Γράφει ο Αντώνης ΚαρκαγιάννηςΠροχθές το βράδυ, πολύ αργά, έτυχε να παρακολουθήσω στην ΕΤ1 την εκπομπή της κ. Θεολογίδου. Καλεσμένοι, ο καθηγητής κ. Πλάτων Τήνιος και ο επίσης καθηγητής και πρώην υπουργός κ. Τάσος Γιαννίτσης. Οχι σε μεταξύ τους διάλογο, αλλά ξεχωριστά ο καθένας ανέλυσε το συνταξιοδοτικό και εξέθεσε τις απόψεις του. Το σχήμα αυτό δεν είναι βέβαια διάλογος ούτε και τόσο διαλεκτικό, όπου η αλήθεια αναζητείται μέσα από τα λογικά αδιέξοδα των δύο διαλεγόμενων μερών. Ηταν η «συζήτηση» περισσότερο παρατακτική και σχηματική, χωρίς αντιρρήσεις και αντιπαραθέσεις. Ισως αυτή η σχηματικότητα και η εμφανώς απαισιόδοξη και μελαγχολική ηρεμία και των δύο με βοήθησαν περισσότερο να καταλάβω τα βασικά και ουσιαστικά στοιχεία αυτού του προβλήματος που μας ταλανίζει τόσα χρόνια, και αυτές τις μέρες βρίσκεται σε μια εμπόλεμη επικαιρότητα. Με βοήθησε, προπαντός, να ξεχωρίσω τα δεδομένα, τα ζητούμενα και τα επιθυμητά.
Με τον καθηγητή κ. Πλάτωνα Τήνιο έτυχε η «Καθημερινή» να έχει έκτακτη συνεργασία περί το 1991-92, πάλι για το συνταξιοδοτικό, πρώιμο, αλλά υπαρκτό από τότε πρόβλημα και ώριμο. Εκδόθηκε, μάλιστα, και σχετικό ένθετο φυλλάδιο. Από αυτά που θυμάμαι, δεδομένο για τον κ. Πλάτωνα Τήνιο ήταν η φυσική και αναπότρεπτη εξέλιξη του εργαζόμενου πληθυσμού προς μια εξίσωση 1=1. Που σημαίνει ότι οι ...........
εργαζόμενοι θα είναι τόσοι όσοι και οι συνταξιούχοι. Τότε, πριν από περίπου είκοσι χρόνια ήμασταν αρκετά μακριά από αυτή τη μοιραία εξίσωση, αλλά ήταν φανερές οι τάσεις. Σήμερα, είμαστε πολύ κοντά, παρότι οι τάσεις επιβραδύνθηκαν σημαντικά από την εν τω μεταξύ μαζική μετανάστευση (για να δούμε και την άλλη πλευρά της μετανάστευσης).
Το δεύτερο δεδομένο είναι ότι από τότε είχαμε ένα συνταξιοδοτικό σύστημα παντελώς αναντίστοιχο με τη δημογραφική εξέλιξη που συνεχώς επιτάχυνε την πορεία προς τη μοιραία εξίσωση 1=1. Δεν είναι εύκολο να μεταβάλουμε τις δημογραφικές εξελίξεις, είναι όμως πολύ εύκολο να επιβαρύνουμε ουσιαστικά τις συνέπειές τους όταν η σύνταξη από τίμιο προϊόν ενός αυτοτροφοδοτούμενου συστήματος αποταμίευσης των εργαζομένων μεταβάλλεται σε «κοινωνική παροχή» ή σε μέσο πρόνοιας προς αναξιοπαθούντες και μη (στις καλύτερες περιπτώσεις), αλλά και σε ρουσφέτι, σε μέσο κομματικού επαγγελματισμού ή σε εκβιαστικό προνόμιο μειοψηφικών ομάδων εργαζομένων αποκλειστικά στον δημόσιο ή ημιδημόσιο τομέα. Ακόμα και ως μέσο δικαιότερης αναδιανομής του παραγόμενου πλούτου, ακόμα και αυτός ο σκοπός χάνεται και μεταβάλλεται στο αντίθετό του, όταν η σύνταξη και η περίθαλψη επιβραδύνουν την παραγωγή πλούτου ή όταν απορροφούν τόσο μεγάλο μέρος του «κοινωνικού περισσεύματος» ώστε να μην απομένουν αρκετοί πόροι για άλλα μέσα αναδιανομής του πλούτου, ουσιαστικά και παραγωγικά, όπως είναι για παράδειγμα η παιδεία, η υγεία, η προστασία του περιβάλλοντος κ.λπ.
Δεν είναι μόνο η υπογεννητικότητα που μας ωθεί προς τη μοιραία εξίσωση 1=1, τόσοι ασφαλισμένοι όσοι και συνταξιούχοι. Είναι και το αντίστοιχο με την πραγματικότητα συνταξιοδοτικό μας σύστημα που με τις ανισότητες, τις αδικίες, τις εύνοιες, τους παραλογισμούς, τα εκβιαστικά προνόμια σε βάρος όλων των άλλων εργαζομένων, εκλεκτά προϊόντα αχαλίνωτου λαϊκισμού και πολιτικής παραλυσίας, αυτό το σύστημα είναι πλέον που μας οδηγεί ακάθεκτα στη μοιραία εξίσωση και πέρα από αυτήν.
Αντώνης Καρκαγιάννης