Του Δημήτρη
Γιαννακόπουλου
Για τα ΜΜΕ στην Ελλάδα σπανίως μιλώ, αν και μάλλον διαθέτω
αρκετό όγκο συστηματοποιημένων γνώσεων επί του θέματος και όχι ασήμαντη
εμπειρία - τουλάχιστον από την εποχή της μεγάλης απορρύθμισης του τέλους της
δεκαετίας του ’80. Δεν μιλώ επειδή κατανοώ πως από τη στιγμή που δεν μπορώ να
αποδείξω ως άτομο, με αδιάσειστα στοιχεία, «δικαστικού» μάλιστα χαρακτήρα, σχέσεις
διαπλοκής, που θίγουν κεφαλαιωδώς το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον, καλύτερα να
σιωπήσω. Εκεί φτάσαμε, να γνωρίζουμε το σικέ παιχνίδι εις βάρος του λαού, ένα
παιχνίδι που δομεί ωστόσο κοινή γνώμη, ενώ...........
συνθέτει τους αυτοματισμούς της τρέχουσας
κοινής λογικής: ένα πολιτικό, κοινωνικοοικονομικό και πολιτισμικό παιχνίδι
πατρώνων και αχυρανθρώπων τους με στόχο την χειραγώγηση της συνείδησης και
διαμόρφωσης του υποσυνειδήτου ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων, υπέρ των
συμφερόντων μιας πολύχρωμης πολιτικο-επιχειρηματικής κάστας και να σιωπούμε ή
να μιλούμε αφηρημένα.
Τι να πούμε; Να γράψουμε ένα ακόμη μυθιστόρημα για τα
ελληνικά ΜΜΕ, ή να αναλύσουμε το φαινόμενο με τα εργαλεία της πολιτικής
επικοινωνίας, πολιτικής κοινωνιολογίας ή του στρουκτουραλισμού του Πιερ Μπουρντιέ; Μήπως θα έπρεπε να
προσθέσουμε σε κάποιες εξαιρετικές επιστημονικές μελέτες για τα ΜΜΕ ελλήνων
πανεπιστημιακών και διανοητών (μόνον στο Πανεπιστήμιο Αθηνών υπάρχουν
τουλάχιστον δέκα «αστέρια» στο ζήτημα) ένα ακόμη πετραδάκι, προσεγγίζοντας πιθανόν
το ζήτημα πέραν της ποσοτικής ή ποιοτικής
ανάλυσης, ως διαλεκτική σχέση ανάμεσα στην προδιάθεση-έξι (habitus) και στο
πεδίο (champ), εντός της οποίας διαμορφώνεται το πλαίσιο δράσης, που ορίζεται
ηγεμονικά από την διάρθρωση των ΜΜΕ και των τηλεπολιτικών;
Καλά και αφάνταστα χρήσιμα όλα ετούτα, όπως και ο
συσχετισμός ιδιοκτησίας και λειτουργίας των ΜΜΕ στην Ελλάδα - και ιδιαίτερα σε
ό, τι αφορά στους τηλεοπτικούς διαύλους -
αλλά απολύτως ανούσια αν όχι παραπλανητικά για το ευρύ κοινό στη χώρα
μας, που δεν έχει ιδιαίτερες εμπειρικές και θεωρητικές γνώσεις ώστε να σχετίσει
πράγματα και καταστάσεις με πρόσωπα, κόμματα, επιχειρηματικά συμφέροντα και
αλλοδαπούς παράγοντες ισχύος. Αν δοκίμαζα εγώ, για παράδειγμα, αυτόν τον
συσχετισμό, λέγοντας τα πράγματα με το όνομά τους και έδειχνα πώς η εικόνα των
ΜΜΕ και η εμφανιζόμενη τοπογραφία τους και επίσημη ιδιοκτησιακή αναφορά τους αποδίδουν
μια εντελώς πλαστή εικόνα, είτε θα μου «κρέμαγαν κουδούνια» ακόμη και υπερπατριώτες
εθνικιστές ή ιδεολόγοι αντικαπιταλιστές,
είτε θα με τρέχανε στα δικαστήρια, όπου ήταν βέβαιο πως θα έχανα την υπόθεση,
αν ποτέ εξεταζόταν επί της ουσίας. Δεν θα έφταιγε μάλιστα ο δικαστής, αλλά εγώ,
ο οποίος αν και γνώριζα τους «κανόνες
απονομής δικαίου», θα τους παραβίαζα συνειδητά ή θα τους σνόμπαρα υπερβατικά!
Έτσι, για να μην πολυλογούμε, αν θέλεις να διατηρήσεις μια
σχέση εντιμότητας με τον αναγνώστη, καλύτερα να μην αναφέρεσαι στο ζήτημα των
ελληνικών ΜΜΕ! Αποφεύγεις έτσι την υποκρισία, την παραμορφωτική υπεραπλούστευση,
την διασκέδαση της πραγματικής δομής που τα ορίζει, τα ψευδο-ιδεολογικά τσιτάτα
και τα εξίσου χυδαία στην περίπτωσή μας ηθικοπλαστικά τεχνάσματα τετραγωνισμού
του κύκλου της πραγματικής ηγεμονίας στον τόπο μας. Διάβαζα τις προάλλες ένα
καλό άρθρο του Κώστα Βαξεβάνη, στο οποίο ο δημοσιογράφος έδειχνε πως «οι
πραγματικοί ιδιοκτήτες των ΜΜΕ είναι οι τραπεζίτες». Και σωστά, αλλά ποιοι
είναι οι πραγματικοί τραπεζίτες Κώστα μου, αυτοί που ονοματίζεις ή
φωτογραφίζεις παραδειγματικά ή άλλοι; Μήπως δεν έχει σημασία αυτό για το ζήτημα;
Αλήθεια, πώς αλληλοσυνδέονται οι πραγματικοί τραπεζίτες δια των ΜΜΕ, άλλων
επιχειρήσεων και των πολιτικών κομμάτων; Πώς αλληλοσυνδέονται πολιτικοί από
διαφορετικά κόμματα (και αυτοί φέρουν ονόματα) μέσω της ιδιοκτησίας των ΜΜΕ; Πώς
στήνεται από κάποιες παρέες το τηλεοπτικό σκηνικό προεκλογικά και με τι πιθανό
οικονομικό διακύβευμα; Πώς παγιδεύονται, συνήθως προεκλογικά, οι ηγεσίες των
κομμάτων;
Ικανότατος ο κ. Βαξεβάνης και από τους πλέον άξιους σε αυτή
την «παλιοδουλειά», αλλά ούτε αυτός θα μπορούσε να μιλήσει παρότι είναι
υποκείμενο κάποιου βαθμού επαγγελματικής προστασίας. Κανείς (ως άτομο) δεν θα
μπορούσε να μιλήσει δημόσια, από όσους πράγματι έχουν καλή και αντικειμενική
εικόνα για την σοβαρή παθολογία των ελληνικών ΜΜΕ και κυρίως της τηλεόρασης,
δυστυχώς! Εδώ δεν λέμε πλέον τα πράγματα
με το όνομά τους σε κλειστό ιδιωτικό επίπεδο, δημόσια θα τα αρθρώσουμε; Όσοι
μάλιστα πολιτικοί ή δημοσιογράφοι κάτι πάνε να προδηλώσουν σχετικά, καταλήγουν
να διασκεδάζουν πιο έντονα το φαινόμενο, δίχως να υποστηρίζω πως αυτό το
διαπράττουν συνειδητά. Είναι καλά δομημένο το καθεστώς της διαπλοκής στην
Ελλάδα με μεγάλο βάθος και ικανοποιητικό πλάτος και δεν σπάει με αλτρουιστικές
πρωτοβουλίες μονάδων ή μικρών ομάδων, ακόμη και αν αυτές διακατέχονται από
αυτοκτονικό σύνδρομο. Τα υπόλοιπα είναι λαϊκιστικά καμώματα, ίσως ελάχιστα καλύτερου
επίπεδου από το συμβολικό κατούρημα ενός καραγκιόζη πολιτικού στην εξώπορτα του
Mega.
Το ζήτημα των Ελληνικών ΜΜΕ είναι κεφαλαιώδες πολιτικό θέμα,
άμεσα συναρτώμενο με την εξέλιξη της κοινωνικοοικονομικής κρίσης και δεν
αντιμετωπίζεται με επιμέρους «καταγγελίες», άρθρωση βάσιμων έστω υποθέσεων, με
νάζια, αφορισμούς, υπαινιγμούς, μισές αλήθειες και «αλληλοκαρφώματα».
Αντιμετωπίζεται με πολιτική εντιμότητα και
θάρρος στο πλαίσιο μιας εναλλακτικής ηγεμονίας, ή, αν προτιμάτε, εναλλακτικής
διακυβέρνησης. Η αναδιοργάνωση των ΜΜΕ στην Ελλάδα συναρτάται με το κόψιμο του
Γόρδιου Δεσμού της Διαπλοκής, πράγμα που θα μπορούσε θεωρητικά να επισυμβεί
μόνον στο πλαίσιο μιας ανυπόκριτης, γνήσια δημοκρατικής και απομυθοποιητικής
εναλλακτικής διακυβέρνησης.
Αυτό φαίνεται να αντιλαμβάνεται ο κ. Σταύρος Ψυχάρης και
πετάει το γάντι στον ΣΥΡΙΖΑ και σε όποιον άλλον πολιτικό φορέα ασκεί δομική
κριτική στα ΜΜΕ της χώρας. Σχεδόν μόρτικα σημειώνει σ«το ΒΗΜΑ» του (02/06/2013 05:45): «ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΟΝΟΜΑΤΑ! Επιτέλους! Ας
συµφωνήσουν σε κάτι οι κυβερνώντες και οι πράγµατι(;) διεκδικούντες την
εξουσία. Και εµείς µαζί τους - αν µιλάνε σοβαρά! ...Διότι κάθε τόσο, όταν είναι στην
αντιπολίτευση, μιλάνε για τα Μέσα Ενημερώσεως, για συμφέροντα, για
διαπλεκόμενους, αποφεύγουν όμως να αναφέρουν ονόματα και συνήθως θολώνουν τα
νερά καθώς οι πρώην υπάλληλοι ξιφουλκούν κατά του πρώην εργοδότη, για να γίνουν
τελικώς περίγελος της δημόσιας ζωής: Οπως ο βήχας, η αληθής διαπλοκή ΔΕΝ
αποκρύπτεται... Ιδίως όταν υπάρχουν φωτογραφίες και βίντεο!... Διαπρύσιοι
κήρυκες μιας ηθικής που γίνεται λάστιχο κατά περίπτωσιν. Αδιάβαστοι υβρίζουν
και απειλούν, για να αποχωρήσουν ακροποδητί από τη σκηνή μόλις έρχεται η ώρα
του λογαριασμού. Πού είναι οι νταβατζήδες του Μπαϊρακτάρη; Γιατί θα μείνει στην
Ιστορία η πίσω πόρτα του Μεγάρου Μαξίμου; Και τώρα: θα έχουν συνέχεια οι
εξαγγελίες του κ. Τσίπρα περί λύσεως από μηδενικής βάσεως του προβλήματος των
Μέσων Ενημερώσεως; …»
Έτσι μπράβο, αυτό είναι μαγκιά από έναν έμπειρο, αλλά
παλιομοδίτη παίχτη! «Μπλόφα» για να εκθέσει ως μπλόφα την άνοδο μιας νέας
γενιάς πολιτικών που θεμελίωσαν την ταυτότητά τους, κατά μεγάλο βαθμό, στην
καταγγελία της διαπλοκής. «Επιτέλους ονόματα», λέει προκλητικά ο κ. Σταύρος
Ψυχάρης, γνωρίζοντας πως από αυτό δεν θίγεται κατ’ αρχήν και αμέσως ο ίδιος,
αλλά άλλοι, άλλοτε στενοί συνεργάτες του, άλλοτε αντίπαλοί του και κάποιοι που
σήμερα είναι και τα δυο ταυτόχρονα. Τους έχει προφανώς καλά «φακελωμένους»!
Έτσι γίνεται στις «καλές οικογένειες»! Δώστε «ονόματα» λοιπόν, εκεί στον ΣΥΡΙΖΑ
και όσοι άλλοι πολιτικοί φορείς έχετε τα κότσια, για να δείξετε στη κοινωνία
πως δεν μπλοφάρετε, πως δεν παίζετε παιχνιδάκια αλληλο-εκβιασμών με την
διαπλοκή και μετά αφήστε τους να … αλληλοεξοντωθούν! Τα «ονόματα» ωστόσο δεν
δίνονται όπως ίσως φαντάζεται και επιθυμεί ο κ. Ψυχάρης. Απαιτείται στρατηγική
για την αποκάλυψη ολόκληρης της αλήθειας, η οποία προφανώς θα έχει κόστος καί
σε συγκεκριμένα πρόσωπα που προπαγανδίζουν την εναλλακτική διακυβέρνηση.
Θα «λερωθεί» από αυτή την επιχείρηση κόσμος και κοσμάκης, θα
καούν ακόμη και «χλωρά» μαζί με τα «ξερά», αλλά αξίζει τον κόπο και τη «θυσία».
Αυτό θα αποτελούσε την απαρχή της κάθαρσης του πολιτικού συστήματος και θα
ξεκαθάριζε κόμματα και πολιτικές, όπως και επιχειρηματικές σχέσεις στην Ελλάδα.
Θα ήταν «ευλογία θεού» και εκπλήρωση μιας υπέρτατης υποχρέωσης προς τον
φτωχοποιούμενο ελληνικό λαό. Θα έδειχνε πως η πολιτική στην χώρα δεν είναι
νεκρή και πως η κοινωνία των δημοκρατών πολιτών, όπως και η ευαίσθητη
ακαδημαϊκή κοινότητα μαζί με την δημοσιογραφία δεν έχουν διαφθαρεί
ολοκληρωτικά. Αυτό θα ενθάρρυνε τον ελληνικό λαό και προσωπικότητες από
την Ελλάδα και το εξωτερικό, που
επιθυμούν να βιώσουν την αναγέννηση του δημοκρατικού και κοινωνικά φιλελευθέρου
παραδείγματος, με σύγχρονους όρους σε αυτή την γωνιά της Ευρώπης, να συνδράμουν
στην προσπάθεια θεμελίωσης μιας νέας μεταπολίτευσης, με κάθε μέσο που
διαθέτουν.
Σηκώστε το γάντι που έριξε ο κ. Ψυχάρης, μέσω ενός καλά
δομημένου στρατηγικά σχεδίου, στο «Χριστουγεννιάτικο Δένδρο» του οποίου να
κρεμαστούν όλα τα όνομα με τις πραγματικές σχέσεις που ορίζουν την θέση τους
στον χάρτη των ΜΜΕ και στον κόσμο της πολιτικής και των «μπίζνες» και μετά
ανάψτε τα λαμπάκια με την βοήθεια της επιστήμης, των οικονομικών και της σύγχρονης
τεχνολογίας. Φωτίστε την διαπλοκή και σπάστε τον τσαμπουκά, όσων έμαθαν να
μπλοφάρουν εκ του ασφαλούς. Δείξτε πως ο σημερινός αγώνας κατά της διαπλοκής
δεν είναι μια ακόμη μπλόφα φιλόδοξων, ανερχόμενων, υπερφίαλων, πολιτικών
κομητών που καταντούν δορυφόροι διαπλεκομένων συμφερόντων! Κερδίστε τον
ελληνικό λαό, σηκώνοντας ένα βαρύ πράγματι «γάντι»! Εάν μέχρι τις εκλογές δεν
το σηκώσετε, θα δικαιωθεί απολύτως για άλλη μια φορά ο Σταύρος Ψυχάρης. Θα
είστε και εσείς δειλοί και προβλέψιμοι σαν όλους τους προηγούμενους. Δηλαδή, η
φόδρα στο γάντι και το σώβρακο του κάθε Ψυχάρη…