Όποιος διάβασε χθες τα στοιχεία του ευρωβαρόμετρου δεν μπορεί παρά να μελαγχόλησε. Η ανεργία, το οικονομικό πρόβλημα και η διάχυτη απαισιοδοξία πρωτίστως των Ελλήνων, αλλά και των υπολοίπων Ευρωπαίων για το μέλλον, μόνον συνθήκες κοινωνικής ειρήνης δεν προοιωνίζονται.
Το ίδιο απογοητευτική είναι και η εικόνα υπερχρέωσης που εμφανίζουν τα κράτη μέλη της ευρωζώνης, όπως αυτή καταγράφεται από την ΕΚΤ για το πρώτο τρίμηνο του 2013 -μεσοσταθμικά φτάνει σχεδόν το.....
93% και με το ελληνικό χρέος να εκτινάσσεται στο 160,5%.
Το τρίτο μελανό σημείο χθες ήταν η δήλωση Σόιμπλε ότι η εκταμίευση της δόσης για την Ελλάδα θα καθυστερήσει. Το τέταρτο ήταν τα στοιχεία για τη φοροδιαφυγή στη χώρα μας. Από τους ελέγχους που πραγματοποίησε το ΣΔΟΕ αποκαλύπτεται ότι περισσότερα από τα μισά μαγαζιά δεν κόβουν αποδείξεις, ενώ σε ορισμένες περιοχές, όπως για παράδειγμα στην Εύβοια, το ποσοστό των παραβατών φτάνει το 100%.
Αυτό νομίζω είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει, και εφεξής θα αντιμετωπίσει με μεγαλύτερη ένταση, η κυβέρνηση: Η μείωση, ενδεχομένως και η κατάρρευση, των δημοσίων εσόδων. Παρά την υπερφορολόγηση τα δημόσια έσοδα μειώνονται. Ενώ οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι, που δεν μπορούν να φοροδιαφύγουν, θα πληρώσουν 52% αυξημένους φόρους, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, παρότι καλούνται να πληρώσουν 17% λιγότερους φόρους σε σχέση με πέρυσι, φοροδιαφεύγουν συστηματικά.
Σίγουρα το αλαλούμ που επικρατεί με τη συλλογή αποδείξεων έχει παίξει σημαντικό ρόλο. Η πιο σημαντική όμως παράμετρος είναι η κατακόρυφη πτώση του τζίρου σε συνδυασμό με τη μείωση της αγοραστικής δύναμης. Αυτά οδηγούν σε εκτεταμένη και ασύδοτη πλέον φοροδιαφυγή. Και δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση θα αποδώσει. Ακόμη και στις λίγες εκείνες περιπτώσεις που θα υπάρξει μείωση τιμών -όσοι έχουν σχέση με την αγορά θα καταλάβουν τι εννοώ- η φοροδιαφυγή, με το μη κόψιμο αποδείξεων, θα συνεχιστεί.
Κάνουν λάθος στο υπουργείο Οικονομικών αν νομίζουν ότι οι απειλές ή η επιβράβευση θα πιάσουν τόπο. Αυτή τη στιγμή έχει διαμορφωθεί μια κατάσταση όπου οι ελεύθεροι επαγγελματίες έρχονται σε συνεννόηση με τους γνωστούς, προσοχή με τους γνωστούς, πελάτες και μοιράζονται το ΦΠΑ. Αν όχι εξ ημισείας σε ποσοστό 70% – 30% υπέρ του πελάτη, για να είναι συμφέρουσα και για τους δύο η συναλλαγή.
Εκεί πάντως που κάνει θραύση η φοροδιαφυγή είναι στα μικρομάγαζα και όχι τόσο στις επιχειρήσεις με τους πολύ μεγάλους τζίρους. Στα μικρομάγαζα, που συνήθως είναι και οικογενειακές επιχειρήσεις, είναι που πλέον δεν κόβει σχεδόν κανένας απόδειξη.
Για παράδειγμα, υπάρχει, μου έλεγε φίλος, σουβλατζίδικο κάτω από το σπίτι του που κάνει ημερήσιο τζίρο 300-400 ευρώ. Δεν κόβει ούτε μία απόδειξη. Από τους υπολογισμούς, που έκανε ο φίλος μου, προκύπτει ότι αυτός στερεί από το κράτος περίπου 2.000 ευρώ το μήνα. Επί 12 μήνες σημαίνει απώλεια εσόδων 24.000 το χρόνο. Όσα δηλαδή θα ξόδευε περίπου το κράτος για τους μισθούς, εκεί που έχουν πάει, δύο δημοσίων υπαλλήλων. Ένας σουβλατζής λοιπόν ισοδυναμεί με δύο δημοσίους υπαλλήλους!
Από τους υπολογισμούς που έκανε ο φίλος μου (ο οποίος σημειωτέον είναι ειδήμων περί τα οικονομικά και στο παρελθόν έχει υπηρετήσει με επιτυχία σε υψηλά και σοβαρά οικονομικά κρατικά πόστα) προέκυπτε ότι η “χαμηλής πτήσης” φοροδιαφυγή, υπολογιζόμενη σε 600.000 από τις 900.000 των μικρομεσαίων επαγγελματοβιοτεχνών, ανέρχεται σε περίπου 10 δισ. ευρώ ετησίως. Δηλαδή περίπου τόσα ή και περισσότερα απ’ όσα μας λείπουν για να μην έχει πρόβλημα ελλείμματος, που είναι και το σημαντικό, το κράτος.
Το πρόβλημα λοιπόν εντοπίζεται κυρίως στα έσοδα και όχι στις δαπάνες, οι οποίες σαφώς και πρέπει και αυτές να μειωθούν και να υπάρξει εξορθολογισμός της δημόσιας διοίκησης και του κράτους. Μήπως λοιπόν η κυβέρνηση, αντί να συμφωνεί με την τρόικα, θα πρέπει να εξηγήσει στον Τόμσεν και την παρέα του πώς έχουν τα πράγματα και να τους πει συγκεκριμένα πώς μπορούν να αυξηθούν τα έσοδα.
Και υπάρχει ένας απλός τρόπος για να γίνει αφού είναι φυσικό τα κλιμάκια του ΣΔΟΕ και οι εφοριακοί να μην φτάνουν για να ελέγξουν τη φοροδιαφυγή. Κι αυτός ο τρόπος θα μπορούσε να είναι ο εξής: Υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες που παίρνουν επίδομα ανεργίας 300-400 ευρώ. Ας διαλέξει το κράτος 50.000 από αυτούς και, αντί να κάθονται, να τους δώσει 200 επιπλέον ευρώ για να “σταμπάρουν” και να ενημερώνουν τις ελεγκτικές αρχές ποια μαγαζιά δεν κόβουν αποδείξεις.
Αντί για δειγματοληπτικούς ελέγχους θα είχε στο πιάτο χαρτογραφημένη όλη τη “χαμηλής πτήσης” φοροδιαφυγή. Και οι κυρώσεις να ήταν βαριές. Την πρώτη φορά που πιάνεται κάποιος 5.000 πρόστιμο. Τη δεύτερη 20.000. Και την τρίτη οριστική αφαίρεση αδείας με επιπρόσθετη ποινή να μην μπορείς να ασκήσεις ποτέ ξανά το επάγγελμα στο οποίο επέδειξες την παραβατικότητα. Αυτό θα κόστιζε στο κράτος 100 εκατ. ευρώ. Με 100 εκατ. θα μπορούσες να εισπράξεις 10 δισ. ευρώ.
Αντί λοιπόν η κυβέρνηση, υιοθετώντας τα μοντέλα της τρόικας, να βαθαίνει την ύφεση και να πυροδοτεί κοινωνική έκρηξη με τις απολύσεις των δημοσίων υπαλλήλων, μήπως θα έπρεπε να αρχίσει να επεξεργάζεται, και τέτοιου τύπου, εναλλακτικές λύσεις;
Και μην μου πει κάποιος ότι θα φτιάχναμε 50.000 χαφιέδες. 50.000 προστάτες της κοινωνίας θα φτιάχναμε. Δεν μπορεί ένας σωστός επαγγελματίας να κόβει απόδειξη και ένας σκάρτος να φοροδιαφεύγει. Σε τελική ανάλυση αυτό οδηγεί σε τιμωρία του σωστού επαγγελματία αφού τον φέρνει σε μειονεκτική θέση έναντι του φοροφυγά. Ο σωστός δεν θα μπορεί να ανταγωνιστεί τον φοροφυγά και θα κλείσει. Αυτό είναι άδικο. Μόνον κάποιος που ευνοεί το άδικο θα ήθελε κάτι τέτοιο.
Επιπροσθέτως η πάταξη της φοροδιαφυγής αυξάνει τα δημόσια έσοδα. Η αύξηση των εσόδων βοηθάει και στη μείωση της γενικής φορολογίας μισθωτών και συνταξιούχων, αλλά και κάνει πιο ελαστική την περικοπή δαπανών, όπως ας πούμε τις απολύσεις στο δημόσιο. Και παραλείπω βέβαια να πω ότι αυξάνει και κατά τουλάχιστον 50% το επίδομα ανεργίας. Όποιος δεν τα θέλει αυτά μπορεί να μιλάει για χαφιέδες.
Εξάλλου η προαναφερθείσα πρόταση είναι μια προσπάθεια ανεύρεσης εναλλακτικών άμα και πρακτικών τρόπων καταπολέμησης της φοροδιαφυγής. Μπορεί να μην είναι σωστή και να υπάρχει αντίλογος. Υποθέτω θα υπάρχουν και πολλές άλλες. Δυστυχώς και η παρούσα κυβέρνηση υιοθετεί άκριτα, θεωρητικά κατά βάσιν, μοντέλα που της εισηγούνται οι εταίροι-δανειστές μας, στα οποία δεν λαμβάνεται υπόψη η μοναδικότητα, η πρακτικότητα ακόμη και η πονηριά του Έλληνα…
matrix24