Γράφει ο Παναγής ΓαλιατσάτοςΗ Ελλάδα χρωστάει κάτι στον Κώστα Σημίτη. Αν η χώρα δεν ήταν μέλος της ευρωζώνης, σίγουρα δεν θα είχαμε κανένα πρόβλημα με την ποιότητα των στατιστικών μας στοιχείων. Θα είχαμε όμως αναγκαστεί να προσφύγουμε στο ΔΝΤ τον Ιανουάριο του 2009, όπως η Ουγγαρία. Δεν πιστεύω ότι θα αντέχαμε ως το Φλεβάρη του 2010 όπως η Ρουμανία. Και μπορεί κάποιοι στη χώρα μας να υποτιμούν τις συνέπειες μιας τέτοιας προσφυγής, ειδικά μετά τα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση Παπανδρέου, όμως κάνουν λάθος. Η Ρουμανία, με δημόσιο χρέος στο 20,6% του ΑΕΠ υποχρεώθηκε να ανακοινώσει τις απολύσεις πολλών δεκάδων χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων ως το 2015. Εδώ με χρέος στο 100% του ΑΕΠ (τόσο ήταν στις αρχές του 2009) τι νομίζετε ότι θα γινόταν;
Η Ελλάδα έχει καλύτερη μεταχείριση - και ασχολείται όλος ο κόσμος με το πρόβλημα της, με την Ουγγαρία, τη Λετονία και τη Ρουμανία δεν ασχολήθηκε κανείς - γιατί είναι χώρα μέλος του ευρώ. Το καθεστώς αυτό, όπως είναι και όπως το καθορίζουν οι συνθήκες, μέχρις στιγμής, έχει αποδειχτεί ότι μας συμφέρει. Αυτό που δεν μας συμφέρει είναι η αλλαγή των σημερινών δεδομένων στην ευρωζώνη. Και προκαλεί απορία, πόσο επιφανειακά τα ελληνικά ΜΜΕ (και οι έλληνες πολιτικοί) αντιμετωπίζουν τη ..........
συζήτηση γίνεται στο εξωτερικό για κάλυψη των κενών του θεσμικού και πολιτικού πλαισίου που διέπει την ευρωζώνη, και πόσο επιπόλαια τη καλωσορίζουν.
Ασφαλώς μας ευνοεί, στη συγκεκριμένη πολιτική και οικονομική συγκυρία, η συζήτηση που άνοιξε ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με τη συνέντευξη του στη «Welt» για την δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου. Ασφαλώς μας συμφέρει να συντηρείται μια συζήτηση που κάνει πιο πειστικό το ενδεχόμενο εκδήλωσης μιας πρωτοβουλίας για τη στήριξη της χώρας μας, γιατί αυτό βάζει σε δεύτερες σκέψεις τους κερδοσκόπους και εκτονώνει τις πιέσεις στο κόστος δανεισμού τις χώρας μας. Ωστόσο, αξίζει να δούμε λίγο πιο προσεκτικά ποιες είναι οι σκέψεις που γίνονται αυτή τη στιγμή στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, στην Κομισιόν και γενικότερα στα κέντρα επιρροής της ευρωζώνης για το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Και αυτό γιατί αν δημιουργηθεί κάτι τέτοιο, τα θεμελιώδη μεγέθη της οικονομίας μας (και ειδικά το δημόσιο χρέος, που δεν προβλέπεται να αρχίσει να συρρικνώνεται πριν από το 2014 αλλά και το έλλειμμα στο εμπορικό μας ισοζύγιο, που έχει πάγια χαρακτηριστικά) μετατρέπουν τη χώρα μας σε δυνάμει υποψήφιο για προσφυγή στο ΕΝΤ για τα επόμενα πολλά χρόνια. Ανεξάρτητα από το αν θα ξεπεράσουμε, που θα ξεπεράσουμε την τρέχουσα κρίση…
Αυτό που μας ενδιαφέρει στις ιδέες που βρίσκονται στο τραπέζι για το ΕΝΤ (το θέμα δεν είναι κάτι αόριστο και μελλοντικό, θα συζητηθεί στο Ecofin στις 16 Μαρτίου) είναι οι δυνατότητες τιμωρίας που προβλέπεται να έχει αυτό το ταμείο για τις χώρες-παραβάτες του Συμφώνου Σταθερότητας. Προβλέπονται λοιπόν τόσο στην αρχική μελέτη των Ντάνιελ Γκρος (Centre for European Policy Studies) και Τόμας Μάγιερ (Deutsche Bank) όσο και στα όσα διαρρέουν για το θέμα αυτό το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών και η Κομισιόν πειθαρχικά μέσα από την περικοπή των κοινοτικών κονδυλίων ως την έξωση μιας χώρας από την Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το ότι η δημιουργία του ΕΝΤ προϋποθέτει αλλαγή των συνθηκών, κάτι που στην Ευρώπη των 27 είναι εξ’ αντικειμένου δύσκολο, δεν θα πρέπει να μας οδηγεί στην υποτίμηση του κινδύνου που συνεπάγεται ότι αυτή η συζήτηση δημιουργεί για πρώτη φορά μια τέτοια δυνατότητα που ως τώρα δεν είχε προβλεφθεί από τις συνθήκες - ευτυχώς. Επιπλέον, μια συνολική αναθεώρηση του συμφώνου σταθερότητας, που θα συμπεριλαμβάνει και τη δημιουργία ενός ΕΝΤ πιθανόν να περάσει πολύ πιο εύκολα από τα 27 κράτη μέλη από ότι π.χ. μια αναθεώρηση της ευρωπαϊκής Συνθήκης, επειδή ακριβώς βρισκόμαστε σε περίοδο κρίσης και όλοι αναγνωρίζουν το πρόβλημα.
Η δημιουργία της δυνατότητας ενός μηχανισμού έξωσης από την Ευρωζώνη δεν συμφέρει μεσοπρόθεσμα μικρότερες χώρες και οικονομίες με τεράστια δημοσιονομικά προβλήματα όπως η δική μας. Αυτό που έχουμε εμείς ανάγκη είναι μια ad hoc λύση από την Ευρωζώνη και μόνο στην περίπτωση κατά την οποία δεν θα μπορούμε να δανειστούμε. Επιπλέον όλο αυτό αν γίνει, να μην δημιουργεί νομικά δεδομένα τέτοια, τα οποία θέτουν υπό αμφισβητήσει την νομική βάση της συμμετοχής μας στο ευρώ. Δεν επιτρέπεται όμως να έχουμε καμιά αμφιβολία, πως αν αυτή η δυνατότητα υπήρχε τον περασμένο Φλεβάρη ή το Νοέμβρη του 2009, πως ο αγώνας που θα έδινε η ελληνική κυβέρνηση δεν θα ήταν για να μειώσει το κόστος δανεισμού, αλλά για να παραμείνει στο ευρώ…
Μια άλλη τέτοια συζήτηση για την οποία ακούμε θερμά λόγια από τους πολιτικούς μας και διαβάζουμε θερμά σχόλια στον τύπο είναι ο μεγαλύτερος συντονισμός της οικονομικής πολιτικής των κρατών μελών της Ευρωζώνης με στόχο, αν είναι δυνατόν μια κοινή οικονομική πολιτική της Ευρωζώνης, η οποία υποτίθεται ότι θα ξεπεράσει τις ανεπάρκειες του Συμφώνου Σταθερότητας. Και ο στενότερος συντονισμός είναι ήδη αντικείμενο συζήτησης ανάμεσα στον Σαρκοζί και τη Μέρκελ, από την άτυπη σύνοδο κορυφής της 11ης Φεβρουαρίου του 2010; Είμαστε βέβαιοι ότι το θέλουμε αυτό; Και αν προχωρήσει τι νομίζουμε ότι θα γίνει; Θα επιβάλλουμε οι μικρές χώρες ή ας πούμε, οι «σοσιαλιστικές» χώρες την κοινή οικονομική πολιτική της αρεσκείας μας στη Γερμανία ή θα επιβάλλει η Γερμανία με τον όγκο της την οικονομική της πολιτική σε όλους τους άλλους; Αλήθεια τι θα συμβαίνει αν σε μια χώρα εκλέγεται μια σοσιαλιστική κυβέρνηση και στη Γερμανία κυβερνά η Κεντροδεξιά, ή το αντίστροφο; Ποιος θα υποχρεωθεί να ευθυγραμμιστεί;
Είναι σαφές ότι η συγκεκριμένη συζήτηση προϋποθέτει την ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης, κάτι που στη δεδομένη χρονική συγκυρία και όχι μόνον δεν έχει πολλούς φίλους στην Ευρώπη και νομίζω, ούτε στη χώρα μας. Άρα λοιπόν δεν βλάπτει να είμαστε κάπως πιο προσεκτικοί απέναντι στις ωραίες ιδέες που συζητούνται στην Εσπερία. Αυτό που μας συμφέρει και πρέπει σε κάθε περίπτωση να το προωθήσουμε είναι η απαγόρευση της κερδοσκοπίας στα ασφάλιστρα κινδύνου (CDS) τουλάχιστον σε επενδυτές που δεν διαθέτουν ομόλογα της χώρας για τα οποία αγοράζουν ασφάλιστρα. Όλα τα άλλα χρειάζονται προσοχή…
Παναγής Γαλιατσάτος