7 Ιουνίου 2009. Εικοσιεφτά τα κράτη - μέλη. Πεντακόσια εκατομμύρια πολίτες. Ποσοστό συμμετοχής; Θα δείξει.
Γράφει ο Δημήτρης Πετρόπουλος (*)
7 Ιουνίου 1979. «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαθέτει πλέον ευρείες νομοθετικές, δημοσιονομικές και ελεγκτικές εξουσίες. Ουσιαστικά, είναι μοναδικό στον κόσμο. Δεν υπάρχει άλλο άμεσα εκλεγμένο υπερεθνικό κοινοβούλιο με τόσο διευρυμένες αρμοδιότητες.΄΄ αναφέρει το επετειακό σημείωμά του κάπως. αυτάρεσκα.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη διαδικασία λήψης αποφάσεων συμμετέχουν, όπως θα ξέρετε, τρία κυρίως θεσμικά όργανα. Το Συμβούλιο των Υπουργών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τη νέα νομοθεσία προτείνει, κατά κύριο λόγο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά η αρμοδιότητα για ψήφιση των νόμων εμπίπτει, κατ΄ αρχήν, στο Συμβούλιο. Από κοινού, σε ορισμένες περιπτώσεις, με το Κοινοβούλιο.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν έχει δηλαδή τις αρμοδιότητες των Εθνικών Κοινοβουλίων. Συμμετέχει στη νομοθετική διαδικασία από κοινού με άλλα όργανα.
Συνήλθε για πρώτη φορά, ως Ευρωπαϊκή Κοινοβουλευτική Συνέλευση, τον Μάρτιο του 1958, με 142 διορισμένα μέλη......
Από το 1979 και μετά εκλέγεται άμεσα. Δεν διορίζεται. Αυτό συμβάλλει στη νομιμοποίηση του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Αποτελείται από 785 ευρωβουλευτές από 27 ευρωπαϊκά έθνη και 23 επίσημες γλώσσες. Εκπροσωπεί επτά πολιτικές ομάδες και περισσότερα από 150 εθνικά πολιτικά κόμματα.
Από το 1992 και μετά ο ρόλος του ενισχύθηκε αλλά. διστακτικά. Ανεπαρκώς. Σε τομείς όπως η οικονομική πολιτική και η γεωργία, λόγου χάριν, λέει απλά τη γνώμη του. Αποφασίζει το Συμβούλιο Υπουργών. Μόνο του. Σε μερικούς όμως τομείς το Κοινοβούλιο έχει πλέον δικαίωμα. συναπόφασης με το Συμβούλιο.
Η αλήθεια είναι πως το 1979, όταν ξεκίνησα μεταπτυχιακές σπουδές στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο, κανείς δεν πίστευε ότι μετά από λίγα χρόνια το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα αποκτούσε δικαίωμα συναπόφασης με το πανίσχυρο Συμβούλιο Υπουργών. Έστω κι αν αυτό αφορούσε σε 15 μόνο, αρχικά, τομείς (Συνθήκη του Μάαστριχτ, 1992). Στη συνέχεια, οι τομείς γίναν 32 (Συνθήκη του Αμστερνταμ, 1997) και μετά 37 (Συνθήκη της Νίκαιας, 2001).
Αν η Συνθήκη της Λισαβόνας (2007) κυρωθεί από όλα τα κράτη-μέλη και τεθεί σε ισχύ - η Ιρλανδία την απέρριψε με δημοψήφισμα, εμάς ούτε μας ενημέρωσαν ούτε μας ρώτησαν - η διαδικασία συναπόφασης θα επεκταθεί σε 85 τομείς. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα έχει επίσης το δικαίωμα να εκλέγει τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βάσει πρότασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που αποτελείται από αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων όλων των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πρόταση αυτή θα λαμβάνει υπ΄ όψιν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών. Θα έχει δηλαδή πολιτικά χαρακτηριστικά.
Με τη Συνθήκη, όμως, της Λισαβόνας το μονοπώλιο προώθησης ευρωπαϊκών νόμων θα έχει η Επιτροπή - που δεν εκλέγεται- και όχι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που εκπροσωπεί πεντακόσια εκατομμύρια πολίτες!
Είναι πολύ μακρύς ο δρόμος, όπως φαίνεται, για να καλυφθεί το περιβόητο δημοκρατικό έλλειμμα στη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η εκχώρηση, επομένως, νομοθετικών αρμοδιοτήτων σε όργανα υπερεθνικά επιβάλλει επαγρύπνηση και έλεγχο. Η υπεροχή των κανόνων δικαίου που θεσπίζονται, βάσει των συνθηκών, από τα όργανα της Ενωσης έναντι του εθνικού δικαίου - και του Συντάγματος ακόμη, βλέπε αναγκαστική αναθεώρηση του άρθρου 14 παρ. 9 περί βασικού μετόχου - εγκυμονεί κινδύνους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει οικονομική κι ας άλλαξε όνομα. Δέσμια δηλαδή της αγοράς. Η Συνταγματική Συνθήκη - που με δημοψηφίσματα απορρίφθηκε από τους Γάλλους και τους Ολλανδούς - ήταν σαφής. Στόχος της Ένωσης «μια άκρως ανταγωνιστική κοινωνική οικονομία της αγοράς».
Η νέα «μεταρρυθμιστική» Συνθήκη της Λισαβόνας συμπεριλαμβάνει αυτούσια τη συγκεκριμένη διατύπωση. Και όχι μόνον. Πρόκειται για το ίδιο, επί της ουσίας, κείμενο. Που θωρακίζει μια συγκεκριμένη μορφή οικονομικο-πολιτικού συστήματος και ενισχύει την επικυριαρχία της Ένωσης στα κράτη-μέλη. Που χειραγωγεί, με τον περιορισμό του βέτο και την αρχή της ειδικής πλειοψηφίας, την πολιτική των μικρότερων σε πληθυσμό κρατών-μελών όπως η Ελλάδα. Έχουν παραλειφθεί μόνον η λέξη «Σύνταγμα» που. ενοχλεί και η αναφορά σε σύμβολα κράτους υπερεθνικού όπως σημαία και ύμνος εθνικός, που έτσι κι αλλοιώς υπήρχαν ήδη άτυπα.
Παρά την απόρριψη της Συνταγματικής Συνθήκης, η Συνθήκη της Λισαβόνας. ξαναστρώνει τα χαρτιά για τη μετατροπή της Ένωσης σε «κράτος» υπερεθνικό, ομοσπονδιακού προσανατολισμού, υποκείμενο διεθνούς δικαίου.
Αυτή η προοπτική εκχώρησης εθνικής κυριαρχίας, ιστορικής σημασίας, δεν συζητήθηκε, ως ώφειλε, στο Κοινοβούλιο, από τους εκπροσώπους των λαών, αλλά σε διακυβερνητικές διασκέψεις, κεκλεισμένων των θυρών.
Την παρεμπόδισαν, προσωρινά, οι Ολλανδοί και οι Γάλλοι. Εμείς, ως χώρα, την είχαμε προσυπογράψει. Χωρίς δημοψήφισμα. Χωρίς την αναγκαία πληροφόρηση. Χωρίς ανοιχτό πολιτικό διάλογο. Ανάθεμα κι αν πήραμε χαμπάρι δηλαδή, ως λαός, πού βάλαμε την υπογραφή μας!
Τι άλλαξε, λοιπόν, από το 1979; Πολλά αλλά. ερήμην των λαών. Στα μουλωχτά. Εσκεμμένα προφανώς. Οι περισσότεροι πολίτες των κρατών-μελών. αγνοούν το περιεχόμενο των Συνθηκών που καθορίζουν τη ζωή τους. Το 61% δηλώνει πλήρη άγνοια! Με τι σκεπτικό να ψηφίσουν;
Οι σχετικές δηλώσεις του Βαλερύ Ζισκάρ Ντ΄Εσταίν, συντάκτη του απορριφθέντος Ευρωσυντάγματος, είναι αποκαλυπτικές. «Η κοινή γνώμη πρέπει να οδηγηθεί, χωρίς να το γνωρίζει, στην υιοθέτηση των προτάσεων που δεν τολμούμε να της παρουσιάσουμε με άμεσο τρόπο». (Le monde, 14/06/07)
«Οι στόχοι του απορριφθέντος Ευρωσυντάγματος εμπεριέχονται αυτούσιοι στη Συνθήκη της Λισαβόνας. Το θέμα ήταν να αποφύγουμε τα δημοψηφίσματα» (The economist, 09/08/07)
Τα σχόλια. δικά σας. Στις κάλπες!
.ΜΕ ΧΕΙΡΟΠΕΔΕΣ
1979. Οι πρώτες δημοκρατικές Ευρωεκλογές.
Ο Βαλερύ Ζισκάρ Ντ΄Εσταίν, συντάκτης αργότερα του Ευρωσυντάγματος, ήταν τότε Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας. Υπουργός Υγείας και. μαμά ενός συμφοιτητή μου στη Σορβόννη, στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο, η Simone Veil.
Ήταν η πρώτη Πρόεδρος του εκλεγμένου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η Simone Veil, στα 16 της, είχε την ατυχία να οδηγηθεί στο Αουσβιτς.
Ανάλογη απάνθρωπη εμπειρία εγώ δεν έχω να σας αφηγηθώ. Τη νύχτα όμως των Ευρωεκλογών του 1979 την έβγαλα. με χειροπέδες. Στο κρατητήριο. Δαρμένος.
Τριάντα χρόνια πριν λοιπόν. Παρίσι. Καλοκαίρι. Νύχτα. Καθόμουνα σε ένα παγκάκι στην πλατεία, δίπλα στο σπίτι μου, με ένα φίλο και συγκάτοικό μου και κουβεντιάζαμε. Μας πλησιάζει ένας αστυνομικός για έλεγχο στοιχείων. Συνηθισμένη διαδικασία στο Παρίσι αλλά εμένα δεν μου είχε ξανατύχει. Είμαι ανοιχτόχρωμος, βλέπεις, άρα. υπεράνω πάσης υποψίας! Το φιλαράκο μου, αντίθετα, τον σταματούσαν κάθε τρεις και λίγο για άδεια παραμονής. Βάζω βαριεστημένα το χέρι μου στην τσέπη και διαπιστώνω πως δεν έχω «τα χαρτιά» μαζί μου. Μα δεν ανησυχώ. Λέω πολύ ευγενικά και σε. περιποιημένα Γαλλικά -σπάνια καταλάβαιναν πως είμαι ξένος- πως μένω δίπλα και να πάω να τα πάρω. Ήξερα, βέβαια, πως το σπίτι είναι άσυλο και μάλλον δεν θα με άφηνε αλλά το πρότεινα. Αρνήθηκε κοφτά.
Αντιπρότεινα, ευγενικά ακόμα, να ζητήσω να μου πετάξουνε την άδεια παραμονής από το μπαλκόνι. Αρνήθηκε κατηγορηματικά. Του εξήγησα πως ήταν παράλογη η άρνησή του αφού ήμουν κάτω από το σπίτι μου. Πρότεινα να το κάνει εκείνος. Τίποτα. Ήταν κάθετος. Επέμεινε να τον ακολουθήσουμε στο τμήμα. Άσκησε μάλιστα μια πίεση σωματική, μια. ώθηση «για να τελειώνουμε». Έκανα τότε το μοιραίο λάθος. Με οργή συγκρατημένη αλλά με όλη την προκατάληψη που κουβαλούσα από Ελλάδα για τους ένστολους, λόγω δικτατορίας, τον έπιασα. από το γιακά λέγοντας παγερά και εχθρικά «Αυτό λέγεται υπερβάλλων ζήλος», επί λέξει. Μετά του γύρισα προκλητικά την πλάτη κι άρχισα να κατευθύνομαι προς το σπίτι. Δεν πρόλαβα να κάνω πέντε βήματα και μου φωνάζει «Ακίνητος!»
Είχα τέτοιο θυμό που δεν τούδωσα καμμιά σημασία. Συνέχισα να βαδίζω φωνάζοντας συγχρόνως δυνατά, α λα Ελληνικά, μέσα στη μαύρη νύχτα, την κοπελιά μου «Τέρψη, Τέρψη!». Μου ξαναλέει «Ακίνητος!» Τίποτα εγώ. Η πόρτα μου ήταν σε απόσταση αναπνοής. Συνέχισα να προχωρώ. Τρίτη φορά λέει «Θα σου ρίξω!» Συνέβη τότε κάτι. ανεξήγητο. Η σπονδυλική μου στήλη με προειδοποίησε. Κατάλαβα πως θα το κάνει. Σταμάτησα. Χωρίς να γυρίσω προς το μέρος του. Εβγαλε τη σφυρίχτρα του και σφύριξε. Μέσα σε λιγότερο από μισό λεπτό, χωρίς καμμιά υπερβολή, η γειτονιά ήταν -και είναι ακόμα- αστυνομοκρατούμενη, δυό κλούβες έκλεισαν το δρόμο από τις δυό μεριές και πάνω από δέκα-δώδεκα αστυνομικοί πετάχτηκαν ακαριαία κι αρχίσανε να με χτυπάνε ανελέητα χωρίς να ξέρουν καν τι είχα κάνει, αν είχα κάνει κάτι. Δυσκολευόμουν να πιστέψω πως όλα αυτά ήταν αλήθεια και πως συνέβαιναν σε μένα. Σαν ιστορία με γκάγκστερς ένα πράμα. Οι σειρήνες και τα φώτα μέσα στη νύχτα, ο φίλος μου ο Μέϊτζι να προσπαθεί να μπει στο σπίτι και να δέχεται ένα χτύπημα με όπλο στο κεφάλι - τρέχαμε στα νοσοκομεία για καιρό, είχε πειραχτεί το αυτί του - η Τέρψη στο μπαλκόνι να μην καταλαβαίνει Χριστό, μαζί της η Ζανέτ, η σπιτονοικοκυρά μας, να νομίζει πως έχω κάνει φόνο, όλα αυτά μαζί ήταν πάνω από μένα. Αντέδρασα ανορθόδοξα. επιδεινώνοντας τη θέση μου. Εβαλα τα γέλια. Ούτε πονούσα ούτε τίποτα απ΄την κατάπληξη. Πολύ αργότερα κατάλαβα πόσο με είχαν χτυπήσει. Μου βάλαν χειροπέδες και με πετάξαν σε μια κλούβα.
Τέλος. Η παρεξήγηση, στο Τμήμα, λύθηκε μάλλον γρήγορα κι αρχίσαν οι συγγνώμες. Όχι μόνον δεν ήμουν λαθρομετανάστης ή κακοποιός ή τρομοκράτης αλλά ήμουν φοιτητής και νομικός και γαλλόφωνος και. δαρμένος κυρίως. Όταν μου πέρασε η τσατίλα και συνειδητοποίησα πως ήμουν και 'γω πολύ εκτεθειμένος, αν ήθελαν να το τραβήξουν, αντίσταση κατά της αρχής και. όχι μόνον, έβγαλα ένα λογύδριο περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κρατικής βίας, με ύφος διαμαρτυρίας στον ΟΗΕ, και την έκανα για το σπίτι όπου οι γυναίκες είχαν τρελαθεί από αγωνία να μάθουν τι συνέβη.
Ως καλωσόρισμα στην -ανύπαρκτη- Ευρώπη των λαών ήταν μάλλον. προφητικό. Δεν καμαρώνω φυσικά για την αντίδρασή μου. Ούτε λυπάμαι. Σκέφτομαι μόνο πόσο εύκολα μπορεί να γίνει παρανόηση και να στραβώσουν όλα. Πάλι καλά που δεν μου έριξε. Δε θα καιγόταν ούτε το Παρίσι ούτε η Αθήνα. Κάποιες καρδιές μονάχα, ενδεχομένως. Ο Αλέξης ήταν πιθανόν λιγότερο προκλητικός αλλά άτυχος.
Ευρωεκλογές 2009. Το νου σας! Αλλάξαν οι καιροί. Βαράνε στο ψαχνό. Η εξουσία προστατεύει τα προνόμιά της. Κάθε μορφή αντίστασης τη θεωρεί. τρομοκρατία. Ακόμα και την υπεράσπιση των καταπατημένων δικαιωμάτων! Χρειάζεται επαγρύπνηση, πολίτες! Γιατί να φοράμε, από μόνοι μας, χειροπέδες;
(*) Ο Δημήτρης Πετρόπουλος είναι Εκπαιδευτικός (Νομικός Καθηγητής Δικαίου και Κοινωνιολογίας) στην Β/θμια Εκπαίδευση και... πρώην Πρωθυπουργός (στο "Παρά Πέντε")
arta-news.gr από ΗΧΩ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ