Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης
«Η συσχέτιση και η αναγωγή ενός
αγνώστου πράγματος σε κάτι ήδη γνωστό προκαλεί αισθήματα ανακούφισης, ηρεμίας,
ικανοποίησης και επιπροσθέτως προσδίδει μια αίσθηση ισχύος. Ο φόβος, η ανησυχία
και το άγχος συνυπάρχουν με το άγνωστο. Πρωταρχική αρχή: Οποιαδήποτε λύση είναι
καλύτερη από τη μη ανεύρεση λύσης».
Όταν τα έγραφε αυτά ο Νίτσε, η.......
αγωνία και το θέμα συζήτησης της εποχής, ήταν, η οικονομική και πολιτική κρίση
στην Ευρώπη, οι χρεοκοπίες τραπεζών και βιομηχανιών, το χρηματιστηριακό κραχ
στη Βιέννη, ο επανεξοπλισμός της Γαλλίας, η πρόθεση της Ρωσίας να προσαρτήσει
βαλκανικές χώρες και άλλα δυσάρεστα διεθνή γεγονότα.
Σήμερα,
μετά από εκατόν τριάντα χρόνια περίπου, αντιμετωπίζουμε
τα ίδια διεθνή προβλήματα και το ίδιο δίλημμα. Εδώ και δυο χρόνια ζούμε σε
συνθήκες οι οποίες χαρακτηρίζονται από αποσπασματικότητα, από
αβεβαιότητα, από πολιτική ασυνέχεια και ανακολουθία και όλα δείχνουν ότι
αυτή η κατάσταση, ειδικά στη χώρα μας, σύμφωνα πάντα με τα λεγόμενα του Σόϊμπλε
και της Μέρκελ, θα συνεχιστεί και τις επόμενες δεκαετίες.
Αλήθεια, πόση αβεβαιότητα αντέχει
ο άνθρωπος για να συνεχίσει να παραμένει άνθρωπος και πόση αβεβαιότητα & κρίσεις αντέχει η
κοινωνία για να μη γίνει ζούγκλα;
Όταν, επάγγελμα, μόνιμος τόπος κατοικίας, κοινωνική θέση, οικογένεια κ.λ.π.
εξαρτώνται από απρόβλεπτους παράγοντες. Η ανασφάλεια, η απόγνωση, ο ατομικισμός
και η κοινωνική απομόνωση δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για σκέψη και λόγο
φροντίδας προς το συνάνθρωπο, ενώ παράλληλα καταστρέφουν κάθε στοιχείο
αυτοεκτίμησης που μπορεί να έχει ένας φυσιολογικός άνθρωπος
Ολοι εκείνοι οι βολεμένοι
που συνεχίζουν να υποστηρίζουν πως «πρέπει να συνηθίσουμε να βλέπουμε την
αβεβαιότητα σαν μια καθημερινή πλέον ρουτίνα», σίγουρα, δεν έχουν νιώσει ποτέ
στο πετσί τους την αδυναμία, να μπορούν να πουν
μ εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και στα παιδιά τους « νομίζω πως τα
κατάφερα στη ζωή μου». Δεν μπορούν να καταλάβουν την απόγνωση του
μακροχρόνια άνεργου, που η μοναδική ιδιοκτησία του είναι τα χέρια του και το
μυαλό του και ο οποίος διαισθάνεται πως δεν τα χρειάζεται κανείς πλέον.
Άλλο
πράγμα η αβεβαιότητα και το ρίσκο στη νεολιθική εποχή των νομάδων, και άλλο στη
μεταβιομηχανική εποχή, των εγκλωβισμένων αστών, που δεν έχουν διεξόδους
διαφυγής, αφού όλα, ακόμη και το τελευταίο κομμάτι γης, είναι ήδη μοιρασμένα.
Ολοι εκείνοι οι βολεμένοι, που θέτουν το δίλημμα Δραχμή ή
Ευρώ πάνω απ’ την αβεβαιότητα, αγνοούν πως
η ατομική αβεβαιότητα της ψυχής οδηγεί στη συναισθηματική ανεπάρκεια
και η συλλογική αβεβαιότητα λαών σε
απρόβλεπτες και ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Το πόση ακριβώς αβεβαιότητα
αντέχει ο άνθρωπος σαν κοινωνία και τι είναι ικανός να κάνει για να
εξισορροπήσει αυτή την αβεβαιότητα, φαίνεται από την απώλεια ελέγχου της
γερμανικής κοινωνίας το 1933. Όταν κοινωνίες και λαοί καταληφθούν από φόβο και ανασφάλεια,
δημιουργούν εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς, σαν κίνητρο για την άντληση
δυνάμεων που θα τροφοδοτήσουν τη δύναμή τους και για να έχουν άλλοθι για την
εξολόθρευση του κακού, που είναι πάντα οι άλλοι, οι διαφορετικοί και κυρίως οι
αδύναμοι. «Αμα δε φας φίδια δε γίνεσαι Δράκος», έλεγε ένας αρχαίος μύθος, που
έγινε σύνθημα των Ναζί. Μόνο που εμείς, σαν λαός, είμαστε ανίκανοι ακόμα και γι
αυτό.
Το 1939, ο Αϊνστάϊν, απογοητευμένος από τον κόσμο που άλλαζε
εγκαταλείποντας την εμπιστοσύνη σε σταθερές αξίες, έγραφε: «Αισθάνεται
κανείς, όχι μόνο την απειλή κατά της πολιτισμικής κληρονομιάς του ανθρώπου,
αλλά και ότι αποδίδεται μικρότερη αξία
σε ότι θα ήθελε κανείς να υπερασπιστεί με κάθε θυσία» και εκεί ακριβώς θέλουν
να μας οδηγήσουν. Ο πεινασμένος, που αγωνιά διαρκώς για το επόμενο γεύμα, δεν
έχει το χρόνο ούτε την καθαρή σκέψη για δράση.
Ο ναρκομανής που αγωνιά για το που θα βρει τα λεφτά για
την επόμενη δόση του δεν έχει την καθαρή σκέψη για ενημέρωση και πολιτική δράση
και ένας λαός, που του έχουν μάθει να περιμένει εναγωνίως την επόμενη δόση του,
είναι ανίκανος για καθαρή σκέψη, για
ενημέρωση και συνειδητή πολιτική δράση. Αποκτά τη συμπεριφορά του λαού επαίτη.
Το δίλημμα λοιπόν θα πρέπει να είναι το «αν θέλουμε να υπάρξουμε σαν ένας
υπερήφανος, κυρίαρχος και ισότιμος λαός δίπλα σε άλλους ή αν θέλουμε να γίνουμε
ένας λαός άβουλος και παραδομένος στη βούληση άλλων σαν τους Παρίες της Ινδίας
και τους Ινδιάνους της Αμερικής».
Σε όλους εκείνους που
μας λένε πως «είμαστε όλοι επιβάτες στο ίδιο ευρωπαϊκό πλοίο και πρέπει να
είμαστε αλληλέγγυοι», αλλά αδιαφορούν για τις τύχες μας και εκείνες των παιδιών
μας, θα πρέπει να τους υπενθυμίσουμε τη ρήση «οι ταπεινωμένοι και οργισμένοι μπορεί να πληγώσουν πάρα πολλούς και οι
άρρωστοι να μολύνουν τους πάντες». Ο μέγας Ολλανδός επαναστάτης της
τέχνης Βαν Γκόγκ, πάνω στην τρέλα του,
είχε πει το σοφό « ο άνθρωπος είναι σαν τον κόκκο του σιταριού, ο οποίος ή
θα καλλιεργηθεί για να γίνει αυτό που μπορεί και προορίζεται να γίνει ή θα
κονιορτοποιηθεί και θα γίνει αλεύρι-ψωμί για φάγωμα, κλείνοντας έτσι για πάντα
τον κύκλο της ζωής του» και εμείς κινδυνεύουμε σαν λαός να κονιορτοποιηθούμε.
Το δίλημμα λοιπόν ευρώ ή δραχμή που πλανάται πάνω απ’ τα
κεφάλια μας, είναι όχι απλώς ανόητο αλλά και καταστροφικό. Ας πούμε επιτέλους ΝΑΙ
στη δραχμή ακόμα και αύριο για να τελειώσει επιτέλους αυτό το μαρτύριο της
απειλής που θα πλανάται ακόμα και πάνω
απ’ τα κεφάλια των παιδιών μας σαν προπατορικό αμάρτημα.