Τον τελευταίο καιρό η απαισιοδοξία των ελλήνων πολιτών έχει φτάσει στα ύψη. Τίποτα δεν φαίνεται να πηγαίνει καλά. Τα εθνικά θέματα (όπως συνήθως αποκαλούνται οι σχέσεις μας με τους γείτονες) έχουν περιέλθει σε τέλμα. Η οικονομία της χώρας έχει περιέλθει σε τραγική θέση, σταδιακά επιδεινούμενη. Το μέλλον προδιαγράφεται εξαιρετικά σκοτεινό και η εξεύρεση ικανοποιητικής λύσης για τους έλληνες πολίτες φαίνεται πολύ δύσκολη, αν όχι αδύνατη. Κατά συνέπεια οι έλληνες πολίτες είτε σκέφτονται να φύγουν από την πατρίδα τους (όσοι μπορούν), είτε περιμένουν τον από μηχανής θεό να έλθει να τους σώσει. Επειδή, δεν είναι δυνατόν να μεταναστεύσουν όλοι οι έλληνες και επειδή η θεϊκή εμφάνιση στους θνητούς συμβαίνει μόνο στις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες, η μόνη σωτηρία θα προέλθει από εμάς τους έλληνες πολίτες. Άρα δεν πρέπει να φύγουμε από την χώρα, αλλά να παλέψουμε έχοντας ένα σκοπό, την επιβίωση της Ελλάδας. Πολλοί μπορεί να πουν ότι η Ελλάδα θα επιβιώσει έτσι και αλλιώς. Η απάντηση είναι ναι, αλλά δεν θα έχει καμία σχέση με την σημερινή Ελλάδα, όσον αφορά την οικονομία, την κοινωνία, το μέγεθος κλπ.
Πολλοί διαβλέπουν την ανάγκη ύπαρξης ενός ηγέτη, ο οποίος θα οδηγήσει τον ελληνικό λαό έξω από την κρίση, όπως, για ..........παράδειγμα, ο κ. Χρήστος Γιανναράς στο άρθρο του με τίτλο «Χαλασοχώρηδες: μονά – ζυγά δικά τους», που δημοσιεύτηκε στο φύλλο της «Καθημερινής» της Κυριακής 20/6/2010. [Το παρόν άρθρο στάλθηκε στην «Καθημερινή» ως απάντηση στο συγκεκριμένο άρθρο του κ. Χρ. Γιανναρά, αλλά η εφημερίδα δεν το έχει δημοσιεύσει.] Δεν μπορεί όμως ο οποιοσδήποτε άνθρωπος να παίξει τον ρόλο του ηγέτη. Για να κερδηθεί μια μάχη χρειάζεται να υπάρξει και ο κατάλληλος άνθρωπος, που θα ηγηθεί του στρατού. Κατά την μακραίωνη ιστορία της χώρας μας, υπήρξαν τέτοιοι στρατηγοί όπως, για παράδειγμα, ο Μιλτιάδης στη μάχη του Μαραθώνα, ο Θεμιστοκλής στην Ναυμαχία της Σαλαμίνας, ο Λεωνίδας στην Μάχη των Θερμοπυλών, ο Παυσανίας στην Μάχη των Πλαταιών και ο Επαμεινώνδας στην Μάχη των Λεύκτρων. Άρα, ο αναζητούμενος ηγέτης είναι ο κατάλληλος στρατηγός για την σημερινή μάχη.
Ο γενικός σκοπός της θέσης είναι γνωστός. Ο αναζητούμενος ηγέτης θα πρέπει να κάνει ότι είναι απαραίτητο για να επιβιώσει η Ελλάδα. Το ίδιο γνωστά είναι και τα καθήκοντα του. Αυτό όμως που δεν είναι τόσο γνωστό και που θα πρέπει να μας απασχολήσει είναι οι προδιαγραφές της συγκεκριμένης θέσης. Οι προδιαγραφές της θέσης καταγράφουν τα προσόντα και τα χαρακτηριστικά, που θα πρέπει να έχει ο αναζητούμενος ηγέτης, προκειμένου να ανταποκριθεί επαρκώς στις υποχρεώσεις της θέσης. Οι προδιαγραφές της θέσης, όπως φυσικά και η περιγραφή της, προκύπτουν από την ανάλυση της θέσης εργασίας, δηλαδή, με απλά λόγια, από την περιγραφή του έργου, που πρέπει να επιτελέσει. Οι προδιαγραφές της συγκεκριμένης θέσης είναι, κατά την γνώμη μας, οι εξής:
- Δεν πρέπει να είναι πολύ καλό παιδί. Εάν έχει να αντιμετωπίσει κλέφτες, απατεώνες, ψεύτες και τεμπέληδες δεν μπορεί εκείνος να πηγαίνει με τον σταυρό στο χέρι. Πρέπει να μπορεί, όποτε χρειάζεται, να μιλάει χυδαία, να απειλεί, να συγκρούεται δυναμικά με εργατοπατέρες και συντεχνίες, χωρίς να λογαριάζει το πολιτικό κόστος και γενικά να κάνει, ότι πρέπει για να πετύχει τον σκοπό του, που είναι η διάσωση της χώρας. Με τα παρακάλια και τις συμφωνίες κυρίων δεν μπορεί να συντρίψει αυτούς, που κλέβουν τον κόπο του ελληνικού λαού. Βέβαια, πρέπει να μπορεί να εμφανίζεται ως κύριος, εκεί που είναι απαραίτητο. Να είναι δηλαδή και του λιμανιού και του σαλονιού.
- Να έχει αποδεδειγμένες διαπραγματευτικές ικανότητες. Να είναι έτοιμος να ζητήσει αυτά, που θέλει εκείνος, πριν θέσουν τις επιθυμίες τους οι αντίπαλοι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
- Να μην είναι ιδιαίτερα κοινωνικός. Να μην έχει πολλές παρέες και κολλητούς, οι οποίοι θα θέλουν να καταλάβουν καλές θέσεις, μόλις ο υποψήφιος ηγέτης αναλάβει την πρωθυπουργία. Όσο πιο μονήρης είναι, τόσο το καλύτερο.
- Να έχει επαγγελματική εμπειρία (όχι στην πολιτική) και να έχει διοικήσει ανθρώπους. Πως είναι δυνατόν να διοικήσεις μια χώρα (ή ένα υπουργείο ή ένα οργανισμό), αν δεν έχεις διευθύνει ούτε περίπτερο; Επαγγελματίες πολιτικοί, χωρίς πραγματική εργασιακή εμπειρία, έτοιμοι να αυτοσχεδιάσουν, αποκλείονται.
- Να μπορεί να δουλέψει κάτω από πίεση. Όποιος θέλει να κοιμάται το μεσημέρι, να διαθέτει μεγάλο μέρος του χρόνου του στην οικογένειά του, να πηγαίνει πολλά ταξίδια και γενικά να διάγει ήρεμη ζωή δεν κάνει για την δουλειά αυτή.
- Να είναι αποτελεσματικός. Η αποτελεσματικότητα του αυτή, θα πρέπει να αποδεικνύεται από την προηγούμενη επαγγελματική του δραστηριότητα. Οι αποδείξεις αυτές, θα πρέπει να προέρχονται από διαφορετικές στιγμές του εργασιακού του βίου, διότι ακόμη και επιτυχημένα στελέχη επιχειρήσεων, απεδείχθη εκ των υστέρων, ότι η επιτυχία τους οφείλονταν στο ότι ήταν απλώς μιζαδόροι.
- Να μπορεί να επιλέγει ικανούς συνεργάτες. Ακόμη και εάν ο εκλεκτός του ελληνικού λαού δεν έχει σε επαρκή βαθμό όλα τα ζητούμενα χαρακτηριστικά, η επιλογή ικανών συνεργατών ανεξαρτήτου κομματικής τοποθέτησης είναι αρκετή για να τον ξελασπώσει.
- Να είναι διεκδικητικός. Θα πρέπει δηλαδή να είναι σε θέση να μάχεται με οποιονδήποτε για την προάσπιση των συμφερόντων της χώρας (είτε αυτή είναι η Μέρκελ, είτε ο Ερντογάν). Για παράδειγμα, δεν είναι δυνατόν, αν διαπραγματευτεί με την Τουρκία, να αρχίζει την διαπραγμάτευση με δήλωση, ότι αυτός δεν διεκδικεί τίποτα, ενώ εκείνη δηλώνει ότι διεκδικεί το μισό Αιγαίο. Είναι αυτονόητο, ότι θα έχει καλύτερα αποτελέσματα, αν διαπραγματεύεται εκκινώντας από την θέση, ότι αυτός είναι η συνέχεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και επομένως διεκδικεί την μισή Τουρκία. Το ίδιο ισχύει και για τα οικονομικά θέματα, όχι μόνο για τα εθνικά.
- Να έχει υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να έχει αρκετούς ακαδημαϊκούς τίτλους, έτσι ώστε να αρχίζει οποιαδήποτε διαπραγμάτευση δίνοντας την εντύπωση σε αυτούς, που βρίσκονται απέναντι του, ότι είναι πολύ υποδεέστεροι.
- Να έχει ρεαλιστικό όραμα, για να εμπνεύσει τους πολίτες και να τους προσδώσει πείσμα και ελπίδα. Και πάνω από όλα να μπορεί να πείσει τον ελληνικό λαό ότι αξίζει να αγωνιστεί.
- Να είναι ανιδιοτελής, φιλόπατρις, με υψηλό αίσθημα αυτοθυσίας, καθώς στην ελληνική ιστορία πολλές φορές οι ηγέτες δεν είχαν καλή κατάληξη (βλέπε, για παράδειγμα, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη).
Τέλος, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε στον αναγνώστη για να μην πιστέψει ότι η εύρεση του κατάλληλου ηγέτη είναι εύκολη υπόθεση, ότι αυτοί που κάνουν για την θέση αυτή, συνήθως δεν την θέλουν και αυτοί που την θέλουν, συνήθως δεν κάνουν.
Καλή τύχη σε όλους μας.
Αθήνα 12/7/2010
| Δημήτρης Βασιλείου Καθηγητής Τραπεζικής Διοίκησης Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου | Νικόλαος Ηρειώτης Αναπληρωτής Καθηγητής Λογιστικής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών |