Την προηγούμενη εβδομάδα, όταν το ΔΝΤ ανακάλυψε άλλο ένα λάθος στη συνταγή της τρόικας για την Ελλάδα, έγραψα, την Παρασκευή, ένα άρθρο στο οποίο επεσήμαινα τον κίνδυνο της επανόδου του Grexit. Στην τελευταία παράγραφο αυτού του άρθρου σημείωνα ότι τον «πόλεμο των λαθών» θα πρέπει να τον ερμηνεύσουμε με φόντο και την καθυστέρηση στην υποβολή προσφορών για τις ΔΕΠΑ – ΔΕΣΦΑ.
Ούτε προφήτης είμαι ούτε καλός αναλυτής. Γνώριζα όμως ότι εκείνη την ημέρα, την Παρασκευή, ο Πρόεδρος της Κομισιόν Μπαρόζο θα είχε......
μυστική (όχι ανακοινώσιμη) συνάντηση με δύο επιτρόπους. Τον Έττιγκεν, αρμόδιο για θέματα ενέργειας και τον Ρεν, αρμόδιο, για τα δημοσιονομικά. Η συζήτησή τους θα ήταν για την αποκρατικοποίηση των ΔΕΠΑ -ΔΕΣΦΑ στην Ελλάδα.
Η απόφασή τους να μην καταλήξουν στους Ρώσους της Gazprom και της Sintez ήταν προειλημμένη, και απότοκος των πολλών συζητήσεων που είχαν γίνει σε «γύρο πρωτευουσών», μεταξύ των οποίων και η Μόσχα και η Ουάσινγκτον.
Στη συζήτηση των τριών αποφασίστηκε να σταλεί το μήνυμα στον Πούτιν πως η Κομισιόν δεν θα δώσει την έγκρισή της αν η Gazprom αποκτήσει δεσπόζουσα θέση στην Ελλάδα στον τομέα του Φυσικού Αερίου. Δεν θα της επέτρεπαν να είναι ταυτόχρονα και προμηθευτής και διανομέας. Έπρεπε το ποσοστό της στην ελληνική αγορά να πέσει κάτω από το 70% και να μην είναι σε ποσοστό άνω του 90%, όπως θα συνέβαινε εάν η Gazprom κέρδιζε το διαγωνισμό. Και φυσικά να ρίξει κατά περίπου 30% την τιμή του αερίου.
Σημειώνουμε εδώ ότι η Gazprom ήταν διατεθειμένη να δώσει υψηλό υπερτίμημα επειδή με αυτό τον τρόπο, ελέγχοντας δηλαδή και τη χονδρική και τη λιανική, θα κρατούσε υψηλά τις διεθνείς τιμές, ενώ θα έκανε και γρήγορα απόσβεση του υπερτιμήματος που θα έδινε.
Επιπροσθέτως, τα ευρωπαϊκά και τα αμερικανικά συμφέροντα αντιμετωπίζουν τους Ρώσους, ειδικά στα θέματα ενέργειας, ως ένα είδος «γκάνγκστερ» χολιγουντιανής ταινίας, αναγνωρίζοντας φυσικά στον εαυτό τους το ρόλο του «αστυνόμου». Θεωρούν ότι στις ιδιωτικοποιήσεις υπηρετούν άλλους νόμους από αυτούς της αγοράς και της ελεύθερης οικονομίας.
Γι’ αυτούς η Gazprom είναι γεωπολιτικό όργανο της Ρωσίας που επιδιώκει να διαιωνίσει την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης απ’ αυτήν. Δεν θέλει να επιτρέψει τη δημιουργία του Νότιου Διαδρόμου για την τροφοδοσία της Ευρώπης με Αζέρικο, Τουρκμένικο, ή ακόμα και Ιρανικό αέριο. Και στο βωμό αυτό η ΔΕΠΑ άξιζε κοντά στο 1δισ. ευρώ, με το αέριο φυσικά να είναι 30% πιο ακριβό απ΄ αυτό που πληρώνει η Βουλγαρία, ίσως το ακριβότερο στην Ευρώπη.
Οι ανταγωνιστές της Gazprom το ξέρουν αυτό και όταν εμφανίζονται οι Ρώσοι, εκείνοι δεν πετούν λεφτά ούτε σε αεροπορικά εισιτήρια. Για παράδειγμα, η Gaz de France είναι εμπορική εταιρεία και γι’ αυτήν η ΔΕΠΑ είναι αυτό που είναι. Μια απλή, μη-μονοπωλιακή εταιρεία εμπορίας, διανομής, αποθήκευσης και εισαγωγής αερίου σε μια χώρα 10 εκατομμυρίων ανθρώπων, σε οικονομική κρίση. Κι αυτό στα σίγουρα σήμερα για τους Γάλλους δεν αξίζει 1 δισ. ευρώ.
Το ερώτημα βέβαια είναι: Γιατί αυτά που ξέρουν όλοι δεν τα γνώριζε η ελληνική κυβέρνηση; Δεν γνώριζε το «μπλόκο» που θα στηθεί από την Κομισιόν; Ή ακόμη χειρότερα: Γιατί δήλωνε χθες αιφνιδιασμένη; Δεν γνώριζε για τη συνάντηση και την απόφαση των τριών της Παρασκευής;
Είναι δυνατόν να πήρε το μήνυμα ο Πούτιν -ώστε να δώσει εντολή να αποσυρθεί εγκαίρως και με «ψηλά το κεφάλι» η Gazprom για να μην αποχωρήσει μετά, το κοινοτικό μπλόκο, με «κατεβασμένα τα βρακιά»- και να μην το πήρε ο Σαμαράς; Αρνούμαι να το πιστέψω.
Βέβαια, ανακύπτει και ένα άλλο ερώτημα. Γιατί η ελληνική κυβέρνηση απεδέχθη ως μοναδικό κριτήριο επιλογής το υψηλότερο τίμημα; Σε μια ιδιωτικοποίηση δεν υπάρχουν, εκτός από το τίμημα, και άλλα κριτήρια; Ποιοτικά; Εμπειρίας; Μακροχρόνιου οφέλους στην οικονομία και την ανάπτυξη της χώρας; Συμβατότητας με το κοινοτικό δίκαιο;
Το κριτήριο του υψηλότερου τιμήματος και μόνον, το έθεσε η ελληνική κυβέρνηση για να εισπράξει όσα περισσότερα χρήματα γίνεται τούτη την περίοδο της κρίσης ή της το επέβαλε η Κοινότητα; Αν το έθεσε μόνη της, τι θα κάνει τώρα με τη «μαύρη τρύπα» στα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις για το 2013 που δημιουργείται; Και φυσικά τι θα κάνει αν το τίμημα στο νέο διαγωνισμό που θα γίνει είναι χαμηλότερο από το 1δις ευρώ των Ρώσων; Δεν φοβάται ότι θα κατηγορηθεί από τους πολιτικούς της αντιπάλους;
Δεν φοβάται μήπως εκτός από τη ΔΕΠΑ δεν τελεσφορήσει και η ιδιωτικοποίηση του νερού; Εάν αυτό συμβεί πως θα μαζέψει τα 2,6 δισ. ευρώ το 2013 από ιδιωτικοποιήσεις; Κι ακόμη χειρότερα: Αν μπλοκαριστεί τον Οκτώβριο, από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, και η ιδιωτικοποίηση του ΟΠΑΠ, με το επιχείρημα της απαγόρευσης του εμπορικού μονοπωλίου στον τζόγο, τι γίνεται; Ποιό σήμα στέλνουμε στις αγορές για την ικανότητα της χώρας να κάνει ιδιωτικοποιήσεις; Μήπως βαρύνει ξανά το κλίμα διεθνώς; Μήπως θα πάρουμε κι άλλα μέτρα; Ποιά; Θα ψηφιστούν; Μήπως έτσι ξαναμπούμε στον φαύλο κύκλο κι αρχίσουν πάλι τα σενάρια του Grexit για τα οποία έγραψα την Παρασκευή, και χθες είδα να τα επαναφέρουν, εκ του πλαγίως, οι F.T.;
Πάντως, και εν κατακλείδι, με αφορμή και το «ναυάγιο» της ΔΕΠΑ φοβούμαι ότι θα επανέλθει στο προσκήνιο, με ορμή, το πρωταρχικό δίλλημα, αυτό δηλαδή που ανέκυψε με αφορμή την υπαγωγή της χώρας σε διεθνή έλεγχο: Μπορούμε να ανακάμψουμε με τα μνημόνια και τις δανειακές συμβάσεις ή θα πρέπει να πορευτεί η χώρα με άλλο αζιμούθιο;
Το σίγουρο πάντως είναι ένα: Ο ουρανός δεν βρέχει δισεκατομμύρια. Μην περιμένουμε να βρέξει στην Ελλάδα. Ούτε υπάρχουν ξανθοί ιππότες που θα φέρουν το μεγάλο σεφέρι. Οι στόχοι του προγράμματος δεν είναι εύκολο να πιαστούν. Θα πρέπει να μειώσουμε (κι άλλο;) το κράτος. Θα πρέπει να κόψουμε (κι άλλο;) τις σπατάλες. Θα πρέπει να προωθήσουμε (στην πράξη και όχι στα λόγια) την ανάπτυξη. Να επιτρέψουμε και να ενθαρρύνουμε το κέρδος, να συλλέξουμε φόρους, να φτιάξουμε καινούργιες δουλειές πραγματικές κι όχι με δανεικά ή με μάνα της Gazprom εξ’ ουρανού. Να, να, να…
Δεν ήταν εφιάλτης που ξυπνήσαμε και πέρασε. Είναι η πραγματικότητα. Ακόμη και τα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων, μέχρι να χτυπήσουν στεριά, είναι αποθήκες αμπαρωμένες κι άγνωστες στο βυθό, κι όχι ευρώ στον προϋπολογισμό. Τόσο απλά.