ΠΑΣΟΚτζιμ. Σεν;

 Γράφει ο Γιώργος Σωτηρόπουλος

Η τουρκική γλώσσα ανήκει στις λεγόμενες συγκολλητικές. Δηλαδή, παίρνουμε το ουσιαστικό και στο τέλος τού βάζουμε τις καταλήξεις των αντωνυμιών ή επιθέτων, για να φτιάξουμε μία λέξη σιδηρόδρομο.

Κατ’αντιστοιχία, λοιπόν, η φράση «ΠΑΣΟΚ-τζίμ, σεν;» σημαίνει ότι «είμαι Πασοκτζής. Εσύ;» Στο «ουσιαστικό ΠΑΣΟΚ» κολλήσαμε την κατάληξη που δείχνει το επάγγελμα, το τζη, για να υποδηλώσουμε ότι κατ’επάγγελμα «είμαι Πασοκτζής. Εσύ;»

Ο λόγος επομένως για το ΠΑΣΟΚ. Τα αρχικά σημαίνουν Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κόμμα. Πρόκειται για το κόμμα που από το 1975 έως και το 2011, είτε στην αντιπολίτευση είτε στην κυβέρνηση, μάς έχει εμπνεύσει ή εκνευρίσει. Στην εποχή μας, 2011 βέβαια, ο εκνευρισμός έχει φτάσει στο επίπεδο της σιχαμάρας.

Δεν πρόκειται να προεκταθώ σε ιστορικά παραλειπόμενα για τη δημιουργία του κόμματος. Πρόκειται όμως να εξετάσω ιδεολογικά την πορεία του. Το ΠΑΣΟΚ δημιουργήθηκε σε μια εποχή που ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας ήταν αποκλεισμένο από την ελιτίστικη Δεξιά. Μετά τη Χούντα, το κοινωνικό αυτό στρώμα έψαχνε διακαώς να βρει έναν τρόπο έκφρασης και συμμετοχής στα κοινωνικά δρώμενα.

Ο εκφραστής αυτής της ανάγκης ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, γόνος πολιτικής οικογένειας, ο οποίος κατάλαβε κάτι πολύ απλό: ότι είχε έρθει η ώρα η Ελλάδα να στηριχτεί στο........ πρωτογενές της υλικό, στα ευρέα κοινωνικά στρώματα και όχι στην ελίτ. Με συνθήματα και λεξιλόγιο, που παρέπεμπαν σε μία σοσιαλιστική δημοκρατία μέσα στην Ευρώπη και εκμεταλλευόμενος το αντιαμερικανικό κλίμα της εποχής, αν και ο ίδιος αμερικανοτραφής, κατάφερε να ξεσηκώσει το λαό ειρηνικά, να διεκδικήσει την εξουσία και να την καταλάβει το 1981.

Στις «18 σοσιαλισμός» λοιπόν, και αυτό πλέον δε φάνταζε μία μαρξιστική ουτοπία αλλά μία συντελεσμένη πραγματικότητα, στην οποία η «λαϊκή κυριαρχία, η κοινωνική δικαιοσύνη και η εθνική ανεξαρτησία» δε θα ήταν αλλά θα είναι μία καθημερινή πρακτική.

Εκείνη την εποχή συνέβη το αυτονόητο. Ο λαός στην εξουσία, αλλά το πρόβλημα που άρχισε να υφίσταται και το οποίο γιγαντώθηκε ήταν ότι η κάνουλα άνοιξε πάρα πολύ, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα υπερτροφικό κομματικό και γραφειοκρατικό κράτος. Το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων επί Καραμανλή μετετράπη σε πιστοποιητικό πασοκικών φρονημάτων επί Παπανδρέου. Το βιογραφικό δεν ήταν οι σπουδές. Η συμμετοχή στις κλαδικές αποτελούσε το απαραίτητο διαπιστευτήριο για την είσοδο στο δημόσιο τομέα.

Ασφαλώς ο κόσμος έφαγε ψωμάκι, «λίγδωσε το έντερό» του όπως λεγόταν χαρακτηριστικά αλλά η ικανοποίηση της ανάγκης δημιούργησε άλλες ανάγκες, που μάς έφεραν στον κορεσμό. «Τσοβόλα δώστα όλα» και η Ελλάδα στα τέλη του 80 έγινε μία πασοκική δημοκρατία, στην οποία η εργασία στο δημόσιο αποτελούσε το εισιτήριο σε μία ζωή χαρισάμενη. Ο κόσμος τότε είχε λεφτά, αλλά δεν είχε το κράτος.

Σε επίπεδο παγκόσμιας συγκυρίας το Τείχος έπεφτε, η Νέα Τάξη πραγμάτων επρόκειτο να εγκαθιδρυθεί και δεξιές κυβερνήσεις να αρχίσουν να κατακτούν την εξουσία στην Ευρώπη. Αυτό το κρίσιμο στάδιο δε φάνηκε να ενοχλεί την Ελλάδα, αλλά συνέχιζε στο δρόμο της μακαριότητας. Οι φωνές υπήρχαν και τότε, βλ. Σημίτη, αλλά εξοβελίζονταν σαν αιρετικές και πολύ «δεξιές».

Η διεκδίκηση της εξουσίας από το Σημίτη είχε αυτό το συμβολικό χαρακτήρα. Ναι μεν σοσιαλισμός αλλά το πόσο θα το διαμορφώσει η οικονομική συγκυρία και όχι το κράτος από μόνο του. Ήταν η εποχή που ο Μπλερ στην Αγγλία μιλούσε για τον τρίτο δρόμο, μία μίξη σοσιαλισμού και δυνάμεων της αγοράς με στόχο την οικονομική ευημερία. Η διακυβέρνηση Σημίτη αυτό προσπάθησε να δείξει. Πρέπει να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε πασοκικά και να δούμε και τη δεξιά πλευρά του νομίσματος. Αυτό δημιούργησε έναν πλούτο στην Ελλάδα, γιατί απελευθερώθηκαν και άλλες δυνάμεις, κυρίως από το δεξιό χώρο, που είχαν αποκλειστεί νωρίτερα, με προεξέχουσα απόδειξη το χρηματιστήριο, που κατέληξε σε φιάσκο.

Το λάθος της σημιτικής περιόδου του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν η αλλαγή πολιτικής αλλά το ποιόν αυτών που θα την επέφεραν. Ο κ. Σημίτης βασίστηκε μοιραία σε ανθρώπους του βαθυκράτους ΠΑΣΟΚ, για να στελεχώσει τον κρατικό μηχανισμό και να τον εκσυχρονίσει. Οι πολιτικοί που επί Παπανδρέου φορούσαν ζιβάγκο και σύχναζαν στις ταβέρνες τώρα φορούσαν γραβάτες και έτρωγαν στο ξενοδόχειο της Μεγάλης Βρετάννιας. Αλλά ήταν οι ίδιοι και αυτό ο κόσμος το έβλεπε και δεν το ανεχόταν.

Το 2009 οι εκλογές κερδήθηκαν από τον έτερο Παπανδρέου, το Γιώργο. Ο ίδιος μπορεί να είναι άνθρωπος αγνών προθέσεων αλλά καθυστέρησε να λάβει μέτρα για την εξυγίανση της οικονομίας, με αποτέλεσμα τη συννεφιά του ΔΝΤ πάνω από τα κεφάλια μας και την πιθανή ή απίθανη πτώχευση της χώρας.

Παραφράζοντας τη φράση του Βολτέρου για το Θεό «Αν δεν υπήρχε Θεός, θα έπρεπε να εφεύρουμε εμείς έναν» θα μπορούσαμε να πούμε ότι εάν δεν υπήρχε το ΔΝΤ θα έπρεπε να εφεύρουμε εμείς ένα. Έτσι και αλλιώς, είτε ΔΝΤ το πεις είτε λιτότητα το ίδιο είναι. Στη δεκαετία του 90 ακούγαμε τη λέξη λες και ήταν το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο ενώ τώρα όλοι μας λίγο πολύ ξέρουμε τι σημαίνει ΔΝΤ και ότι είναι ο κακός της υπόθεσης. «Φάε το φαγητό σου γιατί θα έρθει το ΔΝΤ να σε πάρει»

Η απορία που μπορεί να δημιουργείται είναι απλή. Πόσο σοσιαλιστικό είναι το ΠΑΣΟΚ μετά από όλα αυτά, τη στιγμή που από τα τέλη της δεκαετίας του 90 η πολιτική που ακολουθήθηκε ήταν φιλελεύθερη;  Πολύ έξυπνα έχει ειπωθεί ότι από τη στιγμή που το εργοστάσιο στη Ρωσία έκλεισε τότε γιατί εμείς εδώ στην Ελλάδα διατηρούμε αυταπάτες για το σοσιαλισμό; Δηλαδή, αν ο σοσιαλισμός είναι ο δρόμος προς τον κομμουνισμό, τη στιγμή που αυτός, ο κομμουνισμός, πλέον δεν υπάρχει, τότε ο σοσιαλισμός πού βγάζει;

Θεωρώ ότι είναι πλέον ώρα να πούμε αυτό που όλοι παραδεχόμαστε αλλά κανείς επίσημα δεν το έχει ξεστομίσει. Το ΠΑΣΟΚ δεν είναι σοσιαλιστικό κόμμα πλέον. Μπορεί να μιλά ανοιχτά για το διαχωρισμό του κράτους από την Εκκλησία, χωρίς να το έχει εφαρμόσει μέχρι στιγμής, μπορεί να έχει καλύτερο τρόπο διαχείρισης των κρίσεων σε σύγκριση με τους αμπλαούμπλες Νεοδημοκράτες, μπορεί να βρίσκεται λίγο πιο αριστερά από την επίσημη Δεξιά και αρκετά δεξιά από την επίσημη Αριστερά, αλλά αυτό δεν το κάνει σοσιαλιστικό κόμμα. Είναι κεντροδεξιό κόμμα με αριστερές αποχρώσεις. Είναι πιο ευαίσθητο σε ζητήματα κοινωνικά, όπως οι μετανάστες και οι ομοφυλόφιλοι, είναι πιο ακομπλεξάριστο σε ζητήματα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη και στις σχέσεις με την Τουρκία, αλλά δεν είναι σοσιαλιστικό κόμμα.

Οι πολιτικές που εφαρμόζει δεν είναι σοσιαλιστικές αλλά είναι επηρεασμένες από έναν άκρατο φιλελευθερισμό που μπορεί να μάς ξεβολεύει αλλά είναι απαραίτητος στην παρούσα φάση για τα δημοσιονομικά της χώρας. Ο περιορισμός του Δημοσίου τομέα είναι απαραίτητος γιατί είχε γιγαντωθεί πέρα από κάθε προηγούμενο. Το επιτελικό κράτος που οραματίζεται ο κ. Παπανδρέου θα αργήσει πολύ, γιατί το απόστημα είναι βαθιά μέσα.

Επομένως, έχει έρθει η ώρα για αλλαγή ονόματος. Το είχε πει ο κ. Χρυσοχοϊδης το 2001 αλλά ήταν πρόωρο. Τώρα επιβάλλεται. Επιβάλλεται από τις ίδιες τις συνθήκες, γιατί ο κόσμος αντιλαμβάνεται την κοροϊδία και δεν την ανέχεται. Πρέπει να φύγει το «Σοσιαλιστικό» από τη μέση το συντομότερο δυνατόν.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου έμεινε στην Ιστορία γιατί αφουγκράστηκε το κλίμα της εποχής και διέλυσε την Ένωση Κέντρου, δημιουργώντας το ΠΑΣΟΚ. Ο Γιώργος Παπανδρέου, αν θέλει να μείνει στην Ιστορία, ως Γιώργος Ανδρέα Παπανδρέου και όχι ως Γιώργος, ο γιος του Ανδρέα, θα πρέπει να διαλύσει το ΠΑΣΟΚ, να αλλάξει ονομασία και να πει ξεκάθαρα τις ιδεολογικές του απόψεις. Το κόμμα που στεγάζεται στην Ιπποκράτους είναι μία καρικατούρα του εαυτού του, ένα φυτώριο παραγοντίσκων και όχι πλέον μία δεξαμενή σκέψης και ένα κοινωνικό κίνημα.

Αλλιώς, θα καταντήσουμε οι Πασόκοι να διαβάζουμε την εφημερίδα «Τα Νέα» όπως κάνουν οι παππούδες στα καφενεία που διαβάζουν την εφημερίδα «Εστία». Τους κοιτάζουμε με ένα αίσθημα βαθιάς κατανόησης ότι πλέον δεν μπορούν να ακολουθήσουν τις εξελίξεις. Έτσι... θα μάς βλέπουν και εμάς, σαν μουσειακό είδος μίας άλλης εποχής.