Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου
Προχθές
έτυχε να τσεκάρω τις ανησυχίες μου σχετικά με την πιθανή, άμεση και μονομερή πυραυλική
επίθεση των ΗΠΑ στην Συρία ενώπιος ενωπίω με έναν πρώην Γενικό Γραμματέα του
ΟΗΕ – τον οποίον μάλλον δεν συμπαθούν οι περισσότεροι Έλληνες, σε αντίθεση με τα
δικά του αισθήματα προς εμάς – και δύο σημερινούς κορυφαίους παράγοντες του Οργανισμού.
Η συζήτηση
είχε ως βάση το περίφημο δίλημμα ασφαλείας (: Security Dilemma). Δηλαδή, συγκεκριμένα, πώς οι ΗΠΑ αναζητώντας
......
μέσω των «ανθρωπιστικών επεμβάσεων» να αυξήσουν την δική τους ασφάλεια, προκαλούν
έξαρση των εξοπλισμών, γενικότερη ενθάρρυνση για ένοπλη αμφισβήτηση του Status Quo και γιγάντωση της μιλιταριστικής
κουλτούρας σε βασικούς ανταγωνιστές τους στην διεθνή αρένα, όπως και σε περιφερικές
χώρες, οι οποίες, έτσι, ουσιαστικά επιβραδύνουν ή και ανατρέπουν την διαδικασία
δημοκρατικοποίησής τους.
Κάπως έτσι εισερχόμαστε
σε μια νέα περίοδο κατά την οποία κυριαρχεί η καχυποψία και ο φόβος στις ελίτ πολλών
χωρών, πολύ πέρα από την θερμή Εγγύς Ανατολή. Το αποτέλεσμα είναι να διαταράσσεται
σοβαρά το καθεστώς ασφάλειας, σταθερότητας, οικονομικής ανάπτυξης, εκδημοκρατισμού
και πλουραλισμού, μέσα από μια επιχείρηση ενδυνάμωσης, με φοβικό τρόπο, της ατομικής
ασφάλειες χωρών και καθεστώτων κυριαρχίας, δια της δοξασίας του αυταρχισμού και
του μιλιταρισμού, σε τοπικό επίπεδο.
Εάν οι ΗΠΑ προχωρήσουν
σε στρατιωτική επιδρομή εναντίον της Συρίας, στη βάση του σχεδίου που φέρεται
να συμφωνήθηκε στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, για «μίνι-πόλεμο» 60 ημερών με
δυνατότητα χρονικής επιμήκυνσης μόνο για 30 ημέρες και… μετά βλέπουμε, θα έχει μονομερώς
συμβάλει σε μια μάξι-διεθνή-αποσταθεροποίηση, δια της ενδυνάμωσης του «Security
Dilemma» σε μια πολύ ευρύτερη περιοχή από την Εγγύς Ανατολή. Θα έχουν οδηγήσει
σε μια μιλιταριστικού χαρακτήρα φρενίτιδα μια τεράστια περιοχή, από την οποία
δίχως αμφιβολία θα μπορούσε να ξεκινήσει ένα ντόμινο αποσταθεροποίησης και
συγκρούσεων όλων των μορφών, το οποίο θα μπορούσε με τη σειρά του να λάβει
σύντομα ή λίγο αργότερα διάσταση παγκόσμιου πολέμου. Η υπό γενικευμένη
αποσταθεροποίηση περιοχή αφορά ασφαλώς άμεσα και στην Ελλάδα.
Και οι τρείς
πολύπειροι διπλωμάτες με θεσμική ικανότητα να παρακολουθούν καθημερινά το
ζήτημα «ειρήνη-πόλεμος-ανάπτυξη» παγκοσμίως, συμφωνούν σε αυτό. Όπως παράλληλα θέτουν
ζήτημα νομιμότητας μιας πιθανής επίθεσης με την μορφή του «μίνι-πολέμου» -
δίχως την εμπλοκή χερσαίων δυνάμεων εκ μέρους των ΗΠΑ - καθώς η επίθεση αυτή δεν
θεμελιώνεται στο πλαίσιο δράσης του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (Σ.Α.)
ή στην αιτιολογία της «αυτοάμυνας». Εάν η πιθανή πυραυλική επίθεση προκαλέσει στη
συνέχεια ζήτημα «αυτοάμυνας» για τις ΗΠΑ ή άλλη χώρα, πέραν της ίδιας της Συρίας,
ασφαλώς αυτό θα είναι παράγωγο της προσβολής της διεθνούς νομιμότητας, από μια μάλιστα
χώρα που στηρίζει την ίδια την εσωτερική της έννομη τάξη και κυρίαρχη πολιτική
αφήγηση σε αυτήν! Θα πρόκειται για μια σοβαρή διαταραχή της ίδιας της πολιτικοθεσμικής
οργάνωσης των ΗΠΑ, ασχέτως αν ο «μίνι-πόλεμος» νομιμοποιηθεί από το κογκρέσο.
Την ευθύνη
ως προς αυτό το συμπέρασμα έχω εγώ και όχι οι παράγοντες του ΟΗΕ, την άποψη των
οποίων επικαλέστηκα με ακρίβεια και σεβασμό, για να δείξω ακριβώς το κλίμα στον
ΟΗΕ, ενώπιον του φόβου μιας μάξι διεθνούς αποσταθεροποίησης από έναν «μίνι-πόλεμο»,
ο οποίος απολύτως αυθαίρετα εξαγγέλθηκε από τις ΗΠΑ, προτού καν επιβεβαιωθεί η
κατηγορία για χρήση χημικών όπλων και εντοπισθούν οι αυτουργοί της πράξης, ώστε
το ζήτημα να εισαχθεί αρμοδίως στο Σ. Α. ως έγκλημα πολέμου που παραβιάζει
σαφώς το διεθνές δίκαιο. Η συμπεριφορά των ΗΠΑ αποτέλεσε σοβαρή προσβολή προς
τον ΟΗΕ, ενώ αυτό με την σειρά του αποσταθεροποιεί το θεσμικό καθεστώς της ειρήνης
και της ασφάλειας παγκοσμίως. Υφίσταται θεσμική απορρύθμιση στο ζήτημα του διεθνούς
ελέγχου της υπόθεσης «ειρήνη- πόλεμος» και αυτό γίνεται με πρωτοβουλία μιας
χώρας , η οποία νομιμοποιεί την ύπαρξή της ως υπερδύναμη μέσω αυτού! Το τελευταίο
σημαίνει πως οι ΗΠΑ εισέρχονται σε μια σοβαρή κρίση, οι ίδιες ως θεμελιώδης
παράγων του μεταδιπολικού συστήματος. Και τούτο είναι πράγματι το πιο ανησυχητικό
από όλα, εάν το εξετάσεις κονστρουκτιβιστικά, υπό την παράδοση του Historical Institutionalism.
Tώρα, σε ό, τι αφορά στην στρατηγική των ΗΠΑ για την Συρία, εάν το κογκρέσο
ενδώσει στον δογματισμό των «νεο-συντηρητικών» θα πρέπει να αποφασίσει λαμβάνοντας
υπόψιν πως ένας «μίνι-πόλεμος» θα διαμορφώσει προϋποθέσεις διαμελισμού της χώρας
αυτής, που αποτελεί γεωστρατηγικά κόμβο στην περιοχή και κρίσιμο στοιχείο για
την διεθνή ασφάλεια των εμπορικών και ενεργειών ροών. Πρόκειται κυριολεκτικώς
για την πύλη προς την πολύπαθη Μέση Ανατολή. Όποιος ελέγχει την Συρία καθορίζει
σε μεγάλο βαθμό την κυριαρχία ιδιαίτερων συμφερόντων στην Μέση Ανατολή. Για να
μην υπάρξει κίνδυνος διαμελισμού που θα πυροδοτήσει τον ενδο-αραβικό ανταγωνισμό
και νέες συγκρούσεις μεταξύ Σιιτών-Σουνιτών, αιρέσεων αυτών και τοπικών
ηγητόρων κοινοτικού χαρακτήρα, πέραν της διένεξης όλων των μεγάλων δυνάμεων που
έχουν συμφέροντα εκεί, οι ΗΠΑ δεν θα έχουν καμία άλλη επιλογή παρά να επέμβουν,
σε δεύτερο στάδιο, με χερσαίες δυνάμεις. Μόνον που σε αυτή την επιλογή δεν θα μπορούσαν
να είναι μόνες. Θα απαιτείτο η ad hoc εμπλοκή της Δυτικής Συμμαχίας – όχι
ασφαλώς με την μορφή του ΝΑΤΟ. Για να συμβεί όμως αυτό, τον «μίνι-πόλεμο» θα πρέπει
να συνοδεύσουν πράξεις που θα θεωρηθούν μείζονες απειλές για τα Δυτικά Συμφέροντα
στην περιοχή, ή τρομοκρατικές ενέργειες κάθε μορφής εναντίον Δυτικών στόχων, ή εναντίον
του Ισραήλ. Είναι δύσκολο να συμβούν κάποια από όλα αυτά ή όλα αυτά, μετά από
πυραυλική επίθεση των ΗΠΑ στην Συρία;
Δεν είναι,
ασφαλώς! Και με την έννοια αυτή ο «μίνι-πόλεμος» θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «μάξι-προβοκάτσια»
εναντίον της ασφάλειας και σταθερότητας ολόκληρης της περιοχής και ακόμη παραπέρα,
συμπεριλαμβάνοντας ένα μεγάλο μέρος της Ασίας, τμήμα της Αφρικής και ολόκληρη την
Ευρασία, δυναμιτίζοντας παράλληλα τον ισλαμικό εξτρεμισμό. Στο τέλος θα βιώναμε
το απόλυτο φρενοκομείο και μια φρενίτιδα ανάπτυξης των εξοπλισμών κάθε είδους
τόσο από την Ρωσία και την Κίνα, όσο και από περιφερικές δυνάμεις της περιοχής
ή από καθεστώτα που αποτελούν σήμερα πηγή διεθνούς ανησυχίας και ελέγχου. Ο ΟΗΕ
θα αποδυναμωνόταν ολοένα και περισσότερο με μεγάλη ταχύτητα και ένα τεράστιο κενό
ασφαλείας θα πρόεκυπτε με την αναρχοποίηση του διεθνούς συστήματος, το οποίο
σήμερα εμφανίζεται ως Νέα Τάξη
Πραγμάτων.
Έτσι, η Νέα Τάξη Πραγμάτων θα μεταβαλλόταν σε παγκόσμια
αταξία του ηγεμονισμού που στηρίζει και στηρίζεται στο δόγμα του ολοκληρωτικού
καπιταλισμού. Έτσι, ο «μίνι-πόλεμος» θα μπορούσε να οδηγήσει εκτός από την κατάρρευση
της Νέας Τάξης και στην δραματική διάβρωση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού από
μέσα. Τι όμορφα, ίσως σκεφτείς, αν …βαρέθηκες να ζεις! Δεν είναι τρόπος αυτός διάλυσης
του σημερινού παγκόσμιου συστήματος ηγεμονίας. Θα είναι τραγωδία για την
ανθρωπότητα δίχως προηγούμενο, καθώς το «Security Dilemma» αυτή τη φορά κτίζεται
με όπλα, που από πολλές πλευρές προκαλούν να παιχτεί ένα «zero-sum-game».
Αυτός ο προβοκατόρικος
«μίνι-πόλεμος» στην Συρία πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία. Είναι ζήτημα επιβίωσης
για εμάς και ολόκληρο τον κόσμο, αυτό που εμφανίζεται ως ζήτημα ηγεμονίας για τις
ΗΠΑ και τους πρόθυμους συμμάχους τους. Το ζήτημα ηγεμονίας για τις ΗΠΑ, βρίσκετε
σε αντίθεση με το ζήτημα επιβίωσης, δημοκρατίας και ευημερίας πάρα πολλών
σήμερα, ολόκληρης της ανθρωπότητας και παραδόξως καί σε αντίθεση με τα συμφέροντα
των ίδιων των πολιτών των ΗΠΑ!