Γράφει ο Βασίλης ΧασιώτηςΤο κείμενο του ανώνυμου μικρομαγαζάτορα και θαμώνα του «Καφενείου», με τον τίτλο «Κάθε ώρα, κάθε στιγμή,πεθαίνω.......» είναι συγκλονιστικό. Ακριβώς όπως συγκλονιστικό είναι το μέγεθος της παρακμής της εποχής μας. Το ύφος του κειμένου, είναι ποιητικό, ακριβώς όπως κι η ζωή, ακόμα στις χειρότερες εκδοχές της. «Κάθε ώρα, κάθε στιγμή, πεθαίνω» λέει. Και συνεχίζει : « Στο κτύπημα του τηλεφώνου στην αδόκητη επίσκεψη του θανάτου. Κάθε ώρα, κάθε στιγμή, στα στεγασμένα όνειρα ενός μικρομάγαζου, στους τρείς τοίχους και στη βιτρίνα πεθαίνω, κάθε ώρα, κάθε στιγμή. Στο τηλέφωνο μπορεί να είναι η Εφορία, "δεν έχετε υποβάλλει τον ΦΠΑ" Θάνατος που προαναγγέλεται, "θα ρθούμε για έλεγχο" Ο ταχυδρόμος φέρνει την αλληλογραφία, TEBE, μυρίζει θάνατο, "Καλείσθε να δικαστείτε για μη καταβολή εισφορών" προαναγγέλεται, σε ένα μήνα η δίκη. Ξαναχτυπά το τηλέφωνο, κλήση Private τραπεζικός άγγελος, στα μαύρα ντυμένος, "έχετε καθυστερήσει τη δόση του δανείου σας" πάλι και πάλι και πάλι. Μαύροι άγγελοι φτερουγίζουν παντού, και στο τηλέφωνο, και στη θυρίδα του γραμματοκιβωτίου μου και στο μικρομάγαζό μου, και στο σπίτι μου, Παντού με ακολουθούν, κάθε ώρα, κάθε στιγμή. Η αγαπημένη μου σύζυγος δεν τους έχει δει ποτέ, μέχρι στιγμής δεν τους το επέτρεψα, αδίσταχτοι όμως καθώς είναι, τον αργό θα της προαναγγείλουν και αυτής θάνατο.» (Διάβασε εδώ)
Ένα ρέκβιεμ, για τον ίδιο τον εαυτό του : είναι συγκλονιστικό. Συνειρμικά, ζωντάνεψαν στίχοι του Καρυωτάκη («Πρέβεζα»). «Θάνατος είναι οι κάργιες που χτυπιούνται / στους μαύρους τοίχους και τα κεραμίδια/… Θάνατος οι λεροί κι ασήμαντοι δρόμοι/ Με τα λαμπρά μεγάλα ονόματά τους/… Θάνατος ο αστυνόμος που διπλώνει/ Για να ζυγίσει μια ελλιπή μερίδα…». (Αν μπορούσα νάχα τη τύχη να συνέπιπτε η ζωή μου με τον Καρυωτάκη θα τούλεγα, πόσο άθελά του δίνει συγχωροχάρτι στους πραγματικούς ενόχους, στις πραγματικές «κάργιες», όταν στοχοποιεί τον αστυνόμο, που εφαρμόζει τους νόμους εκείνων που δεν αναφέρονται στο ποίημα, αν και φυσικά, η σημειολογία και η αλληγορία των περιγραφών μας παραπέμπει σ’ εκείνους : όμως, τόσο έμμεσα και τόσο λίγο «σαφώς»!)
Ο μικρομαγαζάτορας, κάνει μια σωστή περιγραφή μιας σκληρής πραγματικότητας. Όσο .......
οδυνηρή όμως κι αν είναι η περιγραφή, έρχεται το αμείλικτο ερώτημα : Τις φταίει;
Τις φταίει φίλε μου; Τις φταίει; Η φωνή αυτή, είναι μια φωνή απελπισίας, είναι η Φωνή της Απόγνωσης, είναι η Φωνή της Απελπισίας. Είναι όμως; Πώς είναι δυνατόν να βρισκόμαστε σε απόγνωση, σε απελπισία και να μη εξεγειρόμαστε; Όχι! Όχι! Δεν εννοώ να κατέβουμε στους δρόμους και τα παρόμοια. Όχι ότι δεν χρειάζεται κι αυτή η «κάθοδος», όταν κάθε άλλος δρόμος έχει αποκοπεί, μα μιλώ για μια πολύ πιο «βροντερή» και ταυτόχρονα πολύ πιο οδυνηρή «εξέγερση», που όμως, θα μας οδηγήσει τελικά σε μια ποθητή άνοδο. Μιλώ για την εξέγερση ενάντια στην ανοχή μας στις ιστορικά διαπιστωμένες «στρεβλώσεις» του πολιτικού μας συστήματος. Αυτή η εξέγερση είναι ο ένας πυλώνας της συνολικής μας εξέγερσης. Ο άλλος πυλώνας είναι ο πιο οδυνηρός : εξέγερση ενάντια στο τρόπο που δήθεν αντιδρούμε. Η αποχή από τα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα, ο χαβαλές κι ο λεκτικός εξευτελισμός του πολιτικού μας συστήματος, ο ωχαδερφισμός, είναι μερικές όψεις συμπεριφορών μας, που όχι απλά δεν κάνουν καμιά ζημιά στο πολιτικό σύστημα που καταγγέλλουμε, μα και το ενδυναμώνουμε.
Το τρεχόντως κυρίαρχο πολιτικό σύστημα, και η τρεχόντως κυρίαρχη πολιτική ιδεολογία που το στηρίζει, γνωρίζεις φίλε μου, ότι στηρίζεται στο Σιδηρούν Θεώρημα της Επιτυχίας –αυτός ο καλβινιστικός Θείος Κρίκος που ενώνει την «ελεύθερη αγορά» με το Θείο μέσω της επιτυχίας. Η επιτυχία είναι κάτι το ευλογημένο, κι οι επιτυχημένοι είναι οι «εκλεκτοί του Θεού». Η αποτυχία, είναι κάτι σαν το μίασμα : δεν το θέλησε η «αγορά», επομένως δεν το θέλησε ο Θεός! Επιπλέον αυτό το δαρβινικό υπόβαθρο της ιδεολογίας αυτής και του συστήματός της, εναποθέτει την εξέλιξη στη φυσική επιλογή, που κι αυτή στηρίζεται στον ανταγωνισμό και τις υπονοούμενες ικανότητες των ειδών να επικρατούν έναντι άλλων ασθενέστερων. Η αποτυχία στη δαρβινιστική αυτή θεωρία, είναι ένα είδος «φυσικής» (πες : θείας) «εκκαθάρισης» των αδύναμων μπρος στους ισχυρότερους, των αποτυχημένων μπρος στους επιτυχημένους. (Βέβαια εδώ, για να μη γίνει παρανόηση, οι έννοιες της «δύναμης» και της «αδυναμίας», δεν αναφέρονται κατ΄ ανάγκη στη «μυϊκή» δύναμη ή αδυναμία. Αναφέρεται και στη πνευματική υπεροχή, στην ικανότητα προσαρμογής στις αλλαγές, κ.λπ.)
Μπορεί κανείς να επέμβει σ’ αυτές τις θείες και φυσικές επιλογές; Δεν υπάρχει κίνδυνος να «διαταράξει» την «θεία» και «φυσική ισορροπία», που προκύπτει απ’ την απουσία της ανθρώπινης παρέμβασης στο έργο δυνάμεων ασύγκριτα πιο μεγάλων απ’ τις δικές του, όπως είναι η «θεία και φυσική επιλογή»; Και φυσικά, αυτές οι μη ανθρώπινες επιλογές, δεν είναι δυνατό και να είναι ορατές. Από τέτοιες κατ’ ουσίαν αντιλήψεις προέρχεται και το άλλο Βασικό Θεώρημα της Αοράτου Χειρός, του Άνταμ Σμιθ. Ένα «αόρατο χέρι» ρυθμίζει αυτή την «ισορροπία» (δεν είναι του παρόντος να δούμε υπό ποίες προϋποθέσεις, που σχεδόν κάνουν «ανθρωπίνως» αδύνατη την εφαρμογή της θεωρίας αυτής στη πράξη). Πάντως, η ουσία είναι να κρατήσουμε τη φιλοσοφία του συστήματος : είτε διαλέξτε τον παράγοντα της θείας επιλογής, είτε τον παράγοντα της φυσικής επιλογής είτε τον παράγοντα της αοράτου χειρός, ένα πράμα λείπει απ’ το κάδρο : ο άνθρωπος (με την ιδιότητα όχι του homo oeconomicus, μα με την ιδιότητα του homo politicus) και το κράτος ως ρυθμιστικοί παράγοντες και ρυθμιστές της οικονομίας. Τούτη την απουσία, πήγε να τη λύσει ως γνωστόν ο σοσιαλισμός, πλην όμως, μέσα από θηριώδεις αποτυχίες του πειράματός του, απλά κατέστησε ένα αδύναμο σύστημα παντοδύναμο (ελλείψει αντιπάλου πλέον!)
Τις πταίει λοιπόν;
Σίγουρα δεν φταίει ο χωροφύλακας, δεν φταίει το ΤΕΒΕ, το ΙΚΑ, δεν φταίει η Εφορία. Φταίει το πολιτικό σύστημα που καθιέρωσε τους νόμους που εφαρμόζει η εφορία, το ΤΕΒΕ, το ΙΚΑ, ο αστυνόμος! Αυτοί θάφταιγαν αν ασκούσαν μια εξουσία που δεν προβλέπεται απ’ το νόμο. Φταίνε παναπεί οι πολιτικοί που ψηφίζουν τέτοιους νόμους απάνθρωπους, που φέρουν σε απόγνωση τον απλό πολίτη, τον μικρό κει μεσαίο επιχειρηματία, τον εργαζόμενο; Λοιπόν, όχι! Πρέπει νάμαστε δίκαιοι και μ΄ αυτούς. Το βρίσιμο και ο χλευασμός δεν είναι πολιτική στάση, και πάντως, δεν είναι πολιτική επιλογή που οδηγεί σε λύσεις, σε κάποιες έστω λύσεις. Αυτοί οι άνθρωποι δεν βρίσκονται πραξικοπηματικά εκεί! Κάποιοι τους έστειλαν με δημοκρατικές διαδικασίες : κι αυτοί οι κάποιοι, δεν είναι μόνο αυτοί που προσέρχονται και ψηφίζουν, μα κι’ αυτοί που δεν προσέρχονται. Καμία «θεία» ή «φυσική» επιλογή δεν θα μου στείλει τον έφορο που δεν θα κάνει τίποτα άλλο από το να ασκήσει μια εξουσία που του παρέχεται νόμιμα. Κανένα αόρατο χέρι δεν δημιουργεί τις οικονομικές κρίσεις –ούτε την παρούσα βεβαίως! Οι κρίσεις έχουν ονοματεπώνυμο και διεύθυνση εδώ κάτω στη Γη. Εδώ η κόλαση εδώ κι ο παράδεισος! Η θεωρία του Αοράτου Χεριού, αποτελεί ένα άλλοθι για να μην ονομαστικοποιούνται οι «ρυθμιστές» των κρίσεων.
Τις πταίει λοιπόν φίλε μου μικρομαγαζάτορα;
Φταίω εγώ! Εγώ που επέλεξα, που επιλέγω σταθερά όλους αυτούς που αντιπροσωπεύουν τη μαυρίλα του πολιτικού μας συστήματος.
Φταίω εγώ! Εγώ που επέλεξα, που επιλέγω σταθερά ένα πολιτικό σύστημα διαφθαρμένο –δεν το λέω εγώ : το λένε οι ίδιοι!
Φταίω εγώ! Εγώ που επέλεξα, που επιλέγω σταθερά ένα πολιτικό σύστημα που είναι ανάλγητο απέναντι σ’ ό,τι δεν εκπροσωπεί κάτι το (οικονομικά) «μεγάλο» –δεν το λέω εγώ : το λένε οι ίδιοι!
Φταίω εγώ! Εγώ που επέλεξα, που επιλέγω σταθερά ένα πολιτικό σύστημα που για τα παιδιά μου και τα εγγόνια μου έχει προδιαγράψει ένα μέλλον χειρότερο απ’ αυτό που διαγράφονταν όταν εγώ ήμουν παιδί –δεν το λέω εγώ : το λένε οι ίδιοι!
Φταίω εγώ! Εγώ που επέλεξα, που επιλέγω σταθερά ένα πολιτικό σύστημα που τον αστυνόμο τον στέλνει να φυλάει τον μεγάλο φοροφυγάδα και εισοφοροδιαφυγάδα και να συλλαμβάνει τον μικρό όταν δεν πληρώνει, όχι επειδή δεν θέλει, μα επειδή αντικειμενικά δεν μπορεί –δεν το λέω εγώ ; το λένε οι ίδιοι!
Φταίω εγώ! Εγώ που πιστεύω ότι η ατυχία είναι κάτι που συμβαίνει μόνο σε άλλους και όχι σε μένα, κι επομένως δεν έχω κίνδυνο να με επισκεφθεί ο αστυνόμος κι ο έφορος!
Και τώρα που έκανα κι εγώ την «επανάστασή» μου, τώρα που τα είπα και ξεθύμανα, φίλε μου μπορώ να σου πω «εμπιστευτικώς» : «Η λύση είναι μονόδρομος! Έτσι λένε –δεν έχω καιρό να εξετάσω τώρα το τι, το γιατί και το πώς. Γι’ αυτό, συγνώμη, μα δεν μπορώ να μην επιλέξω τους ίδιους πάλι!»