Η «ελληνική τραγωδία» της Ανγκελα Μέρκελ

Είναι συνήθως χαμηλών τόνων. Η Άνγκελα Μέρκελ δεν υψώνει πολύ τη φωνή της όταν εκφωνεί λόγους. Αυτό συμβαίνει μόνο όταν αισθάνεται σοβαρή απειλή. «Τότε μεταμορφώνεται σε μαινάδα» λέει έμπειρος παρατηρητής στο Βερολίνο.

Αυτό συνέβη και την περασμένη Τετάρτη στο Ράιχστακ, τη γερμανική Βουλή, κατά τη συζήτηση του προσχεδίου νόμου για το δεύτερο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα και την επέκταση του ευρωπαϊκού ταμείου χρηματοπιστωτικής σταθερότητας EFSF.

Βγάζοντας τον «ίσως σημαντικότερο λόγο της πολιτικής της καριέρας» (Χανς-Ντίτριχ Γκένσερ), η γερμανίδα καγκελάριος έδειχνε να χάνει τον αυτοέλεγχό της. «Πρώτη φορά χτυπούσε με τις γροθιές της στο έδρανο» έλεγε ο ίδιος παρατηρητής. «Οι κραυγές της ακούγονταν και έξω ......

από την αίθουσα της ολομέλειας».

Η έξαψη δεν ήταν αδικαιολόγητη. «Η Μέρκελ μάχεται για την εξουσία της» σχολίαζε το περιοδικό «Der Spiegel». Και αυτή η εξουσία τιθόταν υπό αμφισβήτηση όχι τόσο πολύ από την αντιπολίτευση, όσο από τους ενδοκυβερνητικούς της αντιπάλους.

Μια δοκιμαστική ψηφοφορία για το θέμα της βοήθειας, που είχε γίνει δυο μέρες νωρίτερα στις κοινοβουλευτικές ομάδες των δυο κυβερνητικών κομμάτων, των Χριστιανοδημοκρατών και των Ελεύθερων Δημοκρατών, είχε αποφέρει ένα αποτέλεσμα σοκ: 25 βουλευτές είχαν ψηφίσει με «όχι» ή με «αποχή».

Αυτό ισοδυναμούσε με απώλεια της λεγόμενης «πλειοψηφίας της καγκελαρίου», που αποτελείται από την απόλυτη πλειοψηφία της Βουλής (311) συν τους επιπλέον 19 βουλευτές των δυο κομμάτων (δηλαδή 330 σε σύνολο 620).

Τυχόν επανάληψη λοιπόν του «μαυρίσματος» για το ίδιο θέμα και κατά την κρίσιμη ψηφοφορία της Βουλής στις 29 Σεπτεμβρίου θα έβαζε πρακτικά τέρμα στην καγκελαρία της. Η κ.Μέρκελ θα περνούμε μάλλον στις υποσημειώσεις της ιστορίας ως «ήσσονος σημασίας» καγκελάριος.

Το ενδεχόμενο αυτό μειώθηκε ωστόσο πολύ από την περασμένη Τετάρτη. Πολλοί αντιφρονούντες δείχνουν «μεταμέλεια». Όχι μόνο επειδή εντυπωσιάστηκαν από το μαχητικό λόγο της, αλλά και επειδή δεν μπορούν να επικαλούνται πλέον την τυχόν αντισυνταγματικότητα του νόμου περί βοήθειας. Μια απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου της Καρλσρούης, που εκδόθηκε την ίδια Τετάρτη, πιστοποιεί ότι ο νόμος είναι πέρα για πέρα συνταγματικός.

Η ψήφισή του στις 29 Σεπτεμβρίου θα πρέπει έτσι να θεωρείται - εκτός απροόπτου - δεδομένη. Κι αυτό, ύστερα μάλιστα από την έγκρισή της βοήθειας και από τη γαλλική Βουλή στις 7 Σεπτεμβρίου, προεξοφλεί την ψήφισή του και στα υπόλοιπα κοινοβούλια της ευρωζώνης.

Τέλος καλό, όλα καλά λοιπόν για την κ.Μέρκελ; Όχι οπωσδήποτε. Κατά παράδοξο τρόπο, η καγκελάριος έχει συνδέσει την τύχη της με μια χώρα, που στην πραγματικότητα δεν θέλει να ακούει:την Ελλάδα. Και η χώρα αυτή είναι παραγωγός μυρίων δεινών. Η παραμονή της στην ευρωζώνη θα αποτελεί επομένως συνεχής απειλή για την εξουσία της.

Στο λόγο της στη Βουλή, η κ.Μέρκελ απέφυγε βέβαια να δώσει έμφαση σε ξεχωριστές χώρες. Στο επίκεντρο του ήταν το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα. «Αν αποτύχει το ευρώ, θα αποτύχει η Ευρώπη» είπε. Στη χώρα μας αφιέρωσε μόλις δυο παραγράφους.

Όμως η Ελλάδα την κυνηγάει παντού. Καμιά άλλη οικονομία δεν απασχολεί τη γερμανική δημοσιότητα όσο η δική μας. Αυτό δεν αποτυπώνεται μόνο στα μέσα ενημέρωσης. Αλλά και στο χριστιανοδημοκρατικό κόμμα. Τις τελευταίες μέρες μαίνεται η συζήτηση για την αποχώρηση - εθελούσια ή μη - της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Τα στελέχη της κυβέρνησης την αποκρούουν κατηγορηματικά, άλλα επώνυμα στελέχη όμως, όπως ο πρώην πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος Φρίντριχ Μερτς, την χαρακτηρίζουν αναπόφευκτη.

Στο Βερολίνο είναι πλέον κοινός τόπος, ότι το «ελληνικό δράμα» έχει γίνει η λύδια λίθος της κυβέρνησης Μέρκελ. Βάρος αποτελούν βέβαια και άλλες «χειμαζόμενες» χώρες. Όμως στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία σημειώνεται τελευταία πρόοδος - όπως τουλάχιστον τη βλέπει η τρόικα. Επόμενο έτσι να μην γίνεται πολύς λόγος γι αυτές. Τα πυρά στρέφονται κυρίως κατά της Ελλάδας, λόγω των όλο και νέων προβλημάτων που παράγει η ίδια.

Από την άλλη βέβαια, η κ.Μέρκελ ξέρει καλά ότι τα προβλήματα αυτά δεν λύνονται με φραστικές επιθέσεις. Οι απειλές και τα «τελεσίγραφα» ορισμένων υπουργών της σχετικά με την παροχή της έκτης δόσης του πρώτου δανείου γίνονται προφανώς για εσωτερική κατανάλωση και αποτελούν ταυτόχρονα μέσο πίεσης για την ταχύτερη συμμόρφωση της Αθήνας στις εντολές της τρόικας. Η πραγματική εφαρμογή τους θα ανέτρεπε πλήρως τις μέχρι τώρα πολιτικές στήριξης της γερμανικής κυβέρνησης και θα έθετε σε άμεσο κίνδυνο την ύπαρξη του ευρώ.

Δεν υπάρχει λοιπόν αμφιβολία, ότι η κ.Μέρκελ θα υπερασπιστεί ως «λέαινα» τη βοήθεια για την Ελλάδα και το EFSF στις 29 Σεπτεμβρίου. Όχι επειδή διαπνέεται ξαφνικά περισσότερο από το πνεύμα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Αλλά επειδή τυχόν απόρριψή της θα έθετε απότομα τέρμα και στο όνειρό της για τρίτη θητεία στην καγκελαρία.