Γράφει ο Θεόδωρος Κουτρούκης
Οι ευέλικτες και επισφαλείς μορφές απασχόλησης συνήθως συνοδεύουν τη ραγδαία ανάπτυξη του τριτογενή τομέα της οικονομίας (υπηρεσίες). Μολονότι μερικές φορές η έννοια της ευέλικτης και επισφαλούς απασχόλησης είναι δυσνόητη, τα ελληνικά ΑΕΙ έχουν καταστεί -σε πολλές περιπτώσεις- «θερμοκήπια» εφαρμογής καινοτομικών μορφών μη τυπικής εργασίας και από παιδαγωγική άποψη αποτελούν εξαιρετικές μελέτες περίπτωσης. Ειδικότερα:
§ Στρατιές διοικητικών υπαλλήλων προσλαμβάνονται με ποικιλώνυμες σχέσεις απασχόλησης, αμειβόμενοι με αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης ή με δελτίο παροχής υπηρεσιών, το περίφημο μπλοκάκι. Μετά από ένα σημαντικό χρονικό διάστημα εργασιακής ανασφάλειας, ένα μέρος από αυτούς κατορθώνουν να ενταχθούν στο «οριστικά τελευταίο» κύμα μονιμοποιήσεων για να αντικατασταθούν από νέους επισφαλείς εργαζόμενους κ.ο.κ.
§ Πολυάριθμοι ερευνητές εργάζονται με αντίστοιχους τρόπους (ως επιχειρηματίες-ερευνητές με μπλοκάκι) σε..........
δεκάδες πανεπιστημιακά εργαστήρια και ερευνητικά ινστιτούτα σε όλη τη χώρα. Οι ανάγκες που εξυπηρετούν είναι μακροχρόνιες, η παρουσία τους στο χώρο εργασίας καθημερινή και με συγκεκριμένο ωράριο και όμως δεν είναι μισθωτοί, όπως θα ήταν εύλογο.
§ Οι διδάσκοντες στα μεταπτυχιακά προγράμματα βαπτίζονται εξωτερικοί συνεργάτες (συνήθως με μπλοκάκι), ενώ οι διδάσκοντες του Π.Δ. 407/80 στα προπτυχιακά κυρίως προγράμματα σπουδών «απολαμβάνουν» την κορύφωση της ευελιξίας. Δεν πληρώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, η σύμβαση τους αρχίζει πολλές φορές σε διαφορετικό χρόνο από την έναρξη της σχέσης εργασίας και το πιο εντυπωσιακό είναι ότι εργάζονται πολλές φορές για πάνω από δέκα χρόνια στο ίδιο ΑΕΙ, χωρίς να είναι καν στην ατζέντα η πιθανότητα μετατροπής της σύμβασης τους σε αορίστου χρόνου, κατά προκλητική παραβίαση του πνεύματος της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας.
§ Τον τελευταίο καιρό σε μερικά τμήματα έχει αρχίσει να επιλέγεται η διακοπή της συνεργασίας με ορισμένα μη μόνιμα μέλη ΔΕΠ όταν, μετά από 3-7 έτη υπηρεσίας για τους λέκτορες και 3-10 χρόνια για τους επίκουρους καθηγητές, τα ΑΕΙ θεωρούν ότι αυτοί οι εργαζόμενοι είναι ανεπαρκείς και φυσικά οδηγούνται στην ανεργία σε ηλικία 40, 50 ή και περισσότερων ετών.
Επομένως, όταν οι πτυχιούχοι των ΑΕΙ μας αποφοιτήσουν θα έχουν ήδη μάθει καλά -φευ- τους κινδύνους επισφάλειας που ελλοχεύουν στην ευέλικτη αγορά εργασίας του 21ου αιώνα. Μακάρι να μη χρειαστούν ποτέ αυτή τη γνώση.
Ο. Θ. Κουτρούκης είναι επικ. καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου