Γράφει ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος
Την ώρα που έπεφτε το Τοίχος του Βερολίνου ο Fidel Castro σημείωνε: «Αυτή τη στιγμή συμβαίνουν άσχημα πράγματα σε άλλες σοσιαλιστικές χώρες, πολύ άσχημα πράγματά». Ο Castro μπροστά στην πτώση ενός συμβόλου, μπροστά στην αποκοπή της θηλιάς του ιδεολογικού φανατισμού που έπνιγε την ανθρώπινη ελευθερία τρόμαξε, τρόμαξε γιατί μπορεί να έχανε το ρόλο του ως ηγέτης μίας στρατηγικής χώρας στα πλαίσια του Ψυχρού Πολέμου.
Είμαι σίγουρος ότι ο Castro, αν είχε ακούσει τον Bertrand Russell να λέει «δεν θα πέθαινα ποτέ για την ιδεολογία μου γιατί μπορεί αυτή να ήταν λανθασμένη», θα μειδιούσε και θα τον κατηγορούσε για φιλοσοφική λιγοψυχία. Τι θα μπορούσε να πει όμως σε όλους αυτούς, τους περίπου 130 ανθρώπους, που πέθαναν για την ιδεολογία κάποιων άλλων, για την ιδεολογία που χώρισε οικογένειες και ανθρώπους, για αυτούς που μετέτρεψαν αυτή την όμορφη πόλη σε σύμβολο διχασμού και φόβου.
Το Βερολίνο, την εποχή του Τοίχους, το περιέγραψε ίσως με τον πιο εμφατικό τρόπο ο John LeCarre: «Βερολίνο! Τι απίστευτο φρούριο κατασκόπων, μία διοίκηση αναξίων, ρευστά μυστικά, τι υπέροχο γήπεδο για τον κάθε αλχημιστή…». Έτσι είναι, οι αλχημιστές και των δύο......
ιδεολογιών εξαφάνισαν τις ζωές των ανθρώπων, δεν ζούσαν, δεν μπορούσαν να σκεφτούν και να εκφραστούν, αξίζει αυτή η ιδεολογία, αξίζει να υποτάσσεσαι τυφλά στην ιδεολογία του περιορισμού, στην ιδεολογία που σε ορίζει;
Και ξαφνικά το Τοίχος πέφτει. Μαζί του κατέπεσαν και οι ανθρώπινες δικαιολογίες, τα δικά μας καθημερινά τείχη που τα κρύβαμε πίσω από αυτό το μεγάλο έκτρωμα. Τώρα, η δημοκρατία, η ελευθερία και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δοκιμάζεται καθημερινά με την κουλτούρα και τη λειτουργική του καθένα μας. Εμείς χτίζουμε τοίχοι γύρω μας, εμείς εμποδίζουμε ανθρώπους να τα διαπεράσουν. Αυτά είναι τα χειρότερα, τα πιο τραχιά, τα πιο απρόσωπα, τα πιο ηλεκτροφόρα, τα ατομικά ανθρώπινα τείχη του χωρισμού, της αποξένωσης και της απομόνωσης.
Το Τοίχος του Βερολίνου συμπαρέσυρε με την πτώση του τον υπαρκτό σοσιαλισμό. Οι καταπιεσμένες ανθρώπινες ψυχές εξεράγησαν και συμπαρέσυραν μαζί τους τις εξουσίες των «άλλων».
Ο Fukuyama ύμνησε το τέλος της ιστορίας και την επικράτηση της φιλελεύθερης ιδεολογίας της αγοράς. Σήμερα, η ιστορία μοιάζει να επιστρέφει ή να παίζει μία σκερτσόζικη φάρσα σε όσους νόμιζαν ότι η ιστορία τέλειωσε…