Γράφει ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος
Πραγματικά, το κύριο χαρακτηριστικό της ΝΔ αυτή την περίοδο είναι η τρικυμία εν κρανίω. Από τη μία το δακρύβρεχτο και κουραστικό σίριαλ της διαδικασίας, μία κατάσταση που κοντεύει να ξεπεράσει σε επεισόδια ακόμη και τις περίφημες σαπουνόπερες του Νίκου Φώσκολου. Από την άλλη η ιδεολογική σαλάτα. Εντυπωσιακοί ετεροπροσδιορισμοί, ιδεολογικά ανακατέματα και ιδεοληπτικά καινολογήματα.
Ποιο είναι το πρόταγμα των περισσότερων διεκδικητών της ηγεσίας; Ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός.
Για να δούμε αρχικά τι είναι ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός. Σύμφωνα με τον David Howarth, ο οποίος έχει επιμεληθεί το κεφάλαιο What is Social Liberalism? στον συλλογικό τόμο “Reinventing the State. Social Liberalism for the 21st Century”, ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός ή Φιλελευθερισμός της Κοινωνικής Δικαιοσύνης, όπως υποστηρίζει ο Howarth ότι έπρεπε να ονομάζεται, όπως και ο φιλελευθερισμός υποστηρίζει την πολιτική ελευθερία, την μείωση του κρατισμού, το πρωτείο του ιδιώτη, αντιτίθεται στο μιλιταρισμό και πιστεύει ότι το ελεύθερο διεθνές εμπόριο είναι ο τρόπος εμπέδωσης της ειρήνης. Η διαφοροποίηση του από τον Κλασικό Φιλελευθερισμό έγκειται στο ότι υποστηρίζει την ανάγκη για μία δίκαιη αναδιανομή του πλούτου και της εξουσίας. Το φορολογικό σύστημα και οι δημόσιες υπηρεσίες διανεμητικού χαρακτήρα και η δημοκρατία είναι τα εργαλεία του Κοινωνικού Φιλελευθερισμού.
Δημοκρατία και αναδιανομή λοιπόν είναι τα βασικά προτάγματα του κοινωνικού φιλελευθερισμού. Αλήθεια η Σοσιαλδημοκρατία υποστηρίζει κάτι διαφορετικό;
Η ΝΔ, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει από την ιδρυτική της διακήρυξη, δίνει έμφαση στο έθνος, δεν είναι μία παράταξη η οποία υπερασπίζεται το διεθνές εμπόριο, την εξάπλωση της δημοκρατίας κτλ.
Γιατί όλος αυτός ο χαμός με τον Κοινωνικό Φιλελευθερισμό; Πολύ απλά, θέλουν όλοι, ακόμη και η Ντόρα Μπακογιάννη, να διαχωριστούν από τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν από την Κυβέρνηση Μητσοτάκη την περίοδο 1990-1993. Επίσης, οι συνδιεκδικητές της ηγεσίας θέλουν να διαφοροποιηθούν ιδεολογικά από την Ντόρα Μπακογιάννη, στο πρόσωπο της οποίας στοχοποιούν τον Νεοφιλελευθερισμό, και έτσι στον αντίποδα προτάσσουν το δόγμα του......... Κοινωνικού Φιλελευθερισμού.
Είναι όμως η ΝΔ ένα κόμμα που ανήκει στην ιδεολογική οικογένεια των φιλελεύθερων;
Ας πάρουμε την ιδεολογική κατηγοριοποίηση που γίνεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Σύμφωνα με τις εξαγγελίες των υποψηφίων για την Προεδρία της ΝΔ θα περίμενε κανείς η ΝΔ να ανήκει στην πολιτική οικογένεια των Ευρωπαίων Φιλελεύθερων Δημοκρατών (ELDR), αντίθετα η ΝΔ ανήκει στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP), ένα κόμμα που αποτελείται κυρίως από συντηρητικά και Χριστιανοδημοκρατικά κόμματα από την Ευρώπη.
Στη Δυτική και Βόρεια Ευρώπη οι Φιλελεύθεροι έχουν ισχυρούς και αυτόνομους πολιτικούς σχηματισμούς και δεν συγχέονται με τα συντηρητικά και τα χριστιανοδημοκρατικά κόμματα. Κάτι αντίστοιχο δεν συμβαίνει στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Το χαρακτηριστικό των κεντροδεξιών κομμάτων της Ν.Α. Ευρώπης είναι η συγκατοίκηση φιλελεύθερων και συντηρητικών. Τα δύο αυτά ιδεολογικά ρεύματα ενυπάρχουν σε μία συγκρουσιακή κατάσταση μέσα στους πολιτικούς σχηματισμούς. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στη ΝΔ., μόνο που στην περίπτωση της οι φιλελεύθεροι, κυρίως της επιρροής και του δόγματος Μητσοτάκη, είναι μία μειοψηφία στο κόμμα, σε αντίθεση με το συντηρητισμό, την προσήλωση δηλαδή στο έθνος και στο λαό που είναι το βασικό συστατικό του Καραμανλισμού και της ταυτότητας της ΝΔ.
Η ΝΔ δοκίμασε τον φιλελευθερισμό, κυρίως στον οικονομικό τομέα, και τον απέρριψε μετά βδελυγμίας. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό, αλλά όχι πρωτότυπο για την Ελλάδα στην οποία ακόμη θεωρούμε το ΠΑΣΟΚ σοσιαλιστικό κόμμα, που άνθρωποι όπως ο Αντώνης Σαμαράς και ο Παναγιώτης Ψωμιάδης μιλούν για τον Κοινωνικό Φιλελευθερισμό. Τι σχέση έχουν με τη φιλελεύθερη ιδεολογία;
Καμία είναι η απάντηση. Η ΝΔ είναι ακόμη επηρεασμένη από το ιδεολόγημα του μεσαίου χώρου για αυτό και παραδοσιακοί εκπρόσωποι της λαϊκής δεξιάς μιλούν για τον κοινωνικό φιλελευθερισμό.
Το μόνο που καταφέρνουν είναι να εγκλωβίζονται στα θολά νερά ενός φιλελευθερισμού που δεν εκπροσωπούν, δεν ασπάζονται και που δεν θέλουν να εφαρμόσουν.
Η ΝΔ είναι ένα παραδοσιακό συντηρητικό κόμμα, ένα κόμμα που έχει αγγίξει τα όρια του και που ακόμη και όταν διαπίστωσε ότι είχε χάσει το παιχνίδι δεν τόλμησε να κυβερνήσει φιλελεύθερα φοβούμενο το ίδιο το κόμμα, τη λαϊκή δεξιά.
Η ΝΔ πρέπει να απαγκιστρωθεί από την επικοινωνιακή προσκόλληση σε έναν φιλελευθερισμό, ο οποίος δυστυχώς εκπροσωπείται από μία ισχνή μειονότητα όπως η κυρία Γιαννάκου και ο κύρος Χατζηδάκης, και να προσπαθήσει να μετατραπεί σε ένα σύγχρονο συντηρητικό κόμμα της Ευρωπαϊκής Χριστιανοδημοκρατίας.
Όλη αυτή η συζήτηση καταστρέφει και τον φιλελεύθερο ιδεολογικό χώρο ο οποίος, δυστυχώς, βρίσκεται κατακερματισμένος ανάμεσα στη ΝΔ και στο ΠΑΣΟΚ, περιθωριοποιημένος και μη εκπεφρασμένος πολιτικά. Δεν είναι μόνο η ΝΔ εγκλωβισμένη στην θολή και δαιμονομποιημένη συζήτηση για τον φιλελευθερισμό, αλλά και οι ίδιοι οι φιλελεύθεροι.
Πραγματικά, το κύριο χαρακτηριστικό της ΝΔ αυτή την περίοδο είναι η τρικυμία εν κρανίω. Από τη μία το δακρύβρεχτο και κουραστικό σίριαλ της διαδικασίας, μία κατάσταση που κοντεύει να ξεπεράσει σε επεισόδια ακόμη και τις περίφημες σαπουνόπερες του Νίκου Φώσκολου. Από την άλλη η ιδεολογική σαλάτα. Εντυπωσιακοί ετεροπροσδιορισμοί, ιδεολογικά ανακατέματα και ιδεοληπτικά καινολογήματα.
Ποιο είναι το πρόταγμα των περισσότερων διεκδικητών της ηγεσίας; Ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός.
Για να δούμε αρχικά τι είναι ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός. Σύμφωνα με τον David Howarth, ο οποίος έχει επιμεληθεί το κεφάλαιο What is Social Liberalism? στον συλλογικό τόμο “Reinventing the State. Social Liberalism for the 21st Century”, ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός ή Φιλελευθερισμός της Κοινωνικής Δικαιοσύνης, όπως υποστηρίζει ο Howarth ότι έπρεπε να ονομάζεται, όπως και ο φιλελευθερισμός υποστηρίζει την πολιτική ελευθερία, την μείωση του κρατισμού, το πρωτείο του ιδιώτη, αντιτίθεται στο μιλιταρισμό και πιστεύει ότι το ελεύθερο διεθνές εμπόριο είναι ο τρόπος εμπέδωσης της ειρήνης. Η διαφοροποίηση του από τον Κλασικό Φιλελευθερισμό έγκειται στο ότι υποστηρίζει την ανάγκη για μία δίκαιη αναδιανομή του πλούτου και της εξουσίας. Το φορολογικό σύστημα και οι δημόσιες υπηρεσίες διανεμητικού χαρακτήρα και η δημοκρατία είναι τα εργαλεία του Κοινωνικού Φιλελευθερισμού.
Δημοκρατία και αναδιανομή λοιπόν είναι τα βασικά προτάγματα του κοινωνικού φιλελευθερισμού. Αλήθεια η Σοσιαλδημοκρατία υποστηρίζει κάτι διαφορετικό;
Η ΝΔ, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει από την ιδρυτική της διακήρυξη, δίνει έμφαση στο έθνος, δεν είναι μία παράταξη η οποία υπερασπίζεται το διεθνές εμπόριο, την εξάπλωση της δημοκρατίας κτλ.
Γιατί όλος αυτός ο χαμός με τον Κοινωνικό Φιλελευθερισμό; Πολύ απλά, θέλουν όλοι, ακόμη και η Ντόρα Μπακογιάννη, να διαχωριστούν από τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν από την Κυβέρνηση Μητσοτάκη την περίοδο 1990-1993. Επίσης, οι συνδιεκδικητές της ηγεσίας θέλουν να διαφοροποιηθούν ιδεολογικά από την Ντόρα Μπακογιάννη, στο πρόσωπο της οποίας στοχοποιούν τον Νεοφιλελευθερισμό, και έτσι στον αντίποδα προτάσσουν το δόγμα του......... Κοινωνικού Φιλελευθερισμού.
Είναι όμως η ΝΔ ένα κόμμα που ανήκει στην ιδεολογική οικογένεια των φιλελεύθερων;
Ας πάρουμε την ιδεολογική κατηγοριοποίηση που γίνεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Σύμφωνα με τις εξαγγελίες των υποψηφίων για την Προεδρία της ΝΔ θα περίμενε κανείς η ΝΔ να ανήκει στην πολιτική οικογένεια των Ευρωπαίων Φιλελεύθερων Δημοκρατών (ELDR), αντίθετα η ΝΔ ανήκει στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP), ένα κόμμα που αποτελείται κυρίως από συντηρητικά και Χριστιανοδημοκρατικά κόμματα από την Ευρώπη.
Στη Δυτική και Βόρεια Ευρώπη οι Φιλελεύθεροι έχουν ισχυρούς και αυτόνομους πολιτικούς σχηματισμούς και δεν συγχέονται με τα συντηρητικά και τα χριστιανοδημοκρατικά κόμματα. Κάτι αντίστοιχο δεν συμβαίνει στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Το χαρακτηριστικό των κεντροδεξιών κομμάτων της Ν.Α. Ευρώπης είναι η συγκατοίκηση φιλελεύθερων και συντηρητικών. Τα δύο αυτά ιδεολογικά ρεύματα ενυπάρχουν σε μία συγκρουσιακή κατάσταση μέσα στους πολιτικούς σχηματισμούς. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στη ΝΔ., μόνο που στην περίπτωση της οι φιλελεύθεροι, κυρίως της επιρροής και του δόγματος Μητσοτάκη, είναι μία μειοψηφία στο κόμμα, σε αντίθεση με το συντηρητισμό, την προσήλωση δηλαδή στο έθνος και στο λαό που είναι το βασικό συστατικό του Καραμανλισμού και της ταυτότητας της ΝΔ.
Η ΝΔ δοκίμασε τον φιλελευθερισμό, κυρίως στον οικονομικό τομέα, και τον απέρριψε μετά βδελυγμίας. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό, αλλά όχι πρωτότυπο για την Ελλάδα στην οποία ακόμη θεωρούμε το ΠΑΣΟΚ σοσιαλιστικό κόμμα, που άνθρωποι όπως ο Αντώνης Σαμαράς και ο Παναγιώτης Ψωμιάδης μιλούν για τον Κοινωνικό Φιλελευθερισμό. Τι σχέση έχουν με τη φιλελεύθερη ιδεολογία;
Καμία είναι η απάντηση. Η ΝΔ είναι ακόμη επηρεασμένη από το ιδεολόγημα του μεσαίου χώρου για αυτό και παραδοσιακοί εκπρόσωποι της λαϊκής δεξιάς μιλούν για τον κοινωνικό φιλελευθερισμό.
Το μόνο που καταφέρνουν είναι να εγκλωβίζονται στα θολά νερά ενός φιλελευθερισμού που δεν εκπροσωπούν, δεν ασπάζονται και που δεν θέλουν να εφαρμόσουν.
Η ΝΔ είναι ένα παραδοσιακό συντηρητικό κόμμα, ένα κόμμα που έχει αγγίξει τα όρια του και που ακόμη και όταν διαπίστωσε ότι είχε χάσει το παιχνίδι δεν τόλμησε να κυβερνήσει φιλελεύθερα φοβούμενο το ίδιο το κόμμα, τη λαϊκή δεξιά.
Η ΝΔ πρέπει να απαγκιστρωθεί από την επικοινωνιακή προσκόλληση σε έναν φιλελευθερισμό, ο οποίος δυστυχώς εκπροσωπείται από μία ισχνή μειονότητα όπως η κυρία Γιαννάκου και ο κύρος Χατζηδάκης, και να προσπαθήσει να μετατραπεί σε ένα σύγχρονο συντηρητικό κόμμα της Ευρωπαϊκής Χριστιανοδημοκρατίας.
Όλη αυτή η συζήτηση καταστρέφει και τον φιλελεύθερο ιδεολογικό χώρο ο οποίος, δυστυχώς, βρίσκεται κατακερματισμένος ανάμεσα στη ΝΔ και στο ΠΑΣΟΚ, περιθωριοποιημένος και μη εκπεφρασμένος πολιτικά. Δεν είναι μόνο η ΝΔ εγκλωβισμένη στην θολή και δαιμονομποιημένη συζήτηση για τον φιλελευθερισμό, αλλά και οι ίδιοι οι φιλελεύθεροι.