Γράφει ο Χαράλαμπος Κωνσταντίνου
Την τελευταία εικοσαετία έχουν δημοσιευτεί υπεραρκετές έρευνες και μελέτες ειδημόνων, οι οποίες αναδεικνύουν τα προβλήματα στη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος και ειδικότερα του σχολείου. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα ευρήματά τους, το ελληνικό σχολείο αποκλίνει από τον εκπαιδευτικό του ρόλο, γιατί: α) βρίσκεται μακριά από τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και τις ιδιαιτερότητες των μαθητών και, συνολικά, έχει υποβαθμίσει τον παιδευτικό του ρόλο, δηλαδή τη διαπαιδαγώγηση των μαθητών του, β) προσφέρει υποβαθμισμένες διαδικασίες μάθησης με αμφιβόλου εκπαιδευτικής αξίας περιεχόμενο, στόχους και μεθόδους και γ) έχει υποβαθμισμένη την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση, καθώς και την εκπαιδευτική λειτουργία του λυκείου, ειδικά της τρίτης τάξης. Για τη συγκεκριμένη υπαρκτή κατάσταση ευθύνονται, κατεξοχήν, η απουσία σταθερής και ενιαίας εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής, η ανεπαρκής χρηματοδότηση της εκπαίδευσης, η λανθασμένη αντίληψη και νοοτροπία για το ρόλο του σχολείου, η ελλιπής και ανεπαρκής επαγγελματική συγκρότηση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, κυρίως της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι αμφισβητούμενες διαδικασίες επιλογής των στελεχών εκπαίδευσης και η απουσία αξιολόγησης των.........
. συντελεστών του εκπαιδευτικού έργου.
Όλα αυτά τα αίτια και τα συμπτώματα της εκτροπής του ελληνικού σχολείου επιβαρύνουν παιδαγωγικά τόσο την ίδια τη μαθησιακή και εκπαιδευτική διαδικασία του όσο και την ίδια τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του μαθητή. Κατά συνέπεια, με εξαγγελίες και επιδιώξεις, μέσω του νέου νομοσχεδίου της ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, για «νέο σχολείο» και «αναβάθμιση του ρόλου του εκπαιδευτικού...», που στοχεύουν στη βελτίωση του παιδευτικού ρόλου του σχολείου, στην επιστημονική και παιδαγωγική συγκρότηση του εκπαιδευτικού, στην αξιολόγηση των συντελεστών του εκπαιδευτικού έργου, στην αξιοκρατική επιλογή των στελεχών της εκπαίδευσης κ.ο.κ., δεν θα μπορούσε, παρά να συμφωνήσει κανείς να υλοποιηθούν με αποτελεσματικότητα και να μην μείνουν στο επίπεδο των συνθημάτων και των διακηρύξεων.
Η επιτυχία του σχεδιασμού και των επιδιώξεων αυτών του συγκεκριμένου Υπουργείου εξαρτάται από ορισμένους βασικούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων κυρίαρχη θέση έχουν η δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης ανάμεσα στο Υπουργείο και την εκπαιδευτική κοινότητα, καθώς και η έμπρακτη και αποτελεσματική στάση της ηγεσίας του με συγκεκριμένα μέτρα και στόχους και χωρίς ταλαντεύσεις και αυτεπιστροφές. Μέτρα, τα οποία βασίζονται στη συστηματική χαρτογράφηση και οργάνωση της εκπαιδευτικής πραγματικότητας, στην απαραίτητη συνεργασία και συναίνεση των εμπλεκόμενων φορέων και προσώπων και, τελικά, σε σωστό σχεδιασμό, εφαρμογή, αξιολόγηση και αποτελεσματικότητα, έχουν αυξημένες πιθανότητες να επιτύχουν τους σκοπούς τους. Γιατί η ελληνική κοινωνία έχει ανάγκη από πολίτες με παιδεία και μόρφωση, οι οποίοι να έχουν διαπαιδαγωγηθεί και εκπαιδευτεί σ’ ένα σχολείο που δίνει βαρύτητα στις προσωπικές και κοινωνικές ανάγκες, ικανότητες, ιδιαιτερότητες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών του, προκειμένου να διαμορφώσουν μια στέρεη και ισχυρή προσωπικότητα, αλλά και στις πανανθρώπινες αξίες του πολιτισμού, που είναι απαραίτητες για τη διατήρηση, τη συνοχή και την ανάπτυξη της κοινωνίας.
Χαράλαμπος Κωνσταντίνου
Καθηγητής Σχολικής Παιδαγωγικής
Πανεπιστημίου Ιωαννίνων