Γράφει ο Τριαντάφυλλος ΚαρατράντοςΤο τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η νέα τοπογραφία της ισχύος οδήγησαν στην ανάγκη για μία νέα αντίληψη της έννοιας της ασφάλειας. Το είδος και το αντικείμενο των απειλών διευρύνθηκαν με αποτέλεσμα οι νέες, μη στρατιωτικού χαρακτήρα στρατιωτικές απειλές, και η ασφάλεια του ιδιώτη, να καλούν στον εντοπισμό νέων εργαλείων και στην ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών απαντήσεων στις νέες σύνθετες προκλήσεις.
Υπερβαίνοντας τα παραδοσιακά όρια μιας κρατοκεντρικής προσέγγισης των διεθνών σχέσεων και του παραδείγματος της εθνικής ασφάλειας, η μεγαλύτερη ανάγκη για έναν νέο ορισμό της ασφάλειας, προέκυψε από τη θέση, ότι η υποβάθμιση του περιβάλλοντος αποτελεί απειλή για το παγκόσμιο οικοσύστημα και για την ανθρώπινη ευμάρεια. Η νέα αυτή πραγματικότητα κατέστησε πολλούς από τους διεθνείς θεσμούς παρωχημένους και ανεπαρκείς και οδήγησε στην απαίτηση για επαναπροσδιορισμό του περιεχομένου της έννοιας της εθνικής ασφάλειας και των μέσων για την επίτευξή της.
Η περιβαλλοντική ανασφάλεια είναι, ίσως, το πλέον ραγδαία αναδυόμενο ζήτημα στην agenda της ασφάλειας. Οι προγνώσεις για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις ερχόμενες δεκαετίες προειδοποιούν για ακραία καιρικά φαινόμενα, για ερημοποίηση, για εξαφάνιση των φυσικών πόρων, για αύξηση της στάθμης της θάλασσας, για μεγάλες πυρκαγιές και για τη διάδοση των πανδημιών. Αυτά τα γεγονότα και άλλα παρόμοια έχουν την δυνατότητα να διαταράξουν τον τρόπο ζωής μας και να επιβάλλουν δραματικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και αντιμετωπίζουμε την έννοια της ασφάλειας.
Στην Ελλάδα από το 2007 έχουμε αρχίσει να βιώνουμε με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο την αλλαγή στη λογική της εθνικής ασφάλειας. Οι πρόσφατες πυρκαγιές μας έφεραν και πάλι αντιμέτωπους με το ζήτημα της περιβαλλοντικής ανασφάλειας. Τι πρέπει όμως να κάνουμε;
Αλλαγή της κουλτούρας για τις απειλές ενάντια της .........
Εθνικής Ασφάλειας, πρέπει επιτέλους η Ελλάδα να απαλλαγεί από το σύνδρομο της περικύκλωσης από την Ανατολή και να συνειδητοποιήσει ότι οι μεγαλύτερες προκλήσεις για την ασφάλεια της είναι η καταστροφή του περιβάλλοντος και οι πανδημίες.
Εάν επιτευχθεί αυτό το πρώτο, αλλά θεμελιώδες, βήμα θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε μείωση και εξορθολογισμό των αμυντικών δαπανών. Πρέπει να δούμε επιτέλους ότι είναι πιο επιχειρησιακά δόκιμο να αυξήσουμε την προμήθεια πυροσβεστικών αεροσκαφών, πράγμα που όμως δεν πρέπει να γίνει σε βάρος της παιδείας, της υγείας και της κοινωνικής πολιτικής, αλλά μέσω της χρήσης της στρατηγικής εξωτερικής εξισορρόπησης της Τουρκίας και της μείωσης των εξοπλισμών.
Τελευταίο, αλλά και το πλέον σημαντικό, είναι το ζήτημα του στρατηγικού σχεδιασμού το οποίο θα πρέπει να βασίζεται στις αρχές της συνέχειας του κράτους και της πολιτικής, και πάνω απ’ όλα στη λογική της πρόληψης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου και μόνιμου οργάνου. Του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας που θα έχει στη διάθεση του όλες τις επιχειρησιακές δυνάμεις που είναι αυτή τη στιγμή κατακερματισμένες σε διάφορα αποσυντονισμένα υπουργεία.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι απλώς θέμα πολιτικής προστασίας, αλλά εθνικής ασφάλειας.