Μία στρατηγική προσέγγιση του
προεκλογικού διακυβεύματος
από τον Δημήτρη Γιαννακόπουλο
Προς αναθεώρηση της στάσης της απέναντι στο ελληνικό
πρόβλημα οδεύει η γερμανική ηγεσία της ΕΕ. Χθεσινές αναπαραστάσεις και στερεότυπα
πολιτικής δράσης κλονίζονται εξαιτίας της μορφής της αντιμνημονιακής διάστασης
της ψήφου και της πολιτικής κρίσης στην Αθήνα, την ίδια ώρα που στρατηγικές
αναθεωρούνται ενώπιον της πιθανότητας η χώρα να εκφράσει γενικότερη ανυπακοή
στους θεσμούς της Ένωσης μέσω της νέας κάλπης. Τα δεδομένα έχουν ανατραπεί και
οι Γερμανοί αξιωματούχοι νοιώθουν την ανάγκη να ........
ξεσκονίσουν τα ελληνικά τους,
όχι για να αναλάβουν ρόλους επιτρόπων στην διοίκηση, αλλά για να κερδίσουν την
ελληνική κοινή γνώμη.
Δυστυχώς είχαν κακούς Έλληνες - και όχι μόνον - συμβούλους! Δυστυχώς,
αγνόησαν ψύχραιμες φωνές από το χώρο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και της
Οικολογίας, οι οποίες επισήμαιναν ότι το ζήτημα δεν είναι να ρυμουλκήσεις την
πολιτική ελίτ της Ελλάδας (πανεύκολο), αλλά να κερδίσεις την εμπιστοσύνη του
ελληνικού λαού μέσα στην κρίση, με ήπιες φιλολαϊκές πολιτικές και
προοδευτικές-κοινωνικές μεταρρυθμίσεις.
Δεν είναι όλες οι χώρες της ΕΕ ίδιες. Οι διαφορές τους είναι
τεράστιες αν εισέλθεις εντός της λειτουργίας του διακυβερνητικού, κοινωνικού
και πολιτισμικού τους μοντέλου. Δεν μπορούν να διευθυνθούν οι επιμέρους
ευρωπαϊκοί λαοί από ένα κέντρο, σαν να πρόκειται για έναν λαό. «Δεν είναι η
Ελλάδα Λετονία», συνήθιζα να λέω σε Γερμανούς αξιωματούχους ή συμβούλους σε
κέντρα διαμόρφωσης πολιτικής της χώρας. Δεν με άκουγαν! Βλέπετε ο Institutionalism
δεν επιτρέπει ούτε στους πλέον ευφυείς Γερμανούς να αντιληφθούν αυτά που ο
ίδιος ο γερμανικός πολιτικός στοχασμός των τριών προηγούμενων αιώνων έχει
προσφέρει στην ανάλυση των δομών. Είχαν ξεχάσει τα ελληνικά που τους έμαθαν οι
σπουδαίοι Γερμανοί φιλόσοφοι και διανοητές που βίωσαν την καταραμένη ελληνική
πνευματική κληρονομιά της αρχαιότητας. Δεν μπορείς να ξεφύγεις από αυτούς τους
κερατάδες τους Έλληνες, όσο βαδίζεις στα πνευματικά χνάρια τους! Αν μάλιστα
νομίσεις ότι τους ξεπέρασες και ότι δεν έχουν πλέον νόημα και σημασία, μια και
διαθέτεις πολύ πιο προηγμένα τεχνολογικά και θεσμικά μοντέλα, την πάτησες για
τα καλά!
Ποτέ η στατιστική δεν σου έλυσε προβλήματα. Το αντίθετο,
διαρκώς δημιουργεί καινούρια, δίχως να απαντά στα παλαιότερα! Ποτέ τα σύγχρονα
μαθηματικά δεν έδωσαν λύση σε προβλήματα ηγεμονίας, οικονομίας και
διακυβέρνησης, παρότι δεν είναι λίγοι που τα χρησιμοποιούν για να δείξουν την
ανάγκη παγκόσμιας διακυβέρνησης. Ο οικονομικός ρεαλισμός όταν κάνει πολιτική,
φανερώνει τον αντιλαϊκό του χαρακτήρα και οδηγεί σε αποκλεισμούς και
εξεγέρσεις. Δεν είναι όλα οικονομία. Όλα θα μπορούσαν να εκκινούν και να
βασίζονται στην ΒΙΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, αλλά ετούτο απαιτεί ακριβώς την αντίστροφη πολιτική
(στρατηγική) προσέγγιση από τον κυρίαρχο φιλελεύθερο ή σοσιαλιστικό
οικονομισμό. Οι απόπειρες να ξαναανακαλύψουμε τη πολιτική σοφία των αρχαίων
στην σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία, οδήγησαν στην ατελή επιχείρηση για την δόμηση
μιας ολοκληρωμένης Οικονομικής Θεωρίας της Δημοκρατίας, με στόχο κάθε μοντέλο
διακυβέρνησης να στηρίζεται στην μεγέθυνση της λαϊκής συμμετοχής στα κοινά και
σε γνήσια πολιτική υποστήριξη. Αυτή η περιπέτεια που ξεκίνησε στα μέσα του
1950, διαβρώθηκε από την νεοφιλελεύθερη προσέγγιση και κατάντησε πολιτικό
μάρκετινγκ, αν και είχε πολλά να προσφέρει αν παντρευόταν με τα Νεομαρξιστικά
κινήματα και την βιοοικονομική θεώρηση.
Σε τούτη την προσέγγιση οφείλει να εστιάσει σήμερα η
γερμανική ηγεσία, δείχνοντας εμπράκτως ότι σέβεται το δράμα του ελληνικού λαού.
Η Ελλάδα χρειάζεται χρόνο ανασυγκρότησης, τον οποίο η Γερμανία μπορεί να
προσφέρει, δίχως να μεταβάλει ριζικά και αμέσως το διακυβερνητικό μοντέλο της
ΕΕ. Η χώρα μας χρειάζεται επιπλέον και χώρο για να αναπτύξει εκ νέου το
πολιτικό της σύστημα και τούτο μόλις σήμερα το ανακαλύπτουν οι Γερμανοί. Τώρα
φαίνεται ότι ξαφνικά κατάλαβαν ότι τα παλαιά κόμματα και πρόσωπα δεν αποτελούν,
όχι απλώς αξιόπιστους παράγοντες, αλλά συνιστούν μάλλον εμπόδιο για μια
δημοκρατική εξέλιξη στην Ελλάδα. Αν αποκλείσουμε την χούντα, τότε ο μόνος
δρόμος για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρα μας, στο δυτικό ασφαλώς
πλαίσιο, είναι μια κυβέρνηση αριστερών και αυτό διότι υπάρχει ανάγκη να
αναδομηθεί η λαϊκή πολιτική υποστήριξη στην διακυβέρνηση και στην οικονομία.
Το «μυστικό» αυτό μοιάζει τώρα να καταλαβαίνει μέχρι και η
Μέρκελ - αν δεν κάνω λάθος! Το διατυπώνει ασφαλώς με δικά της λόγια σε δύο
επίπεδα: στήριξη της Ελλάδας για να παραμείνει στο κοινό νόμισμα και «δεν
ευθύνεται ο ελληνικός λαός για τα παλαιά λάθη των πολιτικών της». Τούτο, φίλοι,
είναι ως πολιτική αφήγηση το αντίθετο του «όλοι μαζί τα φάγαμε» και ανοίγει
νέες προοπτικές στη σχέση μας με τους Γερμανούς, με μια προϋπόθεση που λανθάνει
στη διπλωματική γλώσσα των Γερμανών αξιωματούχων της καγκελαρίας: ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΑΛΛΑΓΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟ ΚΑΙ ΝΑ ΑΝΑΤΡΕΨΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΟΜΗ. Η αριστερά είναι μια λύση λυτρωτική και πολιτικά παραγωγική για
τον ελληνικό λαό στην συγκυρία. Δίνει λύση με πολιτικό τρόπο σε οικονομικά και
θεσμικά αδιέξοδα και θα μπορούσε να αποτελέσει την νέα βάση αναδόμησης της
ισχύος της χώρας διεθνώς, δίχως να χαθεί ο λεγόμενος ευρωπαϊκός
προσανατολισμός. Τούτο είναι μάλλον σαφές, αν προεκτείνεις το πνεύμα αυτού του
σημειώματος, το οποίο περισσότερα υποδηλώνει παρά προδηλώνει!
Ασφαλώς, ερμηνεύοντας κανείς αυτά που γράφω, εύκολα θα
παρεξηγήσει την προσέγγισή μου - και την
αντίληψη μου ως προς την γερμανική μεταβολή στάσης - αν σκεφτεί κομματικά, ή
παραμείνει σε ένα αφηρημένο ιδεολογικό πλαίσιο, είτε από δεξιά είτε από
αριστερά. Για να μετριάσω κάπως την παρεξήγηση θα ήθελα να επισημάνω ότι
περιγράφω αυτά που παρατηρώ με διάθεση προοδευτικά-κοινωνικά μεταρρυθμιστική
και όχι επαναστατική. Δεν πιστεύω στις επαναστάσεις που αποτελούν ήδη ιστορία,
επειδή ακριβώς σέβομαι την ματεριαλιστική προσέγγιση της ιστορίας. Αντίθετα,
είμαι έτοιμος να ακούσω και να συμμετέχω ενδεχομένως σε νέες επαναστατικές
προσεγγίσεις της πολιτικής και του λαϊκού κινήματος προς τον σοσιαλισμό. Αυτό όμως
δεν είναι ζήτημα της συγκυρίας για την Ελλάδα. Δεν κρίνεται εδώ ο σοσιαλιστικός
μετασχηματισμός της ελληνικής κοινωνίας, ούτε εκλογικά η ριζοσπαστικοποίηση του
εργατικού κινήματος. Δεν κρίνεται ούτε το ζήτημα «ευρώ ή δραχμή». Το τελευταίο
κρίθηκε όταν μπήκαμε στην ευρωζώνη (κακώς, κάκιστα και ανεπίτρεπτα). Σήμερα
κρίνεται το status της χώρας και η δυνατότητα της ελληνικής κοινωνίας να
συνεχίσει να αναπτύσσεται, σε άλλη βάση ασφαλώς, δίχως προηγουμένως να
καταστραφεί. Αυτό είναι και το ζήτημα που μοιάζει να αντιλαμβάνονται ως ανάγκη
για την ευρωπαϊκή σταθερότητα και οι Γερμανοί.
Επιτέλους γινόμαστε ευκολότερα κατανοητοί. Αριστερή
διακυβέρνηση δεν σημαίνει επανάσταση. Δεν σημαίνει καν πορεία προς τον
σοσιαλισμό (μακάρι, αλλά τούτο είναι άλλο ζήτημα, μακριά από το πρόβλημα της
Ελλάδας). Σημαίνει, όπως εγώ το αντιλαμβάνομαι, προοδευτική-κοινωνική
αναδιοργάνωση παντού, δημιουργία νέου πολιτικού χωρόχρονου, τεχνολογικό και
θεσμικό εκσυγχρονισμό με γνήσια δημοκρατικά όμως κριτήρια, παραγωγική
ανασυγκρότηση και αναδιανομή από επάνω προς τα κάτω και ένα άλλο
προοδευτικό-πατριωτικό διαπραγματευτικό πρόσωπο για την χώρα. Νέα δεδομένα για
όλους τους ανταγωνιστές της χώρας, βασισμένα σε μεγάλη λαϊκή υποστήριξη και
διάθεση για καινοτομία. Και αυτό είναι το κόλπο της ευημερίας, μακροπρόθεσμα.
Αν δείξουμε ότι δεν είμαστε λαός σε
αφασία και ότι αναλαμβάνουμε πολιτικά ρίσκα, τότε όλο και περισσότεροι θα μας
δουν με άλλο μάτι: θα μας αντιμετωπίσουν σοβαρά και όχι ως ρέμπελους, τεμπελχανάδες,
διεφθαρμένους και αμοραλιστές, όπως καταντήσαμε να θεωρούμαστε ως κοινωνία την
τελευταία περίοδο, με ευθύνη ασφαλώς της ηγεσίας των διαπλεκομένων.
Αν τώρα, μετά από αυτά, προσγειώθηκε η «επαναστατική» σας
ορμή, κακώς συνέβη. Οι μη-λενινιστές στρουκτουραλιστές, όταν διατυπώνουμε απόψεις
διακυβερνητικές στον καπιταλισμό, δυστυχώς φτάνουμε μέχρι την εναλλακτική
ηγεμονία, δεν πάμε παρακάτω: σε μια άλλη ηγεμονία (λαϊκή) ή σε ένα
αντι-ηγεμονικό σύστημα, ούτε διακηρύσσουμε ότι
είμαστε «αντι-εξουσιαστές» σαν κάτι απίθανους τύπους που πτώχευσαν την
χώρα. Προσπαθούμε να μην μπερδεύουμε διακυβερνητικά μοντέλα με την λαϊκίστικη
εκφορά της ιδεολογίας, αν και έχει τεράστια σημασία να προσδιοριστεί ιδεολογικά
η δομή των μοντέλων αυτών. Τούτο συνιστά πολιτική απομυθοποίηση, που
αντιστρατεύεται την χυδαιότητα: «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»!
Ο σκοπός της χειραφέτησης της ελληνικής κοινωνίας από την
τρόικα, δεν αγιάζει τα μέσα με τα οποία αυτή θα πρέπει να πραγματοποιηθεί. Το
«θα πρέπει» αποτελεί ιδεολογικό άξονα και επ’ αυτού ορίζεται η αριστερή διακυβέρνηση
(στον καπιταλισμό, ασφαλώς), αλλιώς, φίλοι, δεν έχει καν έννοια σήμερα το
«αριστερός»!
Η Γερμανική ελίτ «ξεσκονίζοντας τα Ελληνικά της»,
αντιλαμβάνεται ότι η αριστερή διακυβέρνηση θα μπορούσε να «βγει σε καλό», αν
αντί να την πολεμήσουν με κάθε μέσο, την αξιοποιούσαν για να ισορροπήσουν την
πίεση από τις αναρχοχρηματαγορές, διατηρώντας την χώρα σε καραντίνα εντός της
ευρωζώνης και κερδίζοντας χρόνο μέχρι να ωριμάσουν από τον Σεπτέμβριο μεγάλες
και κρίσιμες αλλαγές στο συνολικό μοντέλο διακυβέρνησης της Ένωσης. Αν την
άνοδο και την πιθανή κυβερνητική εξουσία της αριστεράς δεν την αξιοποιήσουν οι
Γερμανοί, θα την εκμεταλλευτούν άλλοι, οι οποίοι ήδη έχουν… λάβει θέση, όπως
ίσως παρατηρείτε όσοι μελετάτε προσεκτικά τον αγγλοσαξωνικό Τύπο.
Αν δεν σοκαριστήκατε από την κυνικότητα των παραπάνω γραμμών,
που αντικατοπτρίζουν απλώς μία στρατηγική προσέγγιση, τότε ίσως καταλάβετε δύο
πράγματα: (Ι) μία αριστερή κυβέρνηση συμφέρει τα δύο τρίτα της σημερινής
κοινωνίας και (ΙΙ) μία αριστερή κυβέρνηση θα αποτελέσει νέο παράγοντα που θα
διαταράξει το stalemate μεταξύ κεντροευρωπαϊκής βιομηχανικής ελίτ και
χρηματοπιστωτικού λόμπυ με δύο πιθανότητες. (1) Ή να κινηθούμε προς
εκδημοκρατισμό των ευρωπαϊκών θεσμών επ’ ωφελεία των επιμέρους λαών και των
εργαζομένων. Ή (2) να οδηγηθούμε σε μία επώδυνη διάλυση της ΕΕ, όπου οι
θετικότερες προϋποθέσεις θα διαμορφωθούν στις χώρες με τις πλέον φιλολαϊκές
κυβερνήσεις.