Γράφει ο Βασίλης ΧασιώτηςΟι κερδοσκόποι, λέγουν, εξωθούν την Ελλάδα να καταφύγει στο μηχανισμό στήριξης και στο ΔΝΤ.
Ήδη, καθώς ακούγεται, βρισκόμαστε με το ένα πόδι μέσα στο «μηχανισμό στήριξης» (ένας ήπιος τρόπος για να μην λέμε «υπό ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ κηδεμονία»). Ίσως – ίσως, να βρισκόμαστε και με τα δυό πόδια.
Δεν το κάνουν αυτό εις βάρος των συμφερόντων τους. Οι κερδοσκόποι επένδυσαν και επενδύουν πολλά (μέσω των περιβόητων CDS (credit default swap)) στην αδυναμία της Ελλάδας να δανείζεται απ’ ευθείας απ’ τις αγορές, και για να έχουν κέρδη στη σπέκουλα που κάνουν, είναι απαραίτητο η Ελλάδα να σηκώσει ψηλά τα χέρια, να πει «παραδίνομαι» και να ζητήσει πλέον τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και του ΔΝΤ).
Από την άλλη, εδώ στη χώρα μας, παραδομένοι στον ίλιγγο των εξελίξεων δε βλέπουμε τίποτα άλλο σα λύση παρά μόνο ό,τι κατ’ ουσίαν έμμεσα ή άμεσα μέχρι σήμερα έχει συνταχθεί με τους κερδοσκόπους. Αναφέρομαι στους «εταίρους» μας στη ........
Νομισματική Ένωση (και κυρίως στη Γερμανία, Ολλανδία και τους λοιπούς του Βόρειου Μπλοκ), που με τις κατά καιρούς δηλώσεις τους έριχναν κυριολεκτικά νερό στο μύλο των κερδοσκόπων.
Αναφέρομαι ακόμα στο ότι μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν και στα οποία έχω ήδη αναφερθεί, ούτε καν προσελκύουν το ενδιαφέρον των σχεδιαστών της οικονομικής μας πολιτικής. Δεν θα κάνω τον κόπο να τα επαναλάβω, αλλά θα σταθώ σε μια θέση μου που ήδη διατύπωσα στο παρελθόν απ’ αυτό εδώ το βήμα : ότι πρέπει να επανεξετάσουμε το ζήτημα της παραμονής μας στην Νομισματική Ένωση.
Η πρότασή μου εκείνη, δεν είχε καμιά ιδεολογική «βάση». Ήταν μια πρόταση που στηρίζεται στο ρεαλισμό που πρέπει να δείχνουν οι σχεδιαστές της οικονομικής μας πολιτικής. Υποστήριξα το πολύ απλό, ότι εδώ που φτάσαμε, έχουμε ανάγκη από όλα τα μέσα της οικονομικής πολιτικής, και η δυνατότητα παρέμβασης στην ισοτιμία του νομίσματος είναι ένα από τα πιο σημαντικά μέσα. Με το ευρώ τούτη τη δυνατότητα την απωλέσαμε, κι αυτό δεν θα ήταν καθόλου κακό, αν είχαμε την οικονομία της Γερμανίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου, ή της Γαλλίας, ή, αν η ελληνική οικονομία δε είχε διαρθρωτικά προβλήματα, τόσο την εποχή που εντάχθηκε στο ευρώ όσο και σήμερα.
Πάντοτε άκουγα με ενδιαφέρον όλους εκείνους που βγάζουν φλύκταινες και στ’ άκουσμα μόνο μιας τέτοιας προοπτικής, πλην όμως, εκτός απ’ τις φλύκταινες, ποτέ μου δεν κατάλαβα ποιο είναι το επιχείρημά τους για το όφελος που είχαμε και θα έχουμε όσο ακόμα βρισκόμαστε μέσα στη Νομισματική Ένωση, έχοντας υπόψη ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ της οικονομίας μας.
Προσωπικά θα ήμουν ευτυχής και υπέρμαχος βέβαια του ευρώ, αν η χώρα μας, πράγματι δεν αντιμετώπιζε το οικονομικό χάλι που αντιμετωπίζει. Στη θέση που βρίσκεται, με το ευρώ σα νόμισμά της, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι –αν και πολύ αμφίβολο- να επιβραδύνει κάπως τη δυσμενή εξέλιξη των δημοσιονομικών της προβλημάτων, όμως, -κι εδώ κάποιος μπορεί να στοιχηματίσει-, είναι αδύνατο με το ευρώ να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητα και το στοίχημα της ανάπτυξης της πραγματικής οικονομίας, και οικονομία χωρίς το πραγματικό της σκέλος, είναι μια οικονομία φάντασμα.
Αλλά, όπως το ευρώ, αποδείχτηκε πια (για όσους το πίστευαν), ότι δεν είναι πανάκια, έτσι κι η πρόταση για την επιστροφή στη δραχμή ΔΕΝ είναι πανάκια. Για να το πω όσο πιο απλά γίνεται, αν επρόκειτο να επιστρέψουμε στη δραχμή με ένα προγραμματισμό σαν εκείνο που είχε γίνει για να εισέλθουμε στο ευρώ, λέω πολύ απλά, ας μείνουμε εδώ που είμαστε κι ας περιμένουμε ήρεμοι τις όποιες εξελίξεις –και ας ξεχάσουμε πια ότι έχουμε ελληνική κυβέρνηση : η εξουσία περνά στους δανειστές μας.
Σήμερα, πρέπει να κάνουμε αυτό που δεν κάναμε όταν έπρεπε. Όταν δηλαδή υποτίθεται ότι προετοιμαζόμασταν για τη «σύγκλιση» με τα κριτήρια που είχαν τεθεί ώστε μια χώρα να γίνει μέλος της Νομισματικής Ένωσης, μια προετοιμασία που μας οδήγησε εδώ που μας οδήγησε, και που με αλχημείες προσπαθούσαμε να κρύψουμε ό,τι ήταν βέβαιο ότι δεν θα μπορούσαμε να κρύβουμε για πάντα. Σήμερα λοιπόν πρέπει να επιχειρήσουμε τη πραγματική «σύγκλιση». Αλλά αυτό, ισχυρίζομαι, ότι δεν μπορεί να γίνει χωρίς ένα νόμισμα που θα το ελέγχουμε πλήρως.
Βέβαια, μπορεί κάποιος να πει : καλά, μπορεί κάποιος να εγγυηθεί ότι με την επάνοδο της δραχμής δεν θα μειωθεί κι άλλο η αγοραστική μας δύναμη, ότι δεν θα μειωθεί κι άλλο το βιοτικό μας επίπεδο;
Απαντώ : μην ανησυχείτε για κάτι που ήδη το βιώνεται με το ευρώ και το οποίο δεν σας υπόσχεται παρά νέα μείωση της αγοραστικής σας δύναμης και νέα μείωση του βιοτικού σας επιπέδου.
Μπορεί κάποιος άλλος, επίσης, να πει : καλά, ποιος εγγυάται ότι με τη δραχμή, οι συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις εξουσίας, που είναι αυτές που μας οδήγησαν εδώ, αίφνης θα γίνουν τόσο αποτελεσματικές, ώστε να πετύχουν αυτό που ούτως ή άλλως δεν είχαν πετύχει, όταν είχαν τη δραχμή στα χέρια τους;
Απαντώ : μη κουράζεστε, συμφωνώ μαζί σας. Πολύ δε περισσότερο συμφωνώ όταν εγώ ο ίδιος με σειρά άρθρων μου ισχυρίστηκα ότι το χρέος σε ένα σημαντικό βαθμό, είναι αποτέλεσμα κύρια της διαφθοράς κι όχι της οικονομίας. Με μια όμως διαφορά. Ότι αν (λέγω : αν) τελικά πέσουμε στις αγκάλες του ΔΝΤ, είτε αυτό θα έχει «τον πρώτο λόγο» είτε όχι σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, πιστεύω ότι όλοι μας, θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι, ότι αυτό που τώρα λέμε ότι πρέπει να το κάνουμε μόνοι μας, δηλαδή να ξανασκεφτούμε το θέμα της επιστροφής της δραχμής, πράγμα που θα μας επιτρέψει να διαχειριστούμε εμείς το ζήτημα αυτό, τότε, ίσως θα μας επιβληθεί κατά τον πιο ατιμωτικό τρόπο, και ίσως, με μεγαλύτερες αρνητικές συνέπειες για την οικονομία και τον τόπο μας γενικότερα, και το κυριότερο, η «διαχείριση» του εθνικού μας νομίσματος θα βρίσκεται στα χέρια των τεχνοκρατών του ΔΝΤ, που γενικά, απ’ όπου πέρασαν, άφησαν στάχτες παρά λύσεις. Και σε ό,τι αφορά το νόστιμο ότι τον πρώτο λόγο στο μηχανισμό στήριξης θα τον έχει όχι το ΔΝΤ μα η Ευρώπη, αυτό, ας το κρατήσουμε για μελλοντικό σχολιασμό, όταν ίσως αποδειχτεί ότι το ΔΝΤ δεν μπαίνει απλά στην Ελλάδα μα στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία –αφήνοντας την Ελλάδα παράμερα- κινδυνεύει να μην έχει τον πρώτο λόγο ούτε στα του οίκου της. Μια Ένωση που όσο θα εξακολουθεί να είναι ένα πολιτικό μόρφωμα, τόσο τα ηνία των ίδιων των δικών της εξελίξεων θα βρίσκονται στην αντίπερα όχθη του ωκεανού.
Το ΔΝΤ πρέπει να το αποφύγουμε πάσει θυσία. Αν είναι να καταρρεύσουμε, ας το κάνουμε μόνοι μας. Θα είναι σίγουρα λιγότερο επώδυνο και κυρίως λιγότερο ζημιογόνο. Πολύ φοβούμαι όμως, ότι πλέον και η κυβέρνηση το επιδιώκει, με πρόσχημα (ή και πραγματικά) με αφορμή το γεγονός ότι οι «αγορές» αντέδρασαν στο πιστόλι της Ένωσης (που αποδείχτηκε για γι’ αυτές νεροπίστολο) με πραγματικά πυρά. Και είναι αλήθεια, ότι όσο κινούμαστε στη λογική των νεοφιλελεύθερων λύσεων, το ΔΝΤ και η (επίσης νεοφιλελεύθερη) Ευρώπη αποτελούν μονόδρομο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτές οι λύσεις είναι όντως μονόδρομος. Αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα.
Όποιος, πέρα απ’ τα παραπάνω, παρακολουθεί κάπως τις αναλύσεις των ειδικών, θα συμφωνήσει μαζί μου, ότι το χρέος εκεί που έφτασε και με τον τρόπο που αντιμετωπίζεται, σχεδόν αποκλειστικά με νεοφιλελεύθερες συνταγές, η προοπτική του είναι να αυξάνεται σταθερά και δυστυχώς να βαθαίνει την ύφεση.
Το λεχθέν «ή θα φάμε το χρέος ή θα μας φάει», είναι σωστό, αλλά πιστεύω ότι πιο σωστό θα ήταν το «η πραγματική οικονομία ή θα φάει το χρέος ή θα τη φάει». Αλλά αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σωθεί η πραγματική οικονομία, και το ΔΝΤ δεν είναι ο καλύτερος εγγυητής γι’ αυτό. Το σοβαρότερο δε πρόβλημα που πάντα είχε και σήμερα το έχει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό η πραγματική οικονομία, είναι η ανταγωνιστικότητά της και η ανάπτυξη (αλληλένδετα τα δυό αυτά, όχι όμως το ίδιο).
Εκτός από ξόρκια κι αναθέματα, έχει κάποιος να προτείνει κάτι με το ευρώ στα χέρια του σα μέσο της πολιτικής για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η πραγματική μας οικονομία;