Γράφει ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος
Θέλω από την αρχή να ξεκαθαρίσω τη θέση μου, πιστεύω βαθιά στην Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και στην πολιτική της κατάληξη, με άλλα λόγια, ασπάζομαι την Ομοσπονδιακή προοπτική της Ε.Ε.
Χαιρετίζω θετικά την εφαρμογή της Νέας Ευρωπαϊκής Συνθήκης (ή Μεταρρυθμιστικής ή Συνθήκης της Λισσαβόνας), η οποία, μετά από εννέα χρόνια, βγάζει την Ε.Ε. από το θεσμικό και πολιτικό τέλμα που την είχε οδηγήσει η Συνθήκη της Νίκαιας.
Θεωρώ πολύ θετικό και σημαντικό βήμα την καθιέρωση του θεσμού του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ύπατου Αρμοστή της Ε.Ε. για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφάλειας .
Κάπου εδώ όμως τελειώνει η αισιοδοξία…
Είναι γνωστό ότι η Ε.Ε. είναι μία κονίστρα διαπραγματεύσεων και συμβιβασμών. Το σύστημα λήψης των αποφάσεων που ίσχυε ως τώρα, το περίφημο και γραφειοκρατικό QMV (Qualified Majority Voting), ευνοούσε τις αποφάσεις με ομοφωνία, αποφάσεις που προσπαθούσαν να ικανοποιήσουν όλα τα μέρη, και τελικά τους άφηναν όλους δυσαρεστημένους. Είναι οι περίφημες αποφάσεις του χαμηλότερου κοινού παρανομαστή.
Ο χαμηλότερος κοινός παρανομαστής, δυστυχώς, δεν εφαρμόζεται μόνο στις αποφάσεις, αλλά και στην επιλογή των προσώπων που θα στελεχώσουν τις ............
θέσεις κλειδιά της Ε.Ε. Ο άνθρωπος συνώνυμο του χαμηλότερου κοινού παρανομαστή στα πρόσωπα, ήταν μέχρι την προηγούμενη Πέμπτη, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Jose Barroso. Άχρωμος, χωρίς όραμα για την Ε.Ε., περιορίστηκε σε έναν διαχειριστικό ρόλο εξισορρόπησης συμφερόντων, με αποτέλεσμα το θεσμικό τρίγωνο της Ε..Ε να χάσει την μία πλευρά του.
Φαίνεται όμως ότι τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα για την Ε.Ε. Δεν φτάνει που ανανεώνεται η θητεία του Barroso, αλλά δύο νέοι διαχειριστές, δύο τυπικές φιγούρες της Ευρωκρατίας, ήρθαν για να καταλάβουν τις δύο καινούριες θέσεις.
Ο Herman van Rompuy και η Lady Ashton of Upholland, είναι οι δύο άνθρωποι οι οποίοι καλούνται να εκπροσωπήσουν την Ε.Ε. στο παγκόσμιο επίπεδο, είναι οι άνθρωποι που θα συνομιλούν εκ μέρους της Ε.Ε.
Και εδώ μπαίνει το ερώτημα: ποιος φοβάται την Ευρώπη;
Ο Rompuy και η Ashton μπορεί να αποδειχτούν ικανότατοι διαχειριστές, όμως σε καμία περίπτωση δεν είναι οραματιστές. Αυτή τη στιγμή τι χρειάζεται η Ε.Ε.; άλλους δύο διαχειριστές της καθημερινότητας ή τις οραματικές πολιτικές προσωπικότητες που θα μπορέσουν να αναδείξουν το ρόλο της στο παγκόσμιο στερέωμα;
Η δεύτερη περίπτωση, η ιδανική για μένα, θα σήμαινε επιτάχυνση της διαδικασίας της πολιτικής ολοκλήρωσης, σημαίνει Κοινή Εξωτερική Πολιτική, σημαίνει Λευκή Βίβλος για την Άμυνα, σημαίνει πολιτικοποίηση της Ε.Ε., σημαίνει συμμετοχή των πολιτών στην εκλογή των θέσεων, σημαίνει απλοποίηση του συστήματος λήψης, αλλά και των ίδιων των αποφάσεων, σημαίνει ενιαία ταυτότητα, σημαίνει Ευρωπαϊκός Δήμος και Ευρωπαϊκή Δημόσια Σφαίρα σημαίνει, όμως πάνω από όλα, εμβάθυνση και εκχώρηση κυριαρχίας στο εθνικό επίπεδο.
Ο Rompuy και η Ashton δεν κατέθεσαν βιογραφικό, επελέγησαν μέσα από τις διαπραγματεύσεις των Κυβερνήσεων, επομένως τα κράτη-μέλη έδειξαν ότι προτιμούν τον πρώτο δρόμο, μία διακυβερνητική, χαλαρή, οικονομικής κυρίως φύσεως Ε.Ε. Μία Ε.Ε. που να πρωταγωνιστεί στο διεθνές εμπόριο και στην αναπτυξιακή βοήθεια, αλλά να μην μπορεί να αφήσει το αποτύπωμα της σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο.
Επομένως, τα κράτη μέλη φοβούνται την Ε.Ε. Η επιλογή προσωπικοτήτων με αναγνωρισιμότητα, γοητεία και όραμα τους δημιούργησαν τη φοβία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Δεν θέλουν να αγγίξουν το αστέρι, προτιμούν να βολευτούν με τη διαχειριστική χρυσόσκονη.
Όμως, το δημοκρατικό έλλειμμα είναι εδώ, οι πολίτες έχουν προ πολλού γυρίσει την πλάτη στην περίπλοκη, πλαδαρή και απρόσωπη Ε.Ε.
Σίγουρα, είναι σημαντική κατάκτηση η θεσμοθέτηση και η πλήρωση των δύο θέσεων, όμως είναι πολλές οι φορές που μία θέση διαμορφώνεται από τον άνθρωπο που την κατέχει, ειδικά τον πρώτο, τον άνθρωπο που θα της προσδώσει τα πρακτικά της χαρακτηριστικά.
Άκουσα πολλούς να θέλουν να δώσουν μία απάντηση στην περίφημη φράση που είχε πει ο Henry Kissinger, πείτε μου το νούμερο της Ε.Ε. για να την πάρω, όμως δεν αρκεί να έχεις απλώς μία τηλεφωνική γραμμή ή να σηκώσει κάποιος το τηλέφωνο που χτυπά, θα πρέπει αυτός ο κάποιος να μπορέσει να μιλήσει στο τηλέφωνο, αλλά και να μπορέσει να παίρνει και αυτός στην άλλη άκρη, είτε αυτή είναι προς τη Δύση είτε προς την Ανατολή, είτε προς το Βορρά είτε προς το Νότο.
Η Ε.Ε. έχει αυτή τη στιγμή νούμερο και τηλεφωνητή, μένει να δούμε, αν και είμαι απαισιόδοξος, αν ο τηλεφωνητής θα μπορέσει να συνομιλήσει κιόλας ή απλά θα μεταφέρει τις γραμμές στα έθνη-κράτη.
ΥΓ. Θα προτιμούσα να δω στη θέση του πρώτου Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ανθρώπους οι οποίοι ασπάζονται το όραμα του Robert Schuman και του Jean Monnet, ανθρώπους σαν τον Joschka Fischer, τον Guy Verhofstadt και τον Κώστα Σημίτη.