Γράφει ο Τριαντάφυλλος ΚαρατράντοςΟι θεσμοί είναι δομές και μηχανισμοί κοινωνικής ευρυθμίας και συνεργασίας που κυβερνούν τη συμπεριφορά μίας ομάδας ιδιωτών, την οποία μετατρέπουν σε ανθρώπινη συλλογικότητα. Οι θεσμοί διακρίνονται από την κοινωνική τους στόχευση, την υπέρβαση του ορίου της ατομικότητας των ανθρωπίνων ζωών και προθέσεων και τη δημιουργία και την επιβολή κανόνων διακυβέρνησης και συνεργασίας.
Ο όρος θεσμός, συνήθως, αποδίδεται σε έθιμα και κώδικες συμπεριφοράς μίας κοινωνίας, αλλά και κύρια, στους επισήμους οργανισμούς διακυβέρνησης και κοινωνικών υπηρεσιών.
Οι θεσμοί, οι οποίοι δημιουργούνται από την ανάγκη της ίδιας της κοινωνίας για αυτό-οργάνωση και αυτό-ρύθμιση, δημιουργούν και ενισχύουν τη συλλογική λειτουργία της.
Θα μου πείτε γιατί αυτή η θεσμολαγνεία ξαφνικά;
Θυμήθηκα μία είδηση που άκουσα τις μέρες αυτές των πυρκαγιών. Αγανακτισμένοι και έξαλλοι πολίτες προπηλάκισαν έναν πυροσβέστη. Το γεγονός είναι σοκαριστικό από μόνο του, αλλά νομίζω ότι δεν πρέπει να το απομονώσουμε και να το εξετάσουμε απλοϊκά, ως μία πράξη αγανάκτησης. Είναι κάτι βαθύτερο.
Αν ρωτούσες τον Έλληνα ποιους θεσμούς εμπιστεύεται περισσότερο θα σου απαντούσε την Εκκλησία, το στρατό και τα σώματα ασφαλείας. Η Κυβέρνηση έχει φύγει προ πολλού από αυτή την κατηγορία, από την .......ίδια τη λογική της εμπιστοσύνης. Τα τελευταία όμως χρόνια, με όλα αυτά που βλέπει γύρω του, ο Έλληνας έχει χάσει την εμπιστοσύνη του ακόμη και σε αυτά που θεωρούσε θέσφατα.
Κάθε μέρα διαπιστώνουμε μία βαθιά κρίση θεσμών στην Ελλάδα. Η πίστη στους θεσμούς έχει γκρεμιστεί συθέμελα. Δικαιοσύνη, κυβέρνηση, εκκλησία, σώματα ασφαλείας, ο Έλληνας δεν ξέρει που να στρέψει το κεφάλι του.
Παρατηρούμε την εντατικοποίηση μίας μηχανικής προτάγματος της ατομικότητας. Ο Έλληνας νιώθει πλέον μόνος και αβοήθητος, ανασφαλής, έχει χάσει το αίσθημα και την αντίληψη της συλλογικότητας, έχει επιστρέψει σε μία προ-Χομπισιανή δομή κοινωνίας, στον άνθρωπο-λύκο, όπου ο καθένας αγωνίζεται μόνος του για τη συνεργασία του και βλέπει και τους άλλους ανταγωνιστικά.
Η κρίση των θεσμών είναι πολύ βαθιά, τα αισθήματα ανασφάλειας και η συντηρηκοποίηση της κοινωνίας μας οδηγούν ολοταχώς στη λογική της ατομικότητας, η ιεραρχική δομή στήριξης της νεωτερικής κοινωνίας, που έλκεται από το Μεσαίωνα, υποχωρεί μπροστά στον ιδιώτη.
Οι θεσμοί πρώτα, θεσμοί και εμπιστοσύνη, αυτό χρειάζεται σήμερα, πάνω από όλα, η Ελληνική κοινωνία.