε τουλάχιστον πως οι «ανιδιοτελείς και δίχως φιλαυτία ηγέτες», θα ήταν οι εκλεκτοί των εκλεκτών, οι οποίοι θα είχαν διαπαιδαγωγηθεί και εκπαιδευτεί ειδικά γι αυτόν τον σκοπό και εκτός των άλλων θα τους είχε απαγορευτεί να έχουν προσωπική ιδιοκτησία για να μην ολισθήσουν στη διαφθορά.
Ο κατ’ εξοχήν κλασικός οικονομολόγος του φιλελευθερισμού, ο βρετανός φιλόσοφος και πολιτικός Τζον Στιούαρτ Μιλ, υποστήριζε, πως το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι θα έπρεπε να δίνεται στους πολίτες μετά από κάποιο τεστ γνώσεων ή να τεκμηριώνεται με κάποιες βασικές σπουδές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Πίστευε, πως για να μην νοθεύεται η έκφραση της λαϊκής βούλησης στη δημοκρατία, «θα πρέπει οι πολίτες να είναι σε θέση να ξεχωρίσουν τα υπέρ τους από τα κατά τους». Θα έπρεπε να έχει ισχύ στην πράξη, ο άγραφος κανόνας που λέει: «μην προσπαθήσεις να πείσεις κάποιον να πάει κόντρα στο συμφέρον του», κάτι που δεν συμβαίνει στην πράξη και δεν χρειάζεται να μας το πει καμία μελέτη ή επιστημονική έρευνα. Ενώ η πλειοψηφία των πολιτών είναι οι εργαζόμενοι, βουλευτής συγκεκριμένου κόμματος, που κατεβαίνει μάλιστα στην Β΄ Αθήνας, κατ εξοχήν περιοχή εργαζομένων, βγαίνει ευθαρσώς στην Βουλή και διακηρύττει επανειλημμένως πως «οι εργοδότες είναι οι μόνοι διωκόμενοι στην Ελλάδα», σίγουρος πως οι εργαζόμενοι οπαδοί του θα τον υπερψηφίσουν. Με την ίδια λογική, το κυβερνών κόμμα των μη προνομιούχων, πέρασε στην βουλή μια σειρά από νόμους κατά των μη προνομιούχων και υπερψήφισε το μνημόνιο. Σ’ αυτήν ακριβώς τη διαπίστωση, του ότι δηλαδή οι περισσότεροι μη προνομιούχοι «συγχέουν το συμφέρον τους με την καταδίκη τους», στηρίζεται η αλαζονεία της εκάστοτε εξουσίας.
Λίγο πριν πεθάνει, είχε πει ο Αϊνστάιν :«η εξουσία των ηλιθίων είναι αδιαμφισβήτητη, διότι είναι τόσοι πολλοί και η ψήφος τους μετράει όσο και η δική μας». Μπορεί να είναι μια αρκετά αλαζονική θέση, έχει όμως τη δική της «χάρη και γοητεία».
Πριν αρκετό καιρό, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, πρότεινε να δοθεί το δικαίωμα της ψήφου και σε νέους από 16 ετών και άνω. Αντέδρασαν τα κόμματα εκείνα που στηρίζονται στη διαπίστωση ότι πολλοί συγχέουν το συμφέρον τους με την καταδίκη τους και τα οποία γνωρίζουν ότι το ποσοστό αυτό είναι μηδαμινό στους νέους.
Με ποια λογική μια γιαγιά και ένας παππούς, που πριν πάνε να ψηφίσουν συμβουλεύονται τον παπά της ενορίας ή τον παράγοντα του οικογενειακού συναφιού, έχουν καλύτερο και πιο ώριμο κριτήριο από έναν νέο 16 ετών;
Με ποια λογική, ένας υπερήλικας με άνοια ή ακόμη και δίχως, που βρίσκεται λίγα βήματα πριν την αναχώρηση για τον άλλο κόσμο, μπορεί να αποφασίζει για το μέλλον του και όχι ένας νέος 16 ετών που έχει όλο το μέλλον μπροστά του;
Βάσει ποιας λογικής, ένας μοναχός που δεν ενδιαφέρεται καν για τον επίγειο κόσμο αλλά μόνο για τον άλλον, τον άκτιστο, δικαιούται να αποφασίζει για το πώς θα κυβερνηθούν οι άλλοι, όλοι οι νέοι 16 μέχρι 18 ετών;
Βάσει ποιας λογικής δικαιούται να ψηφίζει ένας αλλοδαπός (υπόψιν είμαι υπέρ του να ψηφίζουν και οι αλλοδαποί με προϋποθέσεις) που δεν γνωρίζει πολλά πράγματα και δεν ενδιαφέρεται να μείνει για καιρό στη χώρα μας και δεν δικαιούται να ψηφίζει έναν νέος, ακόμη και 15 ετών για αποφάσεις που θα καθορίσουν το μέλλον του;
Η κοινοβουλευτική-αντιπροσωπευτική δημοκρατία δίχως δημοψηφίσματα σε βασικά θέματα που σχετίζονται άμεσα με το μέλλον μας, είναι δημοκρατία μόνο στα χαρτιά και αυτό βολεύει τους δήθεν δημοκράτες, που στηρίζουν τη δύναμή τους στην αφέλεια των πολλών.
Αυτά όλα σαν απλές σκέψεις προς συζήτηση με τον κίνδυνο να κατηγορηθώ σαν ελιτιστής ή ακόμη και ρατσιστής