ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑΟνομασία που δόθηκε σε θρησκευτικό ρεύμα του Ιουδαϊσμού με μεγάλη απήχηση στον Ιουδαϊκό λαό από τον οποίο προέρχονταν κι αποτελούσαν τη θεοκρατική μερίδα τον και ήταν αντίθετοι προς τους Σαδδουκαίους που αποτελούσαν το αριστοκρατικό και φιλελληνικό ρεύμα μέσα στους Ιουδαίους.
Εμφανίστηκαν ως αντίδραση στην ελληνιστική επίδραση και υποστηριχτές της Ισραηλινής παράδοσης που απειλούνταν με εξαφάνιση από τις ελληνικές επιδράσεις. Διακρίνονταν για την τυπολατρία τους και για τη μεγάλη τους υποκρισία, υποστηρίζοντας εξωτερικούς και σχολαστικούς θρησκευτικούς τύπους και παραγνωρίζοντας το πνεύμα του Ιουδαϊκού Νόμου.
Υποστήριζαν την προφορική παράδοση, μαζί με τους ......γραμματείς και είχανε μεγάλη επίδραση στο λαό. Η επίδρασή τους στο να δοθεί στον ιουδαϊσμό μια ιδιαίτερη ηθική φυσιογνωμία, μετά την εθνική καταστροφή, καθώς και για την κοινωνική και θρησκευτική διάρθρωση των Ιουδαίων ήτανε αποφασιστική.
Η φανατική προσήλωσή τους στους τύπους κι η μεγάλη τους υποκρισία έφταναν στη γελοιότητα. Ο Ιησούς Χριστός μαστίγωσε την τυπολατρία και υποκρισία τους, ιδιαίτερα στην Επί του Όρους ομιλία του, καθώς και στην παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου.
Στην εποχή μας χαρακτηρίζονται ως Φαρισαίοι οι άνθρωποι που είναι γνωστοί για την υποκριτική κοινωνική τους συμπεριφορά και, ιδιαίτερα, που επιδεικνύουν (υποκριτικά) προσήλωση στους θρησκευτικούς τύπους, ενώ η ουσιαστική τους συμπεριφορά στις συναλλακτικές τους ιδιαίτερα σχέσεις είναι απάνθρωπη. Η συμπεριφορά τους αυτή χαρακτηρίζεται ως "φαρισαϊσμός".