Γράφει ο Θεόδωρος Κουτρούκης
Στις αρχές του 2011 η αγορά καταναλωτικών αγαθών βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση. Η οικονομική δυσπραγία που προέκυψε μετά την σαρωτική εκδήλωση της κρίσης δανεισμού στις αγορές τον περασμένο Μαΐου και την θέση σε ισχύ του Μνημονίου άνοιξε το κουτί της Πανδώρας για τον εμπορικό κόσμο: βαθιά ύφεση, μειούμενη αγοραστική δύναμη των πολιτών, στέρεμα των στροφίγγων της καταναλωτικής πίστης από τις τράπεζες, πιστωτικός στραγγαλισμός των επιχειρήσεων, μεγάλη ανυποληψία των επιταγών, άκαμπτα υψηλά ενοίκια των καταστημάτων, υπέρμετρες καθυστερήσεις στις πληρωμές από το δημόσιο και βίαιη «καταστολή» της δημοσίας κατανάλωσης.
Στο παραπάνω εκρηκτικό κοκτέιλ θα πρέπει να προστεθούν οι ασφαλιστικές εισφορές των εμπόρων και επαγγελματιών που σωρεύονται και τοκίζονται, η διαδικασία της περαίωσης που πειθαναγκάζει τις επιχειρήσεις να αποδεχτούν πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση, η αύξηση του ΦΠΑ που θα περάσει στις τιμές των αγαθών, η διόγκωση των επισφαλειών των επιχειρήσεων προς τις τράπεζες και ο αθέμιτος ανταγωνισμός από το παρεμπόριο.
Τα σημάδια του εκτυλισσόμενου δράματος είναι εξαιρετικά εμφανή στους κλάδους ένδυσης-υπόδησης, εμπορίας επίπλου, ηλεκτρικών συσκευών, καταστημάτων μαζικής εστίασης, ενώ........... είναι πλέον απτό το ενδεχόμενο να έχουμε νέα λουκέτα αλλά και να δημιουργηθεί μια νέα γενιά προβληματικών εμπορικών επιχειρήσεων.
Ο πυρήνας όμως των δεινών του εμπορίου βρίσκεται στην κατάρρευση της ζήτησης. Πώς, άλλωστε, θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά όταν: α) οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα βιώνουν τη συμπίεση των αμοιβών τους λόγω της κατάρρευσης του προστατευτικού πλέγματος των συλλογικών συμβάσεων, β) οι δημόσιοι υπάλληλοι χάνουν τους 13ο και 14ο μισθό, μεγάλο αριθμό αμειβόμενων υπερωριών και μια σειρά από επιδόματα, γ) οι επαγγελματίες νιώθουν την πίεση της ύφεσης στην αγορά με συρρίκνωση των εσόδων τους και αλλεπάλληλες φορολογικές επιδρομές και δ) οι συνταξιούχοι βρίσκονται αντιμέτωποι με το ψαλίδισμα των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα καθώς και διαφόρων βοηθημάτων.
Σε αυτό το ζοφερό σκηνικό οι σχεδιαστές της οικονομικής πολιτικής για την αγορά φαίνεται ότι πλήττονται από το δίδυμο σύνδρομο του Πιτυοκάμπτη και του Προκρούστη. Από την μία πλευρά είναι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την ύφεση τονώνοντας την αγορά ώστε να ενεργοποιηθούν οι μηχανισμοί επιτάχυνσης της ζητούμενης ανάπτυξης. Από την άλλη θα πρέπει να στραγγίξουν την αγορά - κυρίως με έμμεσους φόρους - για να εισρεύσουν έσοδα στα δημόσια ταμεία. Δε θα ήθελα να είμαι στη θέση του υπουργού Οικονομίας!
* Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου (t.koutroukis@fme.aegean.gr)
Στο παραπάνω εκρηκτικό κοκτέιλ θα πρέπει να προστεθούν οι ασφαλιστικές εισφορές των εμπόρων και επαγγελματιών που σωρεύονται και τοκίζονται, η διαδικασία της περαίωσης που πειθαναγκάζει τις επιχειρήσεις να αποδεχτούν πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση, η αύξηση του ΦΠΑ που θα περάσει στις τιμές των αγαθών, η διόγκωση των επισφαλειών των επιχειρήσεων προς τις τράπεζες και ο αθέμιτος ανταγωνισμός από το παρεμπόριο.
Τα σημάδια του εκτυλισσόμενου δράματος είναι εξαιρετικά εμφανή στους κλάδους ένδυσης-υπόδησης, εμπορίας επίπλου, ηλεκτρικών συσκευών, καταστημάτων μαζικής εστίασης, ενώ........... είναι πλέον απτό το ενδεχόμενο να έχουμε νέα λουκέτα αλλά και να δημιουργηθεί μια νέα γενιά προβληματικών εμπορικών επιχειρήσεων.
Ο πυρήνας όμως των δεινών του εμπορίου βρίσκεται στην κατάρρευση της ζήτησης. Πώς, άλλωστε, θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά όταν: α) οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα βιώνουν τη συμπίεση των αμοιβών τους λόγω της κατάρρευσης του προστατευτικού πλέγματος των συλλογικών συμβάσεων, β) οι δημόσιοι υπάλληλοι χάνουν τους 13ο και 14ο μισθό, μεγάλο αριθμό αμειβόμενων υπερωριών και μια σειρά από επιδόματα, γ) οι επαγγελματίες νιώθουν την πίεση της ύφεσης στην αγορά με συρρίκνωση των εσόδων τους και αλλεπάλληλες φορολογικές επιδρομές και δ) οι συνταξιούχοι βρίσκονται αντιμέτωποι με το ψαλίδισμα των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα καθώς και διαφόρων βοηθημάτων.
Σε αυτό το ζοφερό σκηνικό οι σχεδιαστές της οικονομικής πολιτικής για την αγορά φαίνεται ότι πλήττονται από το δίδυμο σύνδρομο του Πιτυοκάμπτη και του Προκρούστη. Από την μία πλευρά είναι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την ύφεση τονώνοντας την αγορά ώστε να ενεργοποιηθούν οι μηχανισμοί επιτάχυνσης της ζητούμενης ανάπτυξης. Από την άλλη θα πρέπει να στραγγίξουν την αγορά - κυρίως με έμμεσους φόρους - για να εισρεύσουν έσοδα στα δημόσια ταμεία. Δε θα ήθελα να είμαι στη θέση του υπουργού Οικονομίας!
* Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου (t.koutroukis@fme.aegean.gr)