Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης
Η έδρα του ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον
Όλα δείχνουν πως τελικά δεν θα αποφύγουμε τη λύση που θα συμπεριλαμβάνει και τη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Ποιο είναι όμως αυτό το περιβόητο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ); Το ΔΝΤ ιδρύθηκε το 1944 με σκοπό την προώθηση της διεθνούς οικονομικής συνεργασίας, την νομισματική σταθερότητα και την ενίσχυση χωρών μελών του με δάνεια εφ όσον τηρούν τις αρχές του οι οποίες συνοψίζονται στα εξής: μείωση των δημοσίων δαπανών, μείωση του πληθωρισμού, απόλυτη ελευθερία των αγορών, ιδιωτικοποίηση της ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών, της ύδρευσης, ακόμη και της παιδείας και την εξυγίανση όλων των επιχειρήσεων με κύριο μοχλό τις απολύσεις. Εκτός των δανείων σε χώρες μέλη του ενισχύει και χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, όπου οι παραπάνω αρχές του είναι ακόμη πιο δεσμευτικές.
Το ΔΝΤ είναι ένα «παρακλάδι» του ΟΗΕ και μια «αδερφή» της Παγκόσμιας Τράπεζας με έδρα την Ουάσιγκτον. Μέλη του είναι 185 κράτη με δικαίωμα ψήφου αλλά στην ουσία ελέγχεται από τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, την Γαλλία την Γερμανία και την Μεγάλη Βρετανία, που αναλογικά έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά ψήφων και επιρροής.
Το ΔΝΤ έχει δεχθεί τα τελευταία χρόνια έντονη κριτική και όχι μόνο από αντιπάλους του, σε δύο κυρίως τομείς. Πρώτον, στο ότι ........
χωρίζει τα κράτη μέλη του σε δύο κατηγορίες. Το 1977, η Μεγάλη Βρετανία δανείστηκε τεράστια ποσά, δίχως όμως να υπογράψει κάποιο δεσμευτικό όρο όπως συμβαίνει με τα περισσότερα μέλη του. Και δεύτερον, κατηγορήθηκε πως με την πολιτική του των αυστηρών δεσμεύσεων για την απόλυτη φιλελευθεροποίηση των αγορών και των απεριόριστων ιδιωτικοποιήσεων που επέβαλε στα κράτη-δανειολήπτες οδήγησε το 1997στην κατάρρευση των οικονομιών της Νοτιοανατολικής Ασίας και κυρίως της Ινδονησίας καθώς και στην διάλυση της οικονομίας της Αργεντινής. Η μεν Ινδονησία δεν έχει συνέλθει ακόμη από εκείνη την κρίση, στην δε Αργεντινή, στην πιο ανεπτυγμένη χώρα της Λατινικής Αμερικής, έχει εξαφανισθεί εντελώς η μεσαία τάξη.
Την αυστηρότερη κριτική στο ΔΝΤ την έχει ασκήσει ο πρώην Πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, σύμβουλος του Κλίντον και νομπελίστας της οικονομίας, ο Joseph Stiglitz.
Κατηγόρησε το ΔΝΤ ότι ασκεί μια άτεγκτη πολιτική με ιδεολογικά κριτήρια, δίχως να λαμβάνει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες των χωρών και τις ανάγκες των πολιτών τους. Σε μια έκθεσή της με τίτλο «όρια των ιδιωτικοποιήσεων» (Limits to privatization) , η «Λέσχη της Ρώμης», ασκεί επίσης έντονη κριτική. H έκθεση διαπιστώνει ότι «κάτω από την πίεση του ΔΝΤ, όλες οι κυβερνήσεις άρχισαν τις ιδιωτικοποιήσεις, ακόμη και στην υγεία, την παιδεία, την ασφάλεια και την άμυνα». Η έκθεση θέτει ερωτήματα όπως: «Ποια είναι τα αποτελέσματα των ιδιωτικοποιήσεων; Τα ιδιωτικά κεφάλαια και το ιδιωτικό μάνατζμεντ δημιούργησαν μεγαλύτερες αξίες; Βελτίωσαν την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών για το σύνολο ή για λίγους; Συνέβαλαν, μέσω του ανταγωνισμού, στο να βελτιωθούν και οι αντίστοιχες δημόσιες υπηρεσίες ή λειτούργησαν ανασταλτικά, εξασθενίζοντας το κράτος και περιορίζοντας τις δημοκρατικές ελευθερίες;»
Σε 50 μελέτες περιπτώσεων από όλο τον κόσμο, η έκθεση διαπιστώνει ότι υπάρχουν πολλές αποτυχημένες ιδιωτικοποιήσεις, που δημιούργησαν περισσότερα προβλήματα από αυτά που σκόπευαν να επιλύσουν. Και η έκθεση προτείνει: «όχι σε ιδιωτικοποιήσεις με ιδεολογικά κριτήρια».
Με λίγα λόγια, σε όποια χώρα, εκτός των ισχυρών επτά, «εισβάλει» το ΔΝΤ δημιουργεί περισσότερα προβλήματα για τα οικονομικώς μεσαία και κατώτερα στρώματα από αυτά που λύνει. Ετσι δεν ήταν καθόλου τυχαίο που οι ηγέτες επτά χωρών της Λατινικής Αμερικής υπέγραψαν τον Δεκέμβριο του 2007 την ίδρυση ενός νέου οργανισμού, της Banco del Sur's, «Τράπεζας του Νότου», ως εναλλακτική του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η ιδέα ξεκίνησε από τον πρόεδρο της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες σε μια προσπάθεια να περιορίσει την επιρροή των ΗΠΑ και των διεθνών χρηματοδοτικών οργανισμών, τους οποίους έχει χαρακτηρίσει ως «εργαλεία της Ουάσινγκτον». Ο σκεπτικισμός στη Λατινική Αμερική προς το ΔΝΤ οξύνθηκε ιδιαίτερα μετά την απόφαση της Αργεντινής να κινηθεί αντίθετα από τις προσταγές του ΔΝΤ. Μια απόφαση, που όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων ήταν σωστή, καθώς η οικονομία της Αργεντινής άρχισε να αναπτύσσεται με σταθερούς ρυθμούς. Η λύση συμμετοχής του ΔΝΤ στον επικείμενο δανεισμό μας μόνο ανησυχίες πρέπει να προκαλεί, τουλάχιστον για τα μικρομεσαία κοινωνικά στρώματα και κάτω.