Γράφει η Βιολόγος
Το 1543 ο Κοπέρνικος ανατρέπει μια κοσμοθεωρία 2000 ετών. Η Γη, άρα και ο άνθρωπος, δεν είναι πια το κέντρο του σύμπαντος. Το 1859 γίνεται μια ακόμα μεγαλύτερη ανατροπή: ο Κάρολος Δαρβίνος με τη δημοσίευση του On the Origin of Species (για πολλούς το σημαντικότερο επιστημονικό έργο που γράφτηκε ποτέ) κατεβάζει τον άνθρωπο από την κορυφή της φυσικής κλίμακας και τον τοποθετεί στην άκρη ενός κλαδιού του φυλογενετικού δένδρου. Ο κλυδωνισμός στον τρόπο σκέψης της βικτωριανής κοινωνίας είναι τεράστιος. Η ζωή πλέον δεν έχει μεταφυσικούς αλλά φυσικούς νόμους, η ερμηνεία της δεν είναι πια τελεολογική αλλά αιτιολογική, η φύση δεν είναι πια στατική και η ιεράρχηση των οργανισμών από τα κατώτερα στα ανώτερα είδη πρέπει να αναθεωρηθεί. Ο Δαρβίνος για πρώτη φορά τοποθετεί τον άνθρωπο μέσα στον φυσικό κόσμο, τον συνδέει με τους υπόλοιπους οργανισμούς και τον κάνει αντικείμενο επιστημονικής μελέτης.
Ο Δαρβίνος δεν ανακάλυψε την έννοια της εξέλιξης .πρότεινε έναν τρόπο με τον οποίο αυτή πραγματοποιείται. Όλοι οι οργανισμοί έχουν κοινή καταγωγή. Αυτό σημαίνει ότι προέρχονται από κοινούς προγόνους, από τους οποίους προέκυψαν μέσα από μικρές βαθμιαίες αλλαγές υπό την επίδραση της φυσικής επιλογής. Η φυσική επιλογή είναι ένα φίλτρο που επιτρέπει να περάσουν οι καλύτερα προσαρμοσμένοι οργανισμοί. Στην καθημερινή μας ζωή, όταν μιλάμε για επιλογή και εξέλιξη, συνήθως σκεφτόμαστε ότι υπάρχει πρόοδος, άρα και σκοπός. Στη δαρβινική θεωρία τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Ανάμεσα στους οργανισμούς υπάρχει μια τεράστια ποικιλομορφία. Ποιος είναι ο καλύτερος ή μάλλον ο περισσότερο επιτυχημένος; Αυτό είναι πολύ σχετικό. Θα κριθεί από τις συγκεκριμένες συνθήκες του περιβάλλοντος, ενός περιβάλλοντος που συνεχώς μεταβάλλεται. Μια ακραία αλλαγή μπορεί να είναι καταστρεπτική για πολλούς αλλά στην αλλαγή κρύβεται και η ευκαιρία. Ο μετεωρίτης που έπεσε στη Γη πριν από 65 εκ. χρόνια οδήγησε στην..........
εξαφάνιση των κυρίαρχων τότε οργανισμών, των δεινοσαύρων και πολλών άλλων ειδών. Από την άλλη επέτρεψε σε μικρά θηλαστικά να εκμεταλλευτούν τον κενό χώρο και να εξαπλωθούν σε όλη τη γη.
Κάποιοι θεωρούν ότι η εξέλιξη είναι απλά μια θεωρία, άρα δεν έχει ιδιαίτερο κύρος. Τι σημαίνει επιστημονική θεωρία; Πρόκειται για ένα σύνολο καλά τεκμηριωμένων υποθέσεων που μπορεί να δοκιμαστεί και να απορριφθεί. Αυτό ακριβώς είναι αυτό που τη διαχωρίζει τόσο από την ψευδοεπιστήμη όσο και από τις μεταφυσικές ερμηνείες.
Πώς προχωρά η επιστημονική σκέψη; Συλλέγουμε δεδομένα. Διατυπώνουμε μια υπόθεση που να εξηγεί τα δεδομένα. (Οι σημερινοί οργανισμοί προέρχονται από παλιότερα είδη). Διατυπώνουμε μια πρόβλεψη που απορρέει από την υπόθεση. (Οι οργανισμοί που έχουν περισσότερες ομοιότητες διαχωρίστηκαν σχετικά πρόσφατα από τον κοινό τους πρόγονο). Ελέγχουμε την πρόταση με παρατήρηση ή πειραματισμό. (Έχουμε στη διάθεσή μας ερευνητικά εργαλεία από τη φυσιολογία, τη μοριακή γενετική, την ανατομία, την παλαιοντολογία, τη βιοχημεία, την οικολογία, τη γεωλογία, τη γενετική). Και εδώ είναι το σημείο που διαχωρίζει την επιστήμη από την αυθεντία, από το απόλυτο. Αν τα αποτελέσματα των ελέγχων συμφωνούν με την πρόβλεψη, η υπόθεση διατηρείται. Αν τα αποτελέσματά μας δε συμφωνούν με την πρόβλεψη, η υπόθεση απορρίπτεται και αναζητούμε μια εναλλακτική, πιθανώς καλύτερη, υπόθεση. Αρκεί μια μόνο ασυμφωνία. Όσο αφορά τη δαρβινική θεωρία δεν έχει παρουσιαστεί καμία. Για την επιστημονική κοινότητα η εξέλιξη είναι ένα γεγονός. Η εξέλιξη σήμερα δεν πείθει εκείνους μόνο που δεν επιθυμούν να πειστούν (Ernst Mayr). Τίποτα στη Βιολογία δεν έχει νόημα παρά μόνο υπό το φως της εξέλιξης (T. Dobzhansky)
Γιατί ακόμα και σήμερα δυσκολευόμαστε να δεχτούμε τη θεωρία της εξέλιξης; Ίσως επειδή δε μπορούμε να συλλάβουμε την έννοια των τεράστιων χρονικών περιόδων κατά τις οποίες έγιναν οι βαθμιαίες αλλαγές που οδήγησαν σε τόσο πολύπλοκες μορφές. Ίσως επειδή δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι η τυχαιότητα έπαιξε τόσο σημαντικό ρόλο στην ύπαρξη των οργανισμών. Ίσως επειδή πιστεύουμε ότι η αποδοχή της εξέλιξης οδηγεί στην άρνηση της ύπαρξης του Θεού. Η ύπαρξη του Θεού δεν μπορεί να είναι πεδίο επιστημονικής έρευνας, προσεγγίζεται μόνο με την πίστη. Και φυσικά ο Θεός δεν «απειλείται» από τις επιστημονικές ανακαλύψεις, αφού είναι τόσο πέρα και πάνω από τη νοημοσύνη μας.
Ο άνθρωπος είναι βιολογικό αλλά και πολιτισμικό ον, γι' αυτό και πρέπει να αντιμετωπίζεται ολιστικά. Μεταφέρει γενετικές πληροφορίες μέσω των γονιδίων από γενιά σε γενιά, αλλά και πολιτισμικές πληροφορίες μέσω της αλληλεπίδρασης με άλλους ανθρώπους. Η ομιλία και η γλώσσα είναι ίσως το ισχυρότερο μέσο μετάδοσης πολιτισμικών στοιχείων και ίσως αυτό που τον διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους οργανισμούς. Η μελέτη της εξέλιξης θα βοηθήσει τον άνθρωπο να προσεγγίσει βασικές αρχές στην οργάνωση της ζωής, να κατανοήσει το φυσικό κόσμο και κυρίως τη θέση του στον κόσμο.
Είμαστε ένα είδος σχετικά πρόσφατο, ένα είδος ανάμεσα στα εκατομμύρια άλλα που υπήρξαν και υπάρχουν στη Γη. Είμαστε προϊόν της φυσικής επιλογής αλλά και το μόνο είδος που μπορεί να ξεπεράσει τη φυσική επιλογή. Η νοημοσύνη, η αυτεπίγνωση, ο πολιτισμός μας επιτρέπει να ορίζουμε σε μεγάλο βαθμό το μέλλον μας και παράλληλα το μέλλον πολλών άλλων ειδών του πλανήτη. Ο Homo sapiens περπατά στη Γη μερικές χιλιάδες χρόνια, η αλλαγή όμως που έχει προκαλέσει μπορεί να συγκριθεί μόνο με αυτή μιας άλλης κατηγορία οργανισμών: των φωτοσυνθετικών βακτηρίων που πριν από 2,5 δισεκατομμύρια χρόνια «μόλυναν» την ατμόσφαιρα με οξυγόνο. 
Αυτό οδήγησε σε μαζική εξαφάνιση ειδών και αντικατάστασή τους από άλλα. Είναι ο Homo sapiens επιτυχημένος; Η επιτυχία ενός είδους κρίνεται από την ικανότητα για επιβίωση και δημιουργία απογόνων, από την ικανότητά του να συνεχίσει να υπάρχει. Θα κριθούμε, όπως όλοι, εκ του αποτελέσματος.
Δείτε ένα πολύ ενδιαφέρον Βίντεο
Φωτο 1: Δαρβίνος
Φωτό 2: Αρδιπίθηκος, ποτέ δε βρεθήκαμε πιο κοντά στον κοινό πρόγονο ανθρώπων και πιθήκων
Φωτό 3 εξέλιξη των φαλαινών, από τη στεριά στη θάλασσα
Φωτό 4 Archaeopteryx, απόγονος δεινοσαύρων πρόγονος πτηνών
Φωτό 5: ο γενετικός κώδικας είναι παγκόσμιος, ίσως το ισχυρότερο στοιχείο υπέρ της κοινής καταγωγής