Βαρβαρότητα και άγνοια

Μια φράση - σταθμός στην ιστορία της Αριστεράς βρέθηκε στο επίκεντρο της κόντρας για τις Ευρωεκλογές. Πρόκειται για το διάσημο δίλημμα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» που ανέλυσε στο κείμενο «The Junius Pamphlet» η Ρόζα Λούξεμπουργκ το 1915 και, τρεις δεκαετίες αργότερα, ο Κορνήλιος Καστοριάδης χρησιμοποίησε ως τίτλο ομάδας και περιοδικού. Αφορμή για την επαναφορά της φράσης στην ελληνική επικαιρότητα αποτελεί η χρήση της τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ, η οποία προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις από τη Ν.Δ.
στις ομιλίες του. Σύμφωνα με τους συνεργάτες του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο κ. Παπανδρέου με τον όρο «βαρβαρότητα» εννοεί τη νεοφιλελεύθερη και συντηρητική πολιτική της Ευρώπης η οποία, όπως υποστηρίζει, ευθύνεται για την οικονομική κρίση.
Άργησε, αλλά τελικά, χθες, έφθασε στα αυτιά του πρωθυπουργού η διάσημη φράση, προκαλώντας τη σφοδρή αντίδρασή του, καθώς τη θεώρησε προσβλητική για τους ψηφοφόρους του. Ο κ. Καραμανλής προφανώς θεώρησε καλό «πάτημα» τη φράση για να επιτεθεί σφοδρά στο ΠΑΣΟΚ, χαρακτηρίζοντας τη χρήση της «ατόπημα» από τον κ. Παπανδρέου. Ο δε κυβερνητικός εκπρόσωπος, Ευάγγελος Αντώναρος, απαίτησε..... ο κ. Παπανδρέου να επανορθώσει και τον κατηγόρησε ότι καθυβρίζει τους Έλληνες πολίτες, προσβάλλει και υποτιμά όσους δεν ψηφίζουν το ΠΑΣΟΚ, δεν σέβεται την ελευθερία του κάθε πολίτη και έχει τριτοκοσμική νοοτροπία.
Την απάντηση σε αυτά έδωσε ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, Γ. Ραγκούσης, ο οποίος κατηγόρησε τον πρωθυπουργό για «συνειδητή παραποίηση της αλήθειας», αφού, όπως είπε, το συγκεκριμένο δίλημμα είναι πολιτικό - φιλοσοφικό και δεν αναφέρεται στους ψηφοφόρους της Ν.Δ.. Στην αντιπαράθεση επενέβη και η γενική γραμματέας του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, εξαπολύοντας μύδρους κατά αμφότερων. Η κ. Παπαρήγα θεώρησε ωστόσο αδικαιολόγητη την αγανάκτηση του πρωθυπουργού, δηλώνοντας ότι «είναι άδικη η αγανάκτηση του πρωθυπουργού γιατί η βαρβαρότητα ταυτίζεται με την πολιτική της Ε.Ε., που ακολουθείται και για την Ελλάδα, ενώ όσον αφορά το ΠΑΣΟΚ, όση σχέση έχει ο φάντης με το ρετσινόλαδο, άλλη τόση έχει το ΠΑΣΟΚ με τον σοσιαλισμό».
Η Ιστορία της διάσημης φράσης
Στο πρώτο κεφάλαιο του διάσημου «Junius Pamphlet» που έγραψε το 1915 η Γερμανίδα μαρξίστρια πολιτική θεωρητικός, σοσιαλιστική φιλόσοφος και επαναστάτρια Ρόζα Λούξεμπουργκ, αντιτιθέμενη στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, αναφέρει: «Ο Φρίντριχ Έγκελς είπε κάποτε: «Η αστική κοινωνία βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι, είτε θα μεταβεί στο σοσιαλισμό είτε θα επιστρέψει στη βαρβαρότητα». Τι σημαίνει «επιστροφή στη βαρβαρότητα» για τον υπερφίαλο ευρωπαϊκό πολιτισμό μας;
»Μέχρι σήμερα, έχουμε πιθανότατα όλοι αναγνώσει και επαναλάβει αυτές τις λέξεις αστόχαστα, χωρίς να υποπτευόμαστε την τρομακτική σημασία τους. Μια ματιά γύρω μας αυτή τη στιγμή δείχνει τι σημαίνει η επιστροφή της αστικής κοινωνίας στη βαρβαρότητα. Αυτός ο παγκόσμιος πόλεμος είναι μια επιστροφή στη βαρβαρότητα. Ο θρίαμβος του ιμπεριαλισμού οδηγεί στον εκμηδενισμό του πολιτισμού. [...] Σήμερα αντιμετωπίζουμε την επιλογή ακριβώς όπως προέβλεψε ο Έγκελς πριν από μια γενιά: είτε ως τον θρίαμβο του ιμπεριαλισμού και την κατάρρευση όλων των πολιτισμών, όπως στην Αρχαία Ρώμη, με αποδεκατισμό πληθυσμών, αφανισμό και εκφυλισμό - ένα μεγάλο νεκροταφείο. Είτε ως νίκη του σοσιαλισμού, η οποία σημαίνει την συνειδητή ενεργή πάλη ενός διεθνούς προλεταριάτου κατά του ιμπεριαλισμού και των μεθόδων του τού πολέμου.
»Αυτό είναι ένα δίλημμα της παγκόσμιας Ιστορίας, ένα είτε/ είτε, η ζυγαριά αμφιταλαντεύεται μπροστά στην απόφαση του προλεταριάτου που έχει συνείδηση των τάξεων. Το μέλλον του πολιτισμού και της ανθρωπότητας εξαρτάται από το αν ή όχι το προλεταριάτο θα αποφασίσει παλικαρίσια να ρίξει την επαναστατική του σπάθα στη ζυγαριά. Σε αυτό τον πόλεμο ο ιμπεριαλισμός νίκησε. Το ματωμένο του ξίφος της γενοκτονίας έκλινε βίαια τη ζυγαριά προς την άβυσσο της δυστυχίας. Η μόνη αποζημίωση για όλη τη δυστυχία και όλη την ντροπή θα ήταν αν μαθαίναμε από τον πόλεμο πώς το προλεταριάτο μπορεί να αρπάξει την κυριότητα της μοίρας του και να ξεφύγει από τον ρόλο του λακέ των κυβερνώντων τάξεων».
Πηγή: Ελευθεροτυπία