Ο βασιλιάς είναι γυμνός και, αφού τον βλέπουν όλοι, ορισμένοι αποφάσισαν, λανθασμένα, να το πουν στους διεθνείς επενδυτές. Την ίδια ημέρα που η κυβέρνηση συζητούσε με τους τραπεζίτες τη διοχέτευση 7,5 δισ. ευρώ στην οικονομία (από το πακέτο των κυβερνητικών εγγυήσεων ύψους 25 δισ. ευρώ), τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος αποτύπωναν τη σκληρή πραγματικότητα: ότι οι τράπεζες δεν δανείζουν με τους παλιότερους ρυθμούς, αφενός επειδή δεν υπάρχει ικανή ρευστότητα και αφετέρου επειδή η ζήτηση για δάνεια έχει φθάσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Το πρόβλημα, όμως, είναι περισσότερο πολύπλοκο, διότι οι ελληνικές τράπεζες χάνουν διαθέσιμα κεφάλαια (καταθέσεις) λόγω και των μέτρων της επιβολής του ΦΠΑ. Οι καταθέσεις μειώθηκαν σε 212,3 δισ. ευρώ έναντι 216,5 δισ. ευρώ.
Ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας Βασίλης Ράπανος προσπάθησε να το εξηγήσει, αλλά με τις δηλώσεις του ουσιαστικά διευκόλυνε τους πωλητές των τραπεζικών μετοχών. Όπως δήλωσε: «Οι κάννουλες (σ.σ.: των τραπεζών) είναι ανοιχτές, ποτέ δεν έκλεισαν, η δεξαμενή όμως δεν έχει ρευστό».
Την ίδια ώρα, στο χρηματιστήριο οι ξένες εταιρείες Τyrus Capital - GLG Partners - Jane Group ενημέρωναν τους επενδυτές ότι διαθέτουν ανοικτή καθαρή θέση 1,7 εκατ. μετοχών Εθνικής Τράπεζας, δηλαδή έχουν πωλήσει μετοχές της Εθνικής χωρίς να.........
τις κατέχουν. Οι δηλώσεις, σε συνδυασμό με τις ανοικτές πωλήσεις, ήταν εύλογο να προκαλέσουν πιέσεις στη μετοχή της Εθνικής όσο και στα δικαιώματα της αύξησης την περασμένη Τρίτη.Ποια όμως είναι η εικόνα στις χορηγήσεις που προσπάθησε να εξηγήσει ο καθηγητής B. Ράπανος; Αναλυτικά, ως προς τις χορηγήσεις:
● Ο ετήσιος ρυθμός ανόδου των συνολικών χορηγήσεων προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα κατέγραψε περαιτέρω επιβράδυνση τον Αύγουστο του 2010 και διαμορφώθηκε σε 1,5%, από 2,3% τον Ιούλιο του 2010 και 4,1% τον Δεκέμβριο του 2009.
● Επιβράδυνση παρουσίασε ο ρυθμός ανόδου της χρηματοδότησης τόσο προς τις επιχειρήσεις, τους ελεύθερους επαγγελματίες - αγρότες - ατομικές επιχειρήσεις όσο και προς τους ιδιώτες και τα ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα.
● Η χρηματοδότηση προς τις επιχειρήσεις εμφάνισε τον Αύγουστο του 2010 αρνητική καθαρή ροή 695 εκατ. ευρώ και ο ετήσιος ρυθμός της πιστωτικής επέκτασης επιβραδύνθηκε σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα (Αύγουστος 2010: 2,3%, Ιούλιος 2010: 3,4%, Δεκέμβριος 2009: 5,0%).
Επιπλέον η καθαρή ροή των δανείων προς ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις ήταν αρνητική κατά 169 εκατ. ευρώ τον επισκοπούμενο μήνα και ο δωδεκάμηνος ρυθμός ανόδου των δανείων αυτών επιβραδύνθηκε σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα (Αύγουστος 2010: 0,6%, Ιούλιος 2010: 2,8%).
Γιατί η Ιρλανδία δεν είναι Ελλάδα
Η ιστορία της Ιρλανδίας είναι λίγο πολύ γνωστή. Σε αντίθεση με το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, οι ιρλανδικές τράπεζες αντλούσαν καταθέσεις και από τη Μεγάλη Βρετανία, τις οποίες διοχέτευσαν στη φούσκα των ακινήτων τους. Ύστερα όμως από την κατάρρευση της Lehman Brοthers – που αποκάλυψε ένα μέρος του προβλήματος – η κυβέρνηση της Ιρλανδίας έλαβε μέτρα, αλλά συνέχισε να δανείζεται από τις αγορές αποδεχόμενη τα υψηλά, πολλές φορές, επιτόκια.
Όμως ποτέ δεν μπήκε στο «μάτι» των επενδυτών και κάθισε, κατά το κοινώς λεγόμενο, στη γωνία. Αντίθετα, η ελληνική κυβέρνηση διεθνοποίησε το δικό της πρόβλημα χρέους, μετατρέποντας τους αγοραστές ελληνικών ομολόγων σε πωλητές. Την άνοιξη λοιπόν του 2009 η πρώην κέλτικη τίγρη βρέθηκε στα πρόθυρα της στάσης πληρωμών, με ύφεση και κατάρρευσης της αγοράς ακινήτων και κλυδωνισμό του τραπεζικού συστήματος.
Η κυβέρνησή της έλαβε σκληρές αποφάσεις, καθώς μείωσε δυο φορές τους μισθούς του Δημοσίου. Και οι μισθοί ήταν τουλάχιστον δυο φορές μεγαλύτεροι από τους ελληνικούς. Η κυβέρνηση της Ιρλανδίας στήριξε επίσης τις τράπεζές της δημιουργώντας ειδικό ταμείο (NAMA), το οποίο αγόρασε τα τοξικά δάνεια.
Μπορεί λοιπόν οι τιμωροί της αγοράς ομολόγων να οδηγούν τα spreads των ιρλανδικών ομολόγων στα ύψη, ωστόσο η Ιρλανδία παραμένει στις αγορές και έχει αγοράσει επαρκή χρόνο για να μην οδηγηθεί στον σκληρό μηχανισμό της τρόικας. Η Ιρλανδία δεν θα οδηγηθεί στον μηχανισμό – τουλάχιστον μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2011 – και, επειδή διαθέτει τις υποδομές και το κατάλληλο εκπαιδευτικό σύστημα, θα αντέξει τις σημερινές πιέσεις προκειμένου να δημιουργήσει και πάλι ανάπτυξη.
ποντίκι