Ενα από τα πιο "πιασάρικα" και συνηθισμένα επιχειρήματα που ακούμε τελευταία στις αλλεπάλληλες "περί κρίσης" συζητήσεις -δημόσιες και ιδιωτικές- είναι αυτό το περίφημο "φταίξαμε όλοι μας".
Ενα πονηρό επιχείρημα που ρίχνει πίσω του πυκνό μελάνι, αφού όταν φταίνε όλοι, τελικά δεν φταίει κανένας!Και βέβαια κανένας δεν πληρώνει.
Και φταίξαμε λένε γιατί υποκύψαμε στη γοητεία της ασωτίας και το ρίξαμε στην τρελή ζώντας σαν μεγιστάνες!Ας δούμε όμως τι λένε γι αυτό οι αριθμοί.
Σύμφωνα με στοιχεία από το capital.gr ο ιδιωτικός δανεισμός στην Ευρώπη έχει ως εξής:
- Αγγλία: 5,11 τρις € (281% του ΑΕΠ).
- Λουξεμβούργο: 202,8 δις € (553% του ΑΕΠ).
- Ιρλανδία: 481 δις € (259% του ΑΕΠ).
- Κάτω χώρες: 1,1 τρις € (185% του ΑΕΠ).
- Ισπανία:..........
1,98 τρις € (181% του ΑΕΠ). - Πορτογαλία: 281,8 δις € (169% του ΑΕΠ).
- Ιταλία: 1,8 τρις € (115% του ΑΕΠ).
- Ελλάδα: 225 δις € (92% του ΑΕΠ). Με βάση τα στοιχεία του Ιανουαρίου 2010 το σύνολο του δανεισμού ήταν 254 δις € (περίπου 106% του ΑΕΠ).
- Ευρωζώνη: 138% του ΑΕΠ.
Μιλώντας για την Ελλάδα τώρα τα στοιχεία μας λένε επίσης ότι τα 2/3 από το ποσό αυτό αφορα σε δανεισμό των επιχειρήσεων και το 1/3 στα νοικοκυριά.Αν λάβουμε δε υπ όψιν το γεγονός ότι ένα τεράστιο κομάτι από το 1/3 αυτό είναι δάνεια για σπίτια έχουμε μια πολύ διαφορετική εικόνα από αυτή που παρουσιάζεται με το λαϊκίστικο και απλοϊκό (και πονηρό) επιχείρημα "φταίξαμε όλοι".
(Να πω εδώ ότι μέχρι σήμερα η αγορά κατοικίας ειδικά στην Ελλάδα ήταν πάντα μια κερδοφόρος επένδυση και επομένως δεν είναι σπατάλη και πεταμένα λεφτά.Οταν μετά από χρόνια αποπληρώνεται το χρέος η αξία εξακολουθεί να υπάρχει και μάλιστα με τιμή μεγαλύτερη από την τιμή αγοράς.Αν βλέπαμε δηλ. τα νοικοκυριά σαν επιχειρήσεις δεν θα μπορούσαμε με τίποτα να τα κατηγορήσουμε γι αυτό το είδος δανεισμού.)
Πάμε όμως και στο κυρίως ζήτημα του τι είναι ο δανεισμός για το ίδιο το σύστημα.
Πρώτα απ όλα για τις ίδιες τις τράπεζες που είναι ο πυλώνας του συστήματος η παραγωγή δανείων ισοδυναμεί με παραγωγή χρήματος(αυτό που ο Μ.Ανδρουλάκης έξυπνα ονομάζει "σύγχρονο γάμο της Κανά").Ρίξτε μια ματιά-όσοι δεν το έχουν ήδη κάνει- στο πασίγνωστο πια "το χρήμα ως χρέος"("money as debt") και θα έχετε την απάντηση.Ο δανεισμός είναι λοιπόν το κυρίως πιάτο στο τραπέζι της ανάπτυξης του καπιταλισμού ειδικά στην τελευταία φάση του.Ειναι επίσης ο τρόπος με τον οποίο το σύστημα κατάφερε να ξεφύγει από την κρίση του σπασίματος της χρηματιστηριακής φούσκας του 2000.Αν δεν υπήρχε ο ξέφρενος σε παγκόσμιο επίπεδο δανεισμός η κρίση του 2000 απλά δεν θα ειχε ξεπεραστεί.
Οι τράπεζες δανείστηκαν με 1% και έσπρωξαν άπειρο χρήμα(αλλού φθηνά κι αλλού ακριβώτερα) για να επανεκκινήσουν την πραγματική αλλά και την χρηματιστηριακή οκονομία μετά το σοκ του 2000.
Ετσι οι αγαπημένοι μας σταρ μπήκαν μέσω tv στο σπίτι με τρομερά σλογκανάκια και ευφάνταστες διαφημίσεις των καλύτερων του είδους προκειμένου να πείσουν τον κόσμο να δανειστεί.Καθημερινά τα τηλέφωνα στα σπίτια χτυπούσαν και κεφάτοι μάνατζερ-πωλητές δανείων μας έπαιρναν τα μυαλά σε κατ ιδίαν πλύση εγκεφάλου για πιστωτικές κάρτες(παράνομη άγρα πελατείας), στέλνοντας μέχρι επιταγές με χιλιάδες ευρώ που ζητούσαν μια απλή υπογραφή για να την εισπράξεις και να μπεις στην ουρά των χρεωμένων.
Ετσι τονώθηκε απο το πουθενά η κατανάλωση , φουσκώνοντας τα κέρδη και τους ισολογισμούς των επιχειρήσεων και πολύ περισσότερο των τραπεζών!
Τότε βέβαια δεν μιλούσε κανείς, η οικονομία ήταν πανίσχυρη και κάθε διαμαρτυρία για τη βρώμικη πολιτική των τραπεζών έπεφτε στο κενό.
Που να φανταζόταν τότε ο δανειζόμενος φουκαράς,που ήταν θύμα μιας σχεδιασμένης εξαπάτησης και που υπολόγιζε την αποπληρωμή του δανείου του με ένα κομμάτι του μισθού του -κόβοντας από δώ κι από κει-, ότι λίγα χρόνια μετά οι ίδιοι πάνω κάτω κυβερνώντες σε συνεργασία με τις τράπεζες που τον δάνεισαν, θα του κόψουν το μισθό, τη σύνταξη, θα επιτρέψουν την εύκολη απόλυσή του- θα του στερήσουν δηλ. την δυνατότητα να τους αποπληρώσει- και στο τέλος θα του πουν πως έφταιγε κι από πάνω!Πως πρέπει να παραδεχτεί πως ζούσε πάνω απο τις δυνατότητές του, πως είναι το ίδιο υπεύθυνος με τα λαμόγια των οίκων που έχαναν 40 τρις στις αγορές παραγώγων(!) η με τους ληστές του δημόσιου χρήματος, αυτούς που αγόραζαν πχ αιμοστατικά με 3,5 ευρώ και τα χρέωναν στο ΕΣΥ για 500 Ευρώ!!Και όλα αυτά να λέγονται από τα στόματα των "καλύτερων", γοητευτικότερων,δημοφιλέστερων και πειστικότερων εκπροσώπων της δημοσιογραφίας, που συμφωνούσαν μετά από σικέ μάχες σε πάνελ και παράθυρα.
Φταίμε όλοι λοιπόν;
Μπορεί και να φταίμε.Όχι όμως γιατί είμασταν άσωτοι, ούτε γιατί κρύψαμε κανα κατοστάρικο από την εφορία η δε ζητήσαμε απόδειξη από το γιατρό μας,αλλά για ένα λόγο και μόνο.
Γιατί τους πιστέψαμε καταργώντας την κοινή λογική και την διαίσθησή μας αντί να τους πάρουμε με τις λεμονόκουπες.
Υ.Γ.Το ωραίο είναι ότι όλοι αυτοι που εκπέμπουν το σουξέ "φταίμε όλοι", συνεχίζουν να βυθίζονται στην ασύστολη χλιδή ανενόχλητοι ,οι δε υπεύθυνοι της κρίσης χωρίς να ιδρώνει το αυτί τους αυξάνουν τα bonus τους γελώντας πίσω από την πλάτη απολυμένων,ανέργων νέων,φτωχών και χωρίς αύριο εξαθλιωμένων που "έφταιξαν" το ίδιο μ αυτούς.