Σε μια νύχτα είχαν αλλάξει το φθινόπωρο του 2008 οι Έλληνες τραπεζίτες, όταν κορυφωνόταν η κρίση στις αγορές, τη βάση τιμολόγησης των στεγαστικών δανείων, χρησιμοποιώντας πλέον το Euribor αντί του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ σαν «πάτωμα» για τα κυμαινόμενα επιτόκια. Σήμερα, με το Euribor να κυμαίνεται κοντά στις 70 μονάδες βάσης (0,70%), οι τραπεζίτες πληρώνουν ακριβά εκείνο το κόλπο…
Ένας συνδυασμός άστοχων προβλέψεων και… πονηρών μεθοδεύσεων εις βάρος των δανειοληπτών έχει μετατρέψει σε πηγή ζημιών όλα τα στεγαστικά δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου που έχουν χορηγηθεί μετά το φθινόπωρο του 2008:
- Όταν κορυφώθηκε η κρίση, μετά την ...........
κατάρρευση της Lehman Brothers, η ρευστότητα της διατραπεζικής αγοράς στέρεψε και το Euribor εξακοντίσθηκε σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ, ενώ τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων αυξήθηκαν πάνω και από το 5% -σε μεγάλα ποσά, βεβαίως, οι τράπεζες εκείνη την εποχή πλήρωναν ακόμη υψηλότερες αποδόσεις.
- Μέχρι τότε, τα κυμαινόμενα επιτόκια των στεγαστικών δανείων υπολογίζονταν με βάση το επιτόκιο της ΕΚΤ. Με δεδομένο, ότι είχαν αρχίσει να ωριμάζουν πολλά στεγαστικά που είχαν χορηγηθεί με σταθερό επιτόκιο για ένα έως τρία έτη τα προηγούμενα χρόνια, περνώντας σε περίοδο κυμαινόμενου επιτοκίου, οι τραπεζίτες ανησύχησαν από τη μεγάλη αύξηση του Euribor και του κόστους των καταθέσεων, που θα μετέτρεπε αυτά τα προϊόντα σε πηγή ζημιών, λόγω της μεγάλης ψαλίδας ανάμεσα στο κόστος άντλησης ρευστότητας των τραπεζών και στη βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ.
- Αντιδρώντας σπασμωδικά και πρόχειρα σε αυτή την εξέλιξη, οι τράπεζες συντονισμένα και μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα αποφάσισαν να βασίζονται στο εξής τα κυμαινόμενα επιτόκια των στεγαστικών στο Euribor, ενώ είχαν αναφερθεί και αρκετές περιπτώσεις, όπου έγινε προσπάθεια, παράτυπα ενδεχομένως, να αλλάξει η βάση υπολογισμού ακόμη και σε παλαιά δάνεια.
- Όσο η κρίση ρευστότητα συνεχιζόταν, το κόλπο αυτό απέδωσε καρπούς, καθώς τα κυμαινόμενα των στεγαστικών συσχετίστηκαν με το πολύ αυξημένο Euribor, το οποίο όμως άρχισε να «γκρεμίζεται», όταν η ΕΚΤ τροφοδότησε την αγορά με τεράστια ποσά ρευστότητας. Το υπερβολικό πλεόνασμα ρευστότητας έχει φέρει σήμερα το Euribor γύρω στις 30 μονάδες βάσης χαμηλότερα από το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ και τα στεγαστικά κυμαινόμενου επιτοκίου παράγουν πλέον ζημιές για τις ελληνικές τράπεζες, ιδιαίτερα μετά την τελευταία αναταραχή στις ελληνικές αγορές, που έχει ανεβάσει πάλι τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων, αλλά και το κόστος δανεισμού των ελληνικών τραπεζών από τη διατραπεζική.
Οι τραπεζίτες δεν έχουν μόνο να ανησυχούν για τη μεγάλη αύξηση του κόστους δανεισμού του Δημοσίου, που έχει ανεβάσει στα ύψη και το δικό τους κόστος δανεισμού, αλλά και για τις ανησυχητικές κινήσεις σε σχέση με τις καταθέσεις. Αρχικά μεγάλοι κεφαλαιούχοι αντιδρούσαν στην επικείμενη καταγραφή των καταθέσεων στις φορολογικές δηλώσεις, που τελικά ματαιώθηκε, και απέσυραν σημαντικά ποσά από την Ελλάδα, αλλά εσχάτως όλο και περισσότεροι μετέφεραν κεφάλαια εκτός Ελλάδας, υπό το φόβο μιας χρεοκοπίας –σύμφωνα με πληροφορίες, τις τελευταίες ημέρες η τάση αυτή φαίνεται να ανακόπτεται.
Οι δυσκολίες στην προσέλκυση καταθετών υποχρεώνουν τους τραπεζίτες να πληρώνουν και πάλι παχυλούς τόκους, με αποτέλεσμα ειδικά τα στεγαστικά χαρτοφυλάκια να έχουν πολύ μειωμένες αποδόσεις, ενώ σε σημαντικό τμήμα τους δημιουργούν ζημιές. Αν, μάλιστα, η ΕΚΤ κρατήσει χαμηλά το Euribor για αρκετούς μήνες ακόμη, διατηρώντας την πλεονάζουσα ρευστότητα στο σύστημα, είναι φανερό ότι το τέχνασμα του φθινοπώρου του 2008 θα πληρωθεί αρκετά ακριβά από τις τράπεζες…