Γράφει ο Βασίλης Χασιώτης
Το «μέγεθος» της κοινωνικής αγανάκτησης
«Οι
όλο θυμό πεποιθήσεις, ο ερεθισμένος ενθουσιασμός, η φουντωμένη
αγανάκτηση, τα μαχητικά ένστικτα που εμποδίζονται, οι γεμάτες έξαψη
ορμές, η παλικαριά, η ανάγκη για αλλαγή, η δίψα για το απρόοπτο, τα
τυφλά μίση, οι εκδικητικές μανίες, η αδικημένη από την τύχη ματαιοδοξία,
τα κούφια όνειρα, οι κοινωνικές δυσαρέσκειες, οι φιλοδοξίες για τα
μεγάλα και τόσα άλλα είναι τα στοιχεία της........
εξέγερσης. Τα πιο ευγενικά
και τα πιο ταπεινά.»
Βίκτωρ Ουγκώ : Οι Άθλιοι, Τόμος Β΄, εκδ. ΤΟ ΒΗΜΑ, Αθήνα, 2011
Ως
γνωστόν, όπως θυμόμαστε από τη γυμνασιακή «Φυσική» μας, η πίεση είναι
ένα πηλίκο. Δύο πράγματα την προσδιορίζουν ως μέγεθος : μια δύναμη (ενός
σώματος) και το μέγεθος μιας επιφάνειας πάνω στην οποία ασκείται η
δύναμη αυτή. Στο κοινωνικό ανάλογο, αυτό που ονομάζουμε «αγανάκτηση»,
μπορεί να αντιστοιχισθεί με τη «φυσική» πίεση : η κοινωνική αγανάκτηση
είναι το μέγεθος που προκύπτει από τη δύναμη που ασκείται από ένα
εχθρικό παράγοντα πάνω στο κοινωνικό σώμα. Κι επειδή το «μέγεθος» του
κοινωνικού σώματος είναι σχετικά σταθερό, ενώ από την άλλη η εχθρική
δύναμη που ασκείται πάνω στο κοινωνικό σώμα είναι διαρκώς εντεινόμενη,
έπεται ότι η αγανάκτηση (το αντίστοιχο της φυσικής πίεσης), θα είναι
συνεχώς μεγαλύτερη, εξέλιξη απολύτως λογική σύμφωνα και με το φυσικό
ανάλογο του φαινομένου… Τώρα, υπάρχει το ζήτημα των «αντοχών» του
σώματος πάνω στο οποίο ασκείται η πίεση… Το ΣΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΕΚΡΗΞΗΣ ΛΟΓΩ ΤΗΣ
ΥΨΗΛΗΣ ΠΙΕΣΗΣ, δεν θα αργήσει να επέλθει αν το βάρος καταστεί
δυσβάστακτο. Κι όσο περισσότερο καθυστερεί η έκρηξη, τόσο περισσότερο
βίαιη θα είναι… Λένε πολλοί πως «περιέργως» η κοινωνία μας έχει
χαμηλώσει πολύ τη φωνή αντίδρασης της στην ασκούμενη πάνω της πίεση…
Λοιπόν, πιστεύω πως αν ήμουν στη θέση της Κατοχικής Δύναμης, ΤΟΥΤΟ
ΑΚΡΙΒΩΣ ΘΑ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ ΑΛΛΟ…
Οι δύο αθλιότητες
«Όταν
ένας πολιτικός γνωρίζει τι πρέπει να γίνη εις την χώραν του και δεν
δύναται να το πραγματοποιήση, διότι του αρνούνται τας αναγκαίας
προϋποθέσεις, οφείλει, αντί να συμβιβάζηται με την συνείδησίν του, να
αποχωρή. Άλλως, η παραμονή του εις την ενεργόν πολιτικήν, όχι μόνον
καθίσταται αμφιβόλου χρησιμότητος, αλλά είναι δυνατόν, εις ωρισμένας
περιπτώσεις, να αποβαίνη και επιβλαβής…»
Σπύρος Λιναρδάτος : Από τον εμφύλιο στη χούντα, Τόμος Δ΄ 1963-1967, εκδ. ΤΟ ΒΗΜΑ, Αθήνα 2009
Το
Πολιτικό μας Σύστημα, έχει κατηγορηθεί –και ορθώς κατά την άποψή μου-
ως ο ολετήρας τούτης της χώρας… Όχι βέβαια όλο το πολιτικό προσωπικό του
συστήματος, αλλά, αν υπήρχαν λίγοι αξιωματικοί ή ναύτες στον Τιτανικό
που διέβλεπαν λάθη στην χάραξη της πορείας του πλοίου αλλά και του
τρόπου διακυβέρνησής του –μια κρίσιμη λεπτομέρεια που ξεχνάμε είναι ότι
είχε αναπτύξει υπερβολικά μεγάλη ταχύτητα κατ’ απαίτηση της πλοιοκτησίας
για να πετύχει ένα «καλό χρόνο» στο ταξίδι-, τελικώς, αυτό που μετρά,
είναι ότι το ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ, ήταν ολέθριο, και
εν πάσει περιπτώσει, όφειλαν οι διαφωνούντες, εν όψει του ολέθρου που
διέβλεπαν σε ΕΝΕΡΓΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, πράγμα που οι σχετικές αναφορές ουδόλως
μνημονεύουν… Όμως, στη δική μου ΠΟΛΙΤΙΚΗ αξιολόγηση των πραγμάτων, ΔΥΟ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ μου προκαλούν αληθινή απέχθεια : Πρώτον, εκείνοι από το
πολιτικό σύστημα, που χωρίς να με έχουν πείσει ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥΣ ότι
ανήκουν στις εξαιρέσεις του σάπιου αυτού συστήματος, ΜΕ ΙΤΑΜΟ ΤΡΟΠΟ
ΚΑΘΥΒΡΙΖΟΥΝ ΣΧΕΔΟΝ ΣΥΜΠΑΣΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΛΑΟ, επιδιώκοντας να
τους καταστήσουν συνένοχους των έργων και των ημερών τους, σε τέτοιο
βαθμό, ώστε η δική τους ευθύνη να μην μπορεί να αξιολογηθεί από
«συγκατηγορούμενους», αφού «ένοχος ένοχον ου ποιεί»… Η δεύτερη
κατηγορία, ΕΙΝΑΙ ΟΣΟΙ ΕΧΟΝΤΑΣ ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ ΨΗΦΟ
ΤΟΥΣ ή ΤΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥΣ μια πολιτική πραγματικότητα που συχνά, οι
ίδιοι την κατακεραυνώνουν για λόγους ως φαίνεται επικοινωνιακούς (αυτό
είναι το άθλιο) ή απλά έλλειψη θάρρους (κι αυτό είναι το επικίνδυνο όταν
η δειλία κατέχει θεσμικά οφίτσια)….
Η μελλοντική τεχνοκρατική ευφυΐα
«Οι οικονομολόγοι, σαν εκπρόσωποι του ορθολογισμού, θα αναλάβουν να υποδείξουν την «επιστημονική αναγκαιότητα» της αθλιότητας…»
Michel Beaud : Η Ιστορία του Καπιταλισμού – από το 1500 ως σήμερα, εκδ. Μαλλιάρης – Παιδεία, Θεσσαλονίκη, 1987