Δικαίως οι Αμερικανοί είναι θυμωμένοι με τα στελέχη της Γουόλ Στριτ. Πρώτα οι χρηματοοικονομικές εταιρείες μάς βύθισαν στην οικονομική κρίση, κι έπειτα σώθηκαν με χρήματα φορολογουμένων. Και τώρα, ενώ η οικονομία βρίσκεται σε βαθιά ύφεση, τα στελέχη της απολαμβάνουν γιγαντιαία μπόνους. Αν δεν είστε εξοργισμένοι με αυτό που συμβαίνει, μάλλον δεν έχετε προσέξει τι έχει συμβεί.
Η κατάρρευση της οικονομίας και το χαράτσωμα των φορολογουμένων δεν είναι οι μόνες αμαρτίες της Γουόλ Στριτ. Ακόμη και πριν από την κρίση πολλά στελέχη του χρηματοπιστωτικού κλάδου έκαναν περιουσίες μέσω δραστηριοτήτων που ήταν άχρηστες ή ακόμη και επιζήμιες για το κοινωνικό σύνολο. Εξακολουθούν, μάλιστα, να ακολουθούν τις ίδιες πρακτικές. Ας αναλογιστούμε δύο περιπτώσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας. Η μια αφορά τις συναλλαγές υψηλής ταχύτητας: αρκετές εταιρείες, περιλαμβανομένης και της Goldman Sachs, χρησιμοποιούν πολύ γρήγορους υπολογιστές για να αγοράσουν και να πουλήσουν μετοχές στις τιμές που θέλουν, κλάσματα του δευτερολέπτου προτού προλάβει να αντιδράσει κάποιος άλλος. Τα έσοδα που απολαμβάνει η Goldman Sachs από την πρακτική αυτή είναι ένας από τους λόγους που η εταιρεία ανακοινώνει κέρδη-ρεκόρ και πληρώνει υψηλά μπόνους σε στελέχη της.
Άλλη περίπτωση, όπως έγραψαν οι «Sunday Τimes», είναι η υπόθεση του Άντριου Χολ, ο οποίος είναι επικεφαλής τμήματος της .......
Citigroup που «παίζει» σε πετρέλαιο και άλλα εμπορεύματα. Το τμήμα του έβγαλε πρόσφατα πολλά χρήματα και, σύμφωνα με το συμβόλαιό του, τώρα πρέπει να λάβει 100 εκατ. δολάρια.
Τσεκ με εννέα ψηφία
Τι κοινό έχουν αυτές οι δύο ιστορίες; Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με τεράστιες πληρωμές από εταιρείες που ήταν αποδέκτες μεγάλης κρατικής βοήθειας. Η Citi έλαβε περίπου 45 δισ. δολάρια από φορολογουμένους. Η Goldman έχει αποπληρώσει τα 10 δισ. δολάρια που δέχθηκε ως κρατική βοήθεια, αλλά ωφελήθηκε σημαντικά από κρατικές εγγυήσεις και από τις ενέσεις ρευστότητας που πραγματοποιήθηκαν σε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Τι πρέπει να σκεφτούν οι φορολογούμενοι, όταν στελέχη παίρνουν τσεκ αμοιβών με εννέα ψηφία;
Μπορούμε να πούμε ότι τόσο η Goldman όσο και ο κ. Χολ είναι πολύ καλοί σε αυτό που κάνουν και μπορεί να κέρδιζαν τεράστια ποσά ακόμη και χωρίς τη βοήθεια αυτή. Ακόμη κι έτσι, όμως, αυτό που κάνουν είναι κακό για τη χώρα. Κατ΄ αρχάς πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι η κερδοσκοπία μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη. Είναι καλό, για παράδειγμα, που οι αγορές παρέχουν κίνητρα για να δημιουργηθούν αποθέματα σε πετρέλαιο θέρμανσης προτού πιάσουν τα κρύα.
Συναλλαγές υψηλής ταχύτητας
Όμως, το να γίνεται κερδοσκοπία με βάση πληροφορίες που δεν είναι διαθέσιμες στο ευρύ κοινό, είναι ένα εντελώς διαφορετικό θέμα. Το καλύτερο παράδειγμα είναι οι συναλλαγές υψηλής ταχύτητας. Το χρηματιστήριο υποτίθεται ότι διοχετεύει κεφάλαια σε παραγωγικές διαδικασίες, για παράδειγμα βοηθώντας εταιρείες με καλές ιδέες να αντλούν ρευστότητα. Όμως οι «παίκτες» που κάνουν τις αγορές και τις πωλήσεις τους ένα τριακοστό του δευτερολέπτου γρηγορότερα από οποιονδήποτε άλλον, είναι δύσκολο να καταλάβουμε με ποιον τρόπο βοηθούν την κοινωνία. Με τον ίδιο τρόπο είναι δύσκολο να δούμε το κοινωνικό όφελος της δουλειάς του κ. Χολ.
Επιπλέον, υπάρχουν πολλές πιθανότητες οι δραστηριότητες αυτές να είναι επιζήμιες. Για παράδειγμα, οι συναλλαγές υψηλών ταχυτήτων πλήττουν την καλή λειτουργία της αγοράς, επιβάλλοντας μια μορφή φόρου στους επενδυτές που δεν έχουν πρόσβαση στους πολύ γρήγορους αυτούς υπολογιστές- και αυτό σημαίνει ότι τα χρήματα που ξοδεύει η Goldman Sachs σε αυτούς τους υπολογιστές έχουν αρνητική επίπτωση στον εθνικό πλούτο.
Μπορεί να σκεφτείτε ότι η καταστροφική αυτή κερδοσκοπία είναι έλασσον θέμα- και πριν από 30 χρόνια θα είχατε δίκιο. Από τότε, όμως, οι συναλλαγές σε μετοχές και εμπορεύματα έχουν γίνει πολύ σημαντικό μέρος της οικονομίας.
Επιβραβεύουμε όσους μας κάνουν φτωχότερους
Τι πρέπει να γίνει; Την περασμένη εβδομάδα πέρασε νομοσχέδιο που ρυθμίζει τα πακέτα αποδοχών σε ευρύ φάσμα χρηματοοικονομικών εταιρειών, και αυτό είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως απαιτείται πολύ ευρύτερο κανονιστικό πλαίσιο για τις πρακτικές τις οποίες ακολουθούν οι χρηματοοικονομικές αυτές εταιρείες, ενώ χρειάζεται επίσης ακόμη υψηλότερη φορολόγηση στα πολύ υψηλά εισοδήματα. Δυστυχώς η κυβέρνηση Ομπάμα φαίνεται ότι έχει την άποψη πως ό,τι είναι καλό για τη Γουόλ Στριτ, είναι καλό και για την Αμερική. Ούτε η κυβέρνηση ούτε το πολιτικό μας σύστημα γενικότερα είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι έχουμε γίνει κοινωνία όπου τα πολλά χρήματα πάνε στους κακούς ηθοποιούς. Μια κοινωνία που επιβραβεύει όσους μας κάνουν φτωχότερους.
ΠΗΓΗ