.png)
Ολοι ξέρουμε ότι στην Ελλάδα, σε πολλά καυτά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής που προκύπτουν κατά καιρούς, μια μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης, αλλά και αρκετών αναλυτών κρίνουν τα πράγματα πάντα ή σχεδόν πάντα με απόλυτες κατηγορίες, στη λογική ότι η ελληνική πλευρά έχει πάντα δίκιο και η άλλη πλευρά έχει πάντα άδικο.
Από ό,τι φαίνεται, από αυτήν την τάση δεν έχει ξεφύγει και η ανάλυση των κρίσεων που ξεσπούν κατά καιρούς στις διμερές ελληνοαλβανικές σχέσεις.
Ωστόσο έχουμε την εντύπωση ότι, εάν παρουσιάσουμε τα γεγονότα υπό το ίδιο πρίσμα και αναφέρουμε τα ερωτήματα της ίδιας λογικής, προσθέτοντας όμως δίπλα τους μερικά επιλεγμένα διευκρινιστικά στοιχεία, δεν θα καταλήξουμε στο ίδιο συμπέρασμα.
Παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις Ελλάδας - Αλβανίας έχουν χαράξει μια πορεία αντιπαλότητας ήδη πριν από το ξεκίνημά τους, όταν τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα ο αλβανικός εθνικισμός και ο ελληνικός εθνικισμός άρχισαν να διεκδικούν τα ίδια εδάφη και τους ίδιους πληθυσμούς, όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι από πολύ νωρίς καθιερώθηκε η ελληνοαλβανική συνοριακή γραμμή όπως την ξέρουμε σήμερα.
Υπάρχει λοιπόν ακλόνητη η πεποίθηση ότι το ελληνικό κράτος δεν αμφισβητεί την ελληνοαλβανική συνοριακή γραμμή εάν δεν τάραζε τα νερά (τουλάχιστον στην αλβανική πλευρά) πριν από λίγα χρόνια η καταγγελία του πρώην υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά ο οποίος, στις 14/11/2018 στην εκπομπή «Παιχνίδια Εξουσίας» στον ραδιοφωνικό σταθμό «news 247, 88,6 FM», είπε για τον ελληνικό στρατό ότι αρνείται να αναγνωρίσει τα σύνορα Ελλάδας - Αλβανίας όπως καθορίζονται από τα Πρωτόκολλα της Φλωρεντίας και των Παρισίων.
Η συγκεκριμένη καταγγελία προκάλεσε τέτοια αναστάτωση στην αλβανική πλευρά και σε κάποιο βαθμό διατηρείται ακόμα και σήμερα, ενώ σε μεγάλη μερίδα της ελληνικής κοινής γνώμης και στους Ελληνες ειδικούς πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που, υπό τη λογική ότι η ελληνική πλευρά έχει πάντα δίκιο, συνεχώς αναρωτιούνται γιατί η γειτονική χώρα αναστατώνεται με το παραμικρό, εκφράζοντας συχνά δυσπιστία στην ελληνική πλευρά.
Από την ελληνική πλευρά υποστηρίζεται ότι:
● Δεν έχει υπογράψει η Ελλάδα το 1996 με την Αλβανία τη Συνθήκη Φιλίας, Συνεργασίας, Καλής Γειτονίας και Ασφάλειας και δεν αναφέρεται εκεί ότι «Η Αλβανική Δημοκρατία και η Ελληνική Δημοκρατία κηρύσσουν την αφοσίωσή τους στην αρχή του απαραβίαστου των συνόρων». Ωστόσο, υπενθυμίζουμε ότι το ελληνικό κράτος επί 100 χρόνια αρνιέται συνεχώς να επικυρώσει τα Πρωτόκολλα της Φλωρεντίας (17/12/1913) και (27/01/1925), όπως και το Πρωτόκολλο των Παρισίων (1926), που καθορίζουν στον χάρτη και συγκεκριμενοποιούν στο έδαφος τις λεπτομερείς συντεταγμένες της ελληνοαλβανικής συνοριακής γραμμής.
● Δεν είναι η Ελλάδα, μέλος της Ε.Ε. και με αναπτυγμένους δημοκρατικούς θεσμούς από μόνη της, μια εγγύηση ειρήνης ως προς την Αλβανία; Βεβαίως, όμως, υπενθυμίζουμε ότι το ελληνικό κράτος από το 1940 μέχρι σήμερα διατηρεί νομικά ζωντανό τον νόμο περί εμπολέμου κατάστασης με την Αλβανία.
● Δεν είναι η Ελλάδα που στήριζε την ένταξη της Αλβανίας στο ΝΑΤΟ και την επίτευξη της Συμφωνίας Σύνδεσης Σταθερότητας των Τιράνων με την Ευρωπαϊκή Ενωση; Βεβαίως, αλλά υπενθυμίζουμε ότι σε τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στα Τίρανα προς τον Λευκό Οίκο με ημερομηνία 09/10/2008, αποκρυπτογραφημένη από το WikiLeaks (στην Google βλ. cable:08TIRANA745_a-WikiLeaks), αναφέρεται ότι τότε υπήρχαν τελεσίγραφα της Αθήνας προς τα Τίρανα του τύπου: Ή υπογράφετε τη συμφωνία κατασκευής των ελληνικών στρατιωτικών νεκροταφείων για τους Ελληνες πεσόντες του 1940 και τη συμφωνία για την ΑΟΖ στο Ιόνιο, ακόμα και εάν αυτή η συμφωνία είναι εις βάρος των εθνικών συμφερόντων της Αλβανίας, ή η Αθήνα δεν θα εγκρίνει την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και την επίτευξη της Συμφωνίας Σύνδεσης Σταθερότητας των Τιράνων με την Ε.Ε.
● Δεν συνέχιζε η Ελλάδα να υποστηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας μέχρι την σύλληψη Μπελέρη και την κατηγορία εναντίον του για δωροδοκία εκλογέα; Βεβαίως ναι, και θα ήταν καλύτερα να μην είχε συμβεί η σύλληψη Μπελέρη, υπενθυμίζοντας όμως ότι, εάν είχε κατηγορηθεί για το ίδιο πράγμα εδώ στην Ελλάδα, θα είχε υποστεί τις ίδιες ποινικές συνέπειες που υπέστη στην Αλβανία, βάσει των άρθρων 165 και 161 του ελληνικού Ποινικού Κώδικα (νόμος 4619/2019). Η παράγραφος 3 του άρθρου 161 λέει ότι το δικαστήριο στην περίπτωση δωροδοκίας εκλογέα «επιβάλλει και αποστέρηση θέσεων και αξιωμάτων». Με άλλα λόγια, βάσει του ελληνικού ποινικού νόμου θα περιοριζόταν το δικαίωμα του εκλέγεσθαι του Μπελέρη και θα είχε υποβληθεί σε κατάσταση αποστέρησης αξιώματος και με κανέναν τρόπο δεν θα είχε ορκιστεί δήμαρχος μέχρι να δικαστεί η υπόθεση τελεσίδικα.
Ομως παρατηρούμε ότι όταν η αλβανική Δικαιοσύνη κατηγορεί τον Μπελέρη βάσει του άρθρου 328 του ποινικού κώδικα της Αλβανίας για εκλογική νοθεία, που έχει σχεδόν την ίδια λογική με τον ελληνικό νόμο, η Αθήνα, πολύ πριν τελεσιδικήσει η απόφαση, σχεδόν από την πρώτη ημέρα, πρόβαλε στα Τίρανα μια απαίτηση που, διατυπωμένη με τα δικά μας λόγια, είναι η εξής: Δεν επεμβαίνω στην αλβανική Δικαιοσύνη, αλλά απαιτώ από αυτήν που κατηγορεί τον Μπελέρη για δωροδοκία εκλογέα με σκοπό να γίνει δήμαρχος, να τον αφήσετε να ορκιστεί για να γίνει δήμαρχος, αλλιώς θα μπλοκάρω την ενταξιακή διαδικασία της Αλβανίας στην Ε.Ε. (όπως και την μπλόκαρε στις 29/11/2023).
Καταλήγοντας, εάν έχουμε υπόψη τα στοιχεία που αναφέραμε παραπάνω, μήπως η ελληνική πλευρά δεν έχει πάντα δίκιο;
* Διδάκτορας Πολιτικής Επιστήμης και συγγραφέας μαζί με τον Αλέξη Ηρακλείδη του βιβλίου «Greek-Albanian Entanglements since the Nineteenth Century: A History» (Routledge, 2024).