Μια κοινωνιολογική προσέγγιση της ληστείας στη χώρα μας

Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης


«Όταν θα τελειώσουν μ’ εμάς τους ληστές των βουνών, οι ληστές θα κατέβουν στις πόλεις και θα κυκλοφορούν με γραβάτες» αόρατοι!
                                       ( Φώτης Γιαγκούλας 1925)

Ο κακός ληστής
Σε χρονογράφημα στην “Εφημερίδα των Βαλκανίων”με τίτλο “ο Ληστής, που δημοσιεύτηκε στις 27.2.1925, διαβάζουμε τα εξής:“ Η ληστεία της Κατερίνης επανέφερε επί του τάπητος το αιώνιον ελληνικόν ζήτημα, την ληστεία. …Κανένας όμως δεν ανεζήτησε την αλήθειαν, μιαν αλήθειαν, η οποία είναι ελληνική και ιστορική δια την Ελλάδα. Κάθε χώρα έχει και από εν διακριτικόν, και η Ελλάς την ληστείαν. Δεν ημπορεί να υπάρξη Ελλάς δίχως ληστάς.. ..Ο Μπαμπάνης, ο Γιαγκούλας και οι λοιποί βασιλείς των ορέων κρατούν με αυταπάρνησιν την ελληνικήν παράδοσιν….Μελετήσατε επισταμένως την τελευταίαν ληστείαν της Κατερίνης. Πόσον ιπποτικά εφέρθησαν προς τον  κ. Στάην και τον κ. Τζαμαλούκαν. Τον πρώτον τον περιποιήθηκαν και του επέδεσαν την πληγήν. Τον δεύτερον τον έθρεψαν κατά την απαγωγήν και με κατσίκι ψητόν ακόμη.…. Οι λησταί δεν δολοφονούν είχε δηλώσει ο Μπαμπάνης. Οι Ελληνες λησταί είναι φιλάνθρωποι είχεν ειπεί ο ίδιος προς τον κ.Τζαμαλούκαν. Με τα χρήματα που παίρνουμε προικίζουμε και παντρεύουμε ορφανά κορίτσια της περιφέρειας.. Ιδού το διακριτικόν της Ελληνικής ληστείας. Εγκλείει μέσα εις...... τα έργα της μίαν σειράν φιλανθρωπικών και ιπποτικών παραστάσεων.”
Ο Καλός ληστής
Αλάζουμε σκηνικό. Είμαστε εν έτει 2002….,Ο Δρ «Τάδε» της ιατρικής που πριν λίγο καιρό, όταν συγγενής μου  «έπεσε στα νύχια του» γιατί έπρεπε να χειρουργηθεί επειγόντως ο νεαρός γιος του, πριν την εγχείρηση τον κάλεσε στο γραφείο του και αφού του σύστησε και τον αναισθησιολόγο, του είπε ούτε λίγο ούτε πολύ: «άμα θες να πάει καλά η εγχείρηση, πρέπει να δώσεις τόσα σε μένα και άλλα τόσα στον αναισθησιολόγο».
Ομοιότητες και διαφορές
Ετος 1925, ο Μπαμπάνης, είναι ένας βρώμικος και αξύριστος φουστανελοφόρος, χωρίς προσβάσεις και σχέσεις, “βασιλεύς των ορέων” που ζει σε σπηλιά ή σε στάβλο στις «κορυφές των ορέων». Μετά τη ληστεία θα στείλει ένα μέρος των χρημάτων σε κάποιες ορφανές του χωριού για τα προικιά τους και μετά θα καθίσει με τα παλικάρια του γύρω από τη φωτιά θα ψήσουν κανένα κατσίκι και θα το διασκεδάσουν πίνοντας τσίπουρο. Γνωρίζει, πως αν πέσει στα χέρια της δικαιοσύνης, τον περιμένει η κρεμάλα και γι αυτό από τους κατοίκους της περιοχής αποκαλείται «ο Λεβέντης» .

Ετος 2002, ο γιατρός  Δρ «Τάδε» που φιλοδοξεί να γίνει καθηγητής (Professor= ο με όρκο μυημένος λειτουργός), μένει κατά πάσα πιθανότητα στις ”παρυφές των ορέων” Πεντέλης ή Πάρνηθας μετά τη ληστεία θα βγάλει τη «φουστανέλα-ποδιά», θα φορέσει το Armani και το Rolex του, αντί για τα προικιά κάποιας ορφανής θα δώσει ένα μέρος των χρημάτων σε κάποιες από τις συνδρομές χορηγίας π.χ. στο Μέγαρο Μουσικής, γιατί σαν φίλος των «Μουσών» συμβαίνει να είναι μέλος των φίλων μουσικής, ή και σε κάποια άλλη ελίτ-λέσχη, μετά αντί να βγει με τα άλλα παλικάρια του (αναισθησιολόγο, κ.λ.π.) αφού η κοινωνία μας έγινε πιο εξατομικευμένη πλέον, θα προτιμήσει να πάει επίσκεψη σε κανένα γνωστό φίλο του πολιτικό ή καλλιτέχνη, εκτός και αν πάει το βράδυ σε κάποια διάλεξη για  “την ΕΕ και το σύγχρονο ελληνικό κράτος” ή με την “γκόμενα” στο κοντσέρτο για πιάνο Νr 23 και 24 του Μότσαρτ με τη συμφωνική ορχήστρα του Βερολίνου. Με τη γυναίκα του, που έχει αριστερές ρίζες, θα πήγαινε «στον τυχαίο θάνατο ενός αναρχικού» του Ντάριο Φο.
Και οι «Αλλοι»
Ακόμη κι αν γίνει “κάποια στραβή” και φτάσει η υπόθεση στη δικαιοσύνη, είναι σίγουρος ότι, οι σχέσεις του, η κοινωνική του θέση και η συμπαράσταση της ¨συντεχνίας” των υπόλοιπων “συναδέλφων” θα τον στηρίξουν.  Ακόμη και αυτοί, που παρότι δεν είναι Μυημένοι με όρκο πίστης“Omerta” στη “Familia”, δεν θα επιτρέψουν ούτε την μομφή του, διότι είναι ένας «δικός τους» πολίτης υπεράνω πάσης υποψίας.
Η ουσία του προβλήματος βρίσκεται στο ότι, ολόκληρη η Ελληνική κοινωνία,  γνωστοί, γείτονες και φίλοι ακόμη και αυτοί που έδωσαν τα λύτρα σωτηρίας του παιδιού τους στο γιατρό, θα τον εκτιμούν και θα τον θαυμάζουν, παρότι γνωρίζουν ότι αν δεν έδιναν τα «λύτρα» πιθανόν να τηρούσε το λόγο του και από “αμέλεια”να μη ζούσε πλέον το παιδί τους, κάτι που συνήθως δεν θα έκαναν ούτε οι χειρότεροι λήσταρχοι Γιαγκούλας και Νταβέλης. Κι αυτό είναι ακριβώς το κοινωνικά «νοσηρό».
Οι Μπαμπάνης και Γιαγκούλας λήστευαν 2-3 πλούσιους το χρόνο παίρνοντας ένα μικρό μέρος της περιουσίας τους. Οι σύγχρονοι γραβατωμένοι ληστές (χειρούργοι κ.α.) δε θα τολμήσουν να τα πάρουν από πολύ πλούσιους, διότι δεν έχουν το θάρρος και τη ¨λεβεντιά των Βασιλέων των Ορέων” και διότι τα πιθανά θηράματα-θύματά τους δε συχνάζουν στα λημέρια τους (δημόσια νοσοκομεία, και άλλους δημόσιους χώρους). Αντί να πάρουν πολλά από δύο-τρεις , θα  «αρπάξουν» λίγα από τους πολλούς, που σημαίνει πολύ περισσότερα μη διστάζοντας να πάρουν και τις τελευταίες οικονομίες από τα προικιά φτωχών κοριτσιών, για να προικίσουν τη ματαιοδοξία τους ( Βίλα, πισίνα, συμμετοχή σε λέσχες, κ.λ.π.).
(Η συγκεκριμένη ανάρτηση είναι απόσπασμα από το βιβλίο μου «Εναλλακτικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός» από το 2003. Η ιδέα ανάρτησης γεννήθηκε μετά την παρακολούθηση της σειράς «Μηχανή του Χρόνου της ΝΕΤ, που αναφέρεται στην ιστορία του Γιαγκούλα)