Γράφει ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος
Ο Βρετανός πολιτικός James Walker προσπαθώντας να ορίσει τον μεταρρυθμιστή είχε πει: «μεταρρυθμιστής είναι ένας τύπος που ανοίγει πανιά μέσα σε έναν υπόνομο με μία βάρκα με γυάλινο πάτο». Θα σκεφτείτε, μεθυσμένος ήταν ο τύπος; Και όμως έχει δίκιο, η μεταρρύθμιση είναι η υπέρβαση, οπότε εύκολα μετατρέπεται σε ουτοπία.
Η μεγαλύτερη συζήτηση γύρω από μία πολιτική μεταρρύθμιση στις μέρες μας λαμβάνει χώρα στις ΗΠΑ. Είναι η μεταρρύθμιση του συστήματος περίθαλψης των ΗΠΑ που θέλει να προωθήσει ο Πρόεδρος Obama. Μία μεταρρύθμιση που ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς, αλλά φαίνεται να συναντά μεγάλες δυσκολίες. Τα οικονομικά συμφέροντα γύρω από το ιδιωτικό σύστημα υγείας των ΗΠΑ, η πολιτική αντιπαράθεση, αλλά και η κουλτούρα του ιδιώτη που διακατέχει οριζόντια την Αμερικανική κοινωνία κάνει το εγχείρημα πολύ δύσκολο. Ό ίδιος ο Obama, άλλωστε, κάνει λόγο για το μεγαλύτερο προσωπικό στοίχημα του, ένα στοίχημα που ή θα επιτευχθεί ή θα τρώσει το κύρος του, ο ίδιος χρησιμοποίησε τη λέξη Βατερλό.
Η στάση αυτή του Obama μπαίνει στην βαθύτερη ουσία της μεταρρύθμισης. Η μεταρρύθμιση έχει μία απλή, αλλά ..........
συνάμα, δύσκολη συνταγή: ισχυρή και νομιμοποιημένη πολιτική ηγεσία, ουσιαστικές αποφάσεις, συγκεκριμένο πρόταγμα, κοινωνικοποίηση στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό και άγνοια του πολιτικού κόστους.
Ο Obama φαίνεται πως έχει αυτά τα συστατικά: δημοφιλία, πρόσφατη και ισχυρή πολιτική νομιμοποίηση, στοχευμένη πολιτική πρόταση-βελτίωση της ποιότητας/μείωση των δαπανών, προτάσσει την υγεία και την ασφάλιση, ακόμη και πάνω από την οικονομία, έχει πετύχει τη μεγαλύτερη δυνατή κοινωνικοποίηση κάνοντας ευρεία χρήση των social media, και κυρίως των blogs, για να προωθήσει το στόχο του, έχει ενεργοποιήσει την κοινωνία των πολιτών και προσπαθεί να εφαρμόσει τη συμμετοχική δημοκρατία στην πράξη, σε μακροχρόνιο επίπεδο δεν δείχνει να υπολογίζει το πολιτικό κόστος, το βραχυπρόθεσμο θα το δούμε. Η συνταγή όμως, για τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω, δεν ξέρω αν θα πετύχει.
Αυτά, στη γη των Cow-Boys, στο Ελλάντα; Δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε μία τελείως διαφορετική άποψη για τη μεταρρύθμιση. Η μεταρρύθμιση πρέπει να μην θίγει καμία οργανωμένη ομάδα συμφερόντων, να μην έχει κανένα πολιτικό κόστος και να μην αλλάζει τίποτα ριζικά. Θα πείτε πως; Ναι, αλλά έτσι δεν εξηγείται ότι στο τομέα της Υγείας σοβαρή προσπάθεια μεταρρύθμισης, έστω στα χαρτιά, έχουμε να δούμε πάνω από δέκα χρόνια;
Τώρα, πως μία κυβέρνηση, με έλλειμμα πολιτικής νομιμοποίησης από το αποτέλεσμα των Ευρωπαϊκών Εκλογών, χωρίς συγκεκριμένα προγράμματα, με διάθεση ελέγχου των social media, και χωρίς καμία διάθεση για ενεργοποίηση των πολιτών γύρω από τα ζητήματα των μεταρρυθμίσεων μιλά για μεταρρυθμίσεις, αυτό πραγματικά αγγίζει τα όρια του υπερφυσικού.
Ας δούμε όμως και την αξιωματική αντιπολίτευση. Ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, και εν δυνάμει Πρωθυπουργός, φαίνεται πως έχει αρκετά από τα συστατικά της μεταρρύθμισης: έχει ξεκάθαρες πολιτικές προτεραιότητες-πράσινη ανάπτυξη, υγεία, παιδεία, αποτελεσματικό και δίκαιο κράτος-, άμεση επαφή με τους φορείς κοινωνικοποίησης και συμμετοχικής δημοκρατίας και κυρίως με τις κινήσεις πολιτών και τα social media, κερδίζει σταδιακά την εμπιστοσύνη των πολιτών και δεν έχει και τις καλύτερες των σχέσεων με το πολιτικό κόστος, όπως έχει αποδείξει.
Τι του λείπει; Η ισχυρή και καθαρή λαϊκή νομιμοποίηση, την οποία και ζητάει για να μπορέσει να εφαρμόσει τη συνταγή της μεταρρύθμισης.