Ω, τι ερμαφρόδιτος κόσμος, πολιτικέ μου!

Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου

Ο Ερμαφρόδιτος, στο Μουσείο του Λούβρου, μοιάζει να κοιμάται αιωνίως, πάνω στο στρώμα που κατασκεύασε ειδικά γι’ αυτόν, πολύ αργότερα, ο μοναδικός Τζιαν Λορέντσο Μπερνίνι. Όσο και να ψάξεις δεν θα ανακαλύψεις ποτέ το φύλο του ξαπλωμένου σώματος. Κάλλιστα θα μπορούσε να είναι το τέλειο ον, η πλήρης οντότητα, που δεν έχει ανάγκη τον Άλλο, καθώς ενσωματώνοντας το αρσενικό και το θηλυκό σε μια κοινή φύση μπορεί να αναπαράγεται. Άρα, γιατί να ξυπνήσει;

Ο άνθρωπος ξυπνάει για να ζήσει την περιπέτεια της γονιμοποίησης, την περιπέτεια της ύλης. Μια διαδικασία που γεννά πνευματικότητα στο βαθμό που προσεγγιστεί ως σχέση .......

αρσενικού-θηλυκού. Η συνύπαρξη και των δύο στο ίδιο σώμα, υποδηλώνει την προσωποποίηση της πνευματικότητας – στο πλαίσιο μιας εσωτερικής, κλειστής σχέσης και όχι σε εκείνο μιας εξωτερικής, ανοιχτής, τυχαίας σχέσης. Αποτελεί  υπαινιγμό ανωτερότητας, αυτάρκειας, αρμονίας, τελειότητας. Είναι, δηλαδή, μια αναπαράσταση απολιτική. Μια διακυβέρνηση πολιτικά υπερβατική. Ένας μύθος ολοκληρωτικός. Μια ζωή δίχως νόημα, καθώς ο Ερμαφρόδιτος περιέχει το αυτονόητο. Εδώ το νόημα και συνεπώς η απόφαση για δράση δεν σχηματίζονται από τη σχέση του αρσενικού με το θηλυκό, αλλά φωλιάζουν στην ψυχή και το πνεύμα του Ερμαφρόδιτου, αποθεώνοντας την «εσωτερικότητά» του. Τελικά, αυτό το ανώτερο ανθρωπόμορφο (εξωγήινο) είδος ενσωματώνει το μυστήριο του κόσμου, και σαν τέτοιο δικαιούται να κυβερνά. Ο εξουσιαστικός του μύθος δεν έχει ανάγκη καμία απολύτως διαλεκτική για να θεμελιωθεί, μια και η σημασία παράγεται έξω από το πεδίο των σχέσεων της ύλης. Έτσι οι υλικές σχέσεις μετουσιώνονται σε πνευματικές σχέσεις και ξεκαθαρίζουμε μια κι έξω με την πολιτική διάσταση της καθημερινότητας. «Το καλό» για τον Ερμαφρόδιτο είναι το οικουμενικό καλό, και ασφαλώς «το καλό» για το θηλυκό και το αρσενικό, που περικλείονται αρμονικά στην οντότητά του.

Αυτή η οντολογία, φίλοι, είναι η οντολογία του ολοκληρωτισμού και κάθε είδους αυταρχισμού. Αποτελεί την άρνηση του πολιτικού αγωνισμού στο πλαίσιο μιας δημοκρατικής διακυβέρνησης. Είναι η δεοντολογική, κανονιστική αναπαράσταση του τέλους της ιστορίας, των λαϊκών αγώνων, της επανάστασης και της ατομικής χειραφέτησης. Ο Ερμαφρόδιτος δεν αντιμάχεται εμφανώς την ισότητα και την ελευθερία, απλώς για αυτόν όλα τούτα δεν έχουν νόημα. Τι νόημα να έχουν, αφού εντός αυτού συνυπάρχουν αρμονικά θηλυκό – αρσενικό! 

Ο Θεός είναι ερμαφρόδιτος, η αγορά είναι ερμαφρόδιτη, οι μυστικιστικές κοινωνικές δομές είναι ερμαφρόδιτες, ο κόσμος του πνεύματος αν δεν προκύπτει από την προσέγγιση των πολιτικών φαινομένων είναι ερμαφρόδιτος. Ο πολιτικός που εμφανίζεται υπεράνω των κοινωνικών αντιθέσεων και «αταξικός» είναι ερμαφρόδιτος. Ένας ερμαφρόδιτος πολιτικός, δεν είναι τεχνοκράτης, αλλά αγύρτης.

Ο τεχνοκράτης, ο οποίος δεν γνωρίζει ή παραγνωρίζει την πολιτική λειτουργία του, ως εφαρμοστής και ταυτόχρονα ερευνητής μιας συγκεκριμένης μεθοδολογίας που αναπαριστά έναν επιστημονικά καθορισμένο μηχανισμό γονιμοποίησης, διακυβέρνησης και ελέγχου, είναι καραγκιόζης. Ο επιστήμονας που αγνοεί τις πολιτικές σχέσεις που ορίζουν την αρχαιολογία και γενεαλογία της επιστήμης του, καθώς και αυτές που διαμορφώνουν το πλαίσιο της συγκυριακής δραστηριότητάς του, είναι για…κλάματα! Ή έτοιμος για να μεταβληθεί σε  αγύρτη πολιτικό!

Γιατί επισημαίνω όλα τούτα; Για να ισχυριστώ ότι η κρίση στη χώρα μας, είναι η κρίση του Ερμαφρόδιτου Κόσμου, την οποία επιχειρούν να επιλύσουν ερμαφρόδιτες υπάρξεις, με ερμαφρόδιτες στρατηγικές, έτσι ώστε να ικανοποιήσουν ερμαφρόδιτους στόχους: οικουμενικές κυβερνήσεις, ορθολογικές διακυβερνήσεις, απολιτικές διακυβερνήσεις. Η ουδέτερη αναπαράσταση της οικονομίας και της διοίκησης, υποκρύπτει την μορφή ηγεμονίας που επιδιώκει ο κάθε ερμαφρόδιτος. Την απαλλοτρίωση, δηλαδή, ανθρώπινων και αστικών δικαιωμάτων, τα οποία θεμελιώθηκαν  ιστορικά, μέσω της πολιτικής διαπάλης. Ο ερμαφρόδιτος πολιτικός έρχεται να γκρεμίσει, όχι απλώς ότι κτίσθηκε στις κοινωνίες με συγκρούσεις και αίμα, αλλά και το νόημα της υλιστικής αναπαράστασης της ιστορίας, μέσω μιας μορφής «υπερβατικού υλισμού»: του χρήματος, της δόσης του χρήματος, της αντικειμενικής λειτουργίας της αγοράς και της πολιτικής προσαρμογής στις επιταγές της τελευταίας. Αυτός ο υπερβατικός υλισμός, εμφανίζεται από τα ΜΜΕ ως ανώτερη μορφή πνευματικότητας: ως επιστημονοσύνη πολλών καρατιών! Ως η απόλυτη αλήθεια, που δίνει νόημα στη μίζερη ζωή. Μην είσαι μίζερος, δες την αεργία σου και την φτώχεια σου ως μια μοναδική ευκαιρία κάθαρσης και εξαγνισμού από το βασανιστήριο που σου προκαλεί η θηλυκή σου ή η αρμενική σου φύση ή ακόμη η ταξική σου θέση, που εν τέλει προσδιορίζει σε κρίσιμο βαθμό και το «αρσενικό» και το «θηλυκό»!   

Μα τι μας λες τώρα, είναι μόδα το ερμαφρόδιτο, κόντρα στις διεθνείς τάσεις θα πάμε εμείς οι κοσμοπολίτες Έλληνες;  –  ίσως αντιτάξεις. Μα για την τάση της απολιτικής μόδας του «ερμαφρόδιτου» σου μιλώ σε αυτό το σημείωμα  –  και άσε στην ησυχία του τον κοσμοπολιτισμό, καθώς δεν πρέπει να συνδέεται με τον ερμαφροδιτισμό -  για να επισημάνω κάτι από την εμπειρία της επιστήμης που διακονώ: οι κρίσεις δεν αντιμετωπίζονται ερμαφρόδιτα, όσο και να τις παρουσιάσεις ή να τις ερμηνεύεις ως τέτοιες. Για να δώσεις οποιαδήποτε λύση πρέπει να επαναπροσδιορίσεις το «αρσενικό» και το «θηλυκό», να τα αφήσεις ελεύθερα να βγάλουν τα μάτια τους και να είσαι σίγουρος ότι στο τέλος θα προκύψουν γεννητούρια και μια νέα γενιά πολιτών και πολιτικών. Ο προσδιορισμός είναι ταξική υπόθεση. Ενώ τούτη η «υπόθεση» σε καμία περίπτωση δεν ετεροκαθορίζεται από πολιτικούς παράγοντες. Είναι το κοινωνικό αποτέλεσμα μιας ερμαφρόδιτης διακυβέρνησης και αναζητεί πολιτικούς στόχους, πρόγραμμα και στρατηγική, ώστε να μετασχηματιστεί σε μια διαφορετική μορφή ηγεμονίας, η οποία θα μεταβάλλει αναπόδραστα και τη δομή και τη λειτουργία των πολιτικών παραγόντων, ώστε αυτοί να πάψουν να επικαλούνται «πνευματικότητα» ή/και «κυβερνητική αξία» μέσω του ερμαφροδιτισμού.

Το ουδέτερο κράτος, στο κάτω-κάτω προϋποθέτει το «αρσενικό» και το «θηλυκό» στη κοινωνία, δηλαδή τον πολιτικό αγωνισμό. Αλλιώς γιατί να αναπαρίσταται ουδέτερα το κράτος και ποια θα ήταν η σημασία της διάκρισης εξουσιών;  Ουδέτερο κράτος δεν είναι το ερμαφρόδιτο κράτος, όπως αγωνίζονται να το παρουσιάσουν οι κήνσορες του νεοφιλελευθερισμού και συντηρητικοί  κάθε μορφής, μαζί με τους λαϊκιστές σοσιαλδημοκράτες του τρίτου, τέταρτου και σε λίγο πέμπτου και τελευταίου δρόμου για την ολοκλήρωση του ερμαφροδιτισμού! Η αστική ιδέα περί «ουδέτερου κράτους» περικλείει και αντανακλά την ταξική πάλη και το concept αυτό δεν παραπέμπει ασφαλώς σε κάποια τεχνοκρατική διακυβέρνηση, αλλά σε μια μορφή οργάνωσης του πολιτικού ανταγωνισμού, κατά την οποία ο εναρμονισμός συμφερόντων θα προκύπτει διαβουλευτικά, όπως το εννοεί ο Jürgen Habermas με την ανάπτυξη της θεωρίας περί «communicative rationality», διαφορετικά το «ουδέτερο κράτος», μετατρέπεται σε αυταρχικό, ολιγαρχικό, ελεεινό πολιτικό κατασκεύασμα.

Δεν έχει καμία σημασία αν συμφωνώ ή διαφωνώ με τον Habermas, το κρίσιμο είναι να αντιληφθούμε ότι η ερμαφρόδιτη αντίληψη και «ιδεολογικοποίηση» του κράτους και της πολιτικής ζωής είναι μηχανισμός ολοκληρωτισμού. Η πολιτική αρετή θα πρέπει να συνδέεται μάλλον με την «φυσική γονιμοποίηση». Με τον έρωτα, το πάθος και την ικανοποίηση που προσφέρει η διαδικασία εναρμονισμού ατομικών και κοινωνικών συμφερόντων μέσω της πολιτική πρακτικής, του πολιτικού ανταγωνισμού, του πολιτικού αγωνισμού και της ταξικής διαπάλης στο πλαίσιο μιας πλουραλιστικής δημοκρατίας. Είναι ακριβώς η προοδευτική φύση μιας τέτοιας ριζοσπαστικής δημοκρατίας, πλουραλιστικού τύπου που αντιμάχεται τις «συναινέσεις κορυφής» πολιτικών ηγετών, «τις συναινέσεις σε κάποιο μυθικό κοινωνικό κέντρο» και τις «συνευρέσεις των trilobita», με τον λαό να κρατάει απλώς το …φανάρι! Κάπως έτσι και ο λαός ο ίδιος αποκτά ερμαφρόδιτα χαρακτηριστικά και το ερώτημα που προκύπτει σε αυτή την περίπτωση είναι: γιατί και πώς να ξυπνήσει; Σε μια τέτοια περίπτωση θα χρειασθεί μάλλον κάποιος νέος Μπερνίνι για να του φτιάξει στρωματάκι ή καλύτερα νανουρίστρα για το μέλλον…