Γράφει ο Τριαντάφυλλος ΚαρατράντοςΜερικά χρόνια μετά την αποχώρηση του, το 1969, ο Πρόεδρος Lyndon Johnson ρωτήθηκε από έναν δημοσιογράφο τι άλλαξε στην Αμερικανική πολιτική από το 1930, όταν και ο Johnson ήρθε στην Ουάσινγκτον από το Τέξας ως νέο μέλος του Κογκρέσου.
«Εσείς παιδιά. Όλοι εσείς στα ΜΜΕ. Όλη η πολιτική άλλαξε εξαιτίας σας. Σπάσατε όλους τους μηχανισμούς και τους δεσμούς μεταξύ εμάς στο Κογκρέσο και τις πόλεις. Μας δίνετε ένα νέο είδος ανθρώπων. Ο Teddy και ο Tunney είναι οι δικές σας κατασκευές, οι δικές σας μαριονέτες. Κανένας κομματικός μηχανισμός δεν θα μπορούσε ποτέ να δημιουργήσει έναν Teddy Kennedy. Μόνο εσείς παιδιά. Είναι όλοι δικοί σας, το προϊόν σας».
Αυτή η απάντηση του Lyndon Johnson μου ήρθε στο μυαλό με αφορμή την προσφυγή του Στέφανου Μάνου και της ΔΡΑΣΗΣ στο ΣτΕ για το ζήτημα της πολιτικής διαφήμισης και του τηλεοπτικού χρόνου. Μπορεί αυτή να είναι μία πικραμένη απάντηση ενός πολιτικού που περνούσε στο χθες, ενός πολιτικού που νοσταλγούσε τη λογική της καμαρίλας, τη λογική της ρύθμισης των πολιτικών ζητημάτων σε σκοτεινά δωμάτια, ενός πολιτικού, ο οποίος στη δεκαετία του 1950 απέκτησε φήμη, εθνικής εμβέλειας, ως ο άρχοντας αυτού του είδους της εσωτερικής πολιτικής ρύθμισης.
Είναι όμως και ένα καμπανάκι, ένα σήμα κινδύνου για το νέο πολιτικό περιβάλλον που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται στις ΗΠΑ, από τη δεκαετία του 1970, και έμελε να καθορίσει τη λειτουργία της πολιτικής παγκοσμίως, λόγω της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης και της επανάστασης της πληροφορίας, τους πολλαπλασιαστές της δυναμικής του συστήματος της «πολιτικής των μέσων».
Η μετάβαση από την πολιτική των κομματικών μηχανισμών στην πολιτική των μέσων ενημέρωσης άλλαξε ριζικά την πολιτική ατμόσφαιρα. Τα όπλα της πολιτικής αντιπαράθεσης είναι πλέον οι .......
συνεντεύξεις τύπου, οι φωτογραφήσεις, τα δελτία τύπου, τα τηλεοπτικά παράθυρα. Σίγουρα υπάρχει μεγαλύτερη δημοσιότητα, διαφάνεια όμως; Πελατειακές σχέσεις; Η μετάβαση στο νέο αυτό περιβάλλον έθεσε τέρμα στις συμφωνίες στα σκοτεινά πολιτικά καμαράκια;
Τα γραφεία άλλαξαν έγιναν φωτεινά, σε όροφο, πλούσια διακοσμημένα. Οι συνομιλητές άλλαξαν, οι πολιτικοί πλέον δεν συμφωνούν με τους κομματάρχες αλλά με τους εκδότες και τους καναλάρχες. Οι συμφωνίες και οι πελατειακές σχέσεις έμειναν εδώ. Μπορεί να άλλαξε ο παρτενέρ δεν άλλαξε όμως ο χορός, το tango του ελέγχου του πολιτικού συστήματος είναι ένας ηδονικός χορός που δεν θέλουν να τον αποχωριστούν.
Κάπως έτσι φτάσαμε και στον περίφημο νόμο του 2002, ο τρόπος για να ελαχιστοποιήσεις την οποιαδήποτε πιθανότητα ανατροπής των ισορροπιών στο πολιτικό σύστημα της πολιτικής των μέσων είναι να κλείσεις τη ροή πληροφόρησης στους ασύμμετρους και νέους παίκτες. Με άλλα λόγια να τους αφαιρέσεις τα πολιτικά όπλα, την δυνατότητα μετάδοσης των πολιτικών μηνυμάτων τους μέσω των ΜΜΕ, κυρίως δε της Τηλεόρασης.
Για να θυμηθούμε λίγο και ένα κεντρικό πολιτικό διακύβευμα που είχε προτάξει ο Γιώργος Παπανδρέου, την αυτονομία του πολιτικού συστήματος. Στην περίπτωση μας ο αγώνας θα πρέπει να είναι διπλός: α) αυτονομία του πολιτικού συστήματος από τα εξωθεσμικά κέντρα και β) αυτονομία των ΜΜΕ από το πολιτικό σύστημα.
Η αρχή της δημοσιότητας ανήκει στο απόσταγμα της δημοκρατίας. Συμπληρώνει την ελευθερία της γνώμης και της πληροφόρησης με την καθημερινή ζωή. Θέλουμε τη χρησιμοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχουν τα ΜΜΕ για την βελτίωση της πολιτικής συμμετοχής και την ελεύθερη πρόσβαση στην ενημέρωση. Αυτοί όμως το θέλουν; Αν το κράτος δώσει τις άδειες λειτουργίας θα χάσει ένα μέσο πίεσης στα ΜΜΕ. Τα ΜΜΕ εάν πάρουν τις άδειες θα πρέπει να εφαρμόσουν την θεσμική υποχρέωσή τους, σύμφωνα με τη Συνταγματική διάταξη, τη δωρεάν μετάδοση προεκλογικών μηνυμάτων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα σε αντάλλαγμα της χρήσης από αυτά των ραδιοτηλεοπτικών συχνοτήτων.
Μήπως στην περίπτωση αυτή ισχύει μία μικρή παραλλαγή της ρήσης του Enoch Powell; Όταν ένας πολιτικός παραπονιέται για τα ΜΜΕ είναι σαν ένα καπετάνιο που παραπονιέται για τη θάλασσα που επέλεξε να πλεύσει, το ίδιο ισχύει και για τα παράπονα των ΜΜΕ για την πολιτική. Και το tango συνεχίζεται…