Γράφει ο Βασίλης ΧασιώτηςΠληροφορούμαστε, ότι οι ηγέτες της ομάδας χωρών G8, οσονούπω συναντώνται στη σεισμόπληκτη Λ’ Ακουίλα της Ιταλίας, για να συζητήσουν θέματα που αφορούν τις μεταξύ τους σχέσεις, μα και θέματα που αφορούν τον κόσμο όλο.
Δε θα σταθώ στην αγωνία εκείνων που αναρωτιούνται τι πρόκειται να «συζητήσουν» πέραν των όσων επίσημα έχουν περιληφθεί στην ατζέντα, το αν «διαφωνούν» ή «συμφωνούν», το τι «αποφάσεις» θα πάρουν αυτοί οι «ηγέτες».
Ήδη βάζοντας σε εισαγωγικά κάποιες λέξεις ανωτέρω, οριοθετώ τις δικές μου «αγωνίες». Με λίγα λόγια, ουδόλως αγωνιώ για τις «αγωνίες» των αρχηγών κρατών της ομάδας G8. Ήδη δε, ονομάζοντάς τους «αρχηγούς κρατών», αρχίζω να τακτοποιώ τα πράματα στο δικό μου νου τουλάχιστον. Διότι «ηγέτες» σίγουρα δεν είναι : είναι «αρχηγοί κρατών». Ο «αρχηγός», είναι ένας τίτλος με διοικητική βαρύτητα, ενώ ο «ηγέτης», είναι ένας τίτλος μαχητός. «Αρχηγός κράτους» γίνεσαι νικώντας (σ’ ένα δημοκρατικό πολίτευμα) στις εκλογές. Και στις εκλογές στις σύγχρονες δημοκρατίες, νικάς αν έχεις μαζί σου τη δεδηλωμένη υποστήριξη ισχυρών χρηματοδοτών, που θα σου επιτρέψουν να διεκδικήσεις με αξιώσεις και τη λαϊκή δεδηλωμένη. (Βεβαίως, αναφέρομαι πάντα σε κόμματα εξουσίας και όχι σε κόμματα που μη βρίσκοντας ή μη αποδεχόμενα τέτοιες «χορηγίες», μάλλον ποτέ ή το πολύ από μια «αφηρημάδα της ιστορίας» μπορεί να γίνουν κόμματα εξουσίας ή να τη προσεγγίσουν). Έτσι, η δημοκρατία μας εισέρχεται στο .......φαύλο κύκλο της, στο δικό της Γολγοθά. Δηλαδή, «αρχηγός» δεν γίνεσαι, σε κάνουν. Όμως, ηγέτης, δε γίνεσαι όσες εκλογικές αναμετρήσεις κι αν κερδίσεις. Το να συμπίπτει βέβαια στο πρόσωπο ενός αρχηγού κράτους και η ιδιότητα του ηγέτη, αυτό δεν είναι κάτι που δεν συμβαίνει ποτέ, δεν είναι όμως κάτι που συμβαίνει και συχνά. Και σε ό,τι αφορά την τρέχουσα ιστορική περίοδο, το έλλειμμα ηγεσίας, αποτελεί πρόβλημα πολύ μεγαλύτερο και πολύ σοβαρότερο από κάθε άλλο γνωστό έλλειμμα.
Έχοντας λοιπόν ξεκαθαρίσει τις παραπάνω έννοιες, πρέπει να ξεκαθαρίσω και κάποιες ακόμα, για να δω επιτέλους, τι στο κόρακα μπορώ να περιμένω από δαύτους τους οκτώ συνανθρώπους μου, που η τύχη τους έφερε να είναι αρχηγοί των κρατών που εκπροσωπούν. Ήδη είπα, ότι πρόκειται, ανάμεσα σ’ άλλα να «συζητήσουν» και «αποφασίσουν» (κρατώ ακόμα τα εισαγωγικά, διότι κι αυτά θα δούμε παρακάτω ότι χρειάζονται να υπάρχουν), και για τις τύχες του κόσμου. Για το αν θα εξακολουθήσει ή όχι π.χ. ο παγκόσμιος πληθυσμός να πένεται στη συντριπτική του πλειοψηφία (και φυσικά θα «αποφασίσουν» να ληφθούν (ανέξοδα) «μέτρα» εναντίον της παγκόσμιας φτώχειας, που ούτως ή άλλως, σε τίποτα δε θα ωφελήσουν, όπως δεν ωφέλησαν και οι πάμπολλες προηγούμενες «πρωτοβουλίες» τους που «τυχαίως»(;) οδήγησαν και σε αύξηση των παγκόσμιων ανισοτήτων), για το αν θα ληφθούν μέτρα κατά της καταστροφής του περιβάλλοντος (και φυσικά θα «αποφασίσουν» να ληφθούν (ανέξοδα) «μέτρα» εναντίον της περιβαλλοντικής καταστροφής, κι εδώ θα είμαστε για να βλέπουμε πόσο γρήγορα θα εξακολουθούν να λιώνουν οι πάγοι, να στερεύει το νερό, το κλίμα να «τρελαίνεται» [‘η πιο σωστά : να το τρελαίνουμε]), και φυσικά θα «ληφθούν» όλα τα αναγκαία μέτρα που θα «προωθούν» την υπόθεση της παγκόσμιας ανάπτυξης (και που εμφανέστατα θα ευνοούν κυρίως τη δική τους ανάπτυξη, κάτω από τη σιωπηρή πλην υποκριτική υπόθεση ότι η δική τους ανάπτυξη τελικά θα συμπαρασύρει στην ανάπτυξη και τον υπόλοιπο κόσμο), κ.λπ., κ.λπ. Πάντως, εδώ, σε τούτες τις ετήσιες συνάξεις των ισχυρών της Γης, είναι που βρίσκει την ιστορική του δικαίωση η άποψη ενός παλιού (μη εν ζωή πλέον) πολιτικού, που είχε πει – συμβουλέψει : «…η διακυβέρνηση του κόσμου πρέπει να ανατεθεί σε υλικώς ικανοποιημένα κράτη, τα οποία δεν επιθυμούν τίποτα περισσότερο από εκείνα που έχουν. Αν η παγκόσμια διακυβέρνηση βρισκόταν στα χέρια πεινασμένων κρατών θα υπάρχει πάντα κίνδυνος. Κανείς όμως από εμάς δεν θα είχε λόγους να επιδιώξει κάτι περισσότερο. Η Ειρήνη θα διατηρείτο από λαούς που ζουν με το δικό τους τρόπο ζωής και δεν είναι φιλόδοξοι. Η ισχύς μας μάς έθεσε υπεράνω των άλλων. Μοιάζουμε με τους πλουσίους που παραμένουν γαλήνιοι εντός της οικίας τους.» (Τάδε έφη Winston S. Churchill, στη Διάσκεψη της Τεχεράνης το 1943 : βλ. Martin Wight : Διεθνής Θεωρία, εκδ. Ποιότητα, Αθήνα, 1998, σελ. 218) Αλλά όχι μόνο ο Churchill, που τότε αντιπροσώπευε το ένα πόλο του «κακού» («κακό» ως προς τον έτερο πόλο), μα και ο N. S. Khrushchev, που 13 χρόνια μετά τον Churchill, στα 1956, έλεγε εκφράζοντας την «ανάλογη» άποψη του –τότε- Ανατολικού Μπλοκ, που βρίσκονταν υπό την απόλυτο ηγεμονία της –τότε- υπερδύναμης ΕΣΣΔ : «…Μια μικρή χώρα δεν μετρά πια στο σύγχρονο κόσμο. Στην πραγματικότητα, οι δυο μόνες χώρες που έχουν σημασία είναι η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Και η Ρωσία είναι ανώτερη. Οι υπόλοιπες χώρες δεν έχουν πραγματικά δικαίωμα λόγου…» (βλ. Martin Wight : ό.π., σελ. 40).
Κι αφού ξεκαθαρίστηκε και το παραπάνω σημείο, δηλαδή, αυτοί οι άνθρωποι, για το συμφέρον ποιών μαζεύονται κάθε χρόνο και τα λένε, θα πρέπει να ξεκαθαριστεί και το ζήτημα των «αποφάσεων που παίρνουν». Λοιπόν, αυτοί οι άνθρωποι, αποδεικνύεται ότι είναι οι τραγικές φιγούρες ενός παιχνιδιού, ενός παιχνιδιού με τεράστια συμφέροντα, με ασύλληπτα συμφέροντα, οι φιγούρες εκείνες που πρέπει να συναντώνται, που πρέπει τάχατες να κάνουν ότι «συζητούν» και ότι τάχα «λαμβάνουν αποφάσεις». Διότι τίποτα δεν συζητούν και καμιά απόφαση δεν λαμβάνουν. Διότι ό,τι πουν εκεί, έχει ήδη ως περιεχόμενο και ως απόφαση, καθορισθεί και ληφθεί αντίστοιχα, από τις ανώτερες και ανώτατες κρατικές γραφειοκρατίες των χωρών τους. Δεν είναι αυτοί που μιλάνε. Είναι οι τεχνοκράτες τους, είναι οι υπεύθυνοι των δημοσίων σχέσεων και του πολιτικού μάρκετινγκ. (Ο ρόλος τούτων των τελευταίων είναι κρίσιμης σημασίας, διότι δεν θα πουν στους αρχηγούς των κρατών τι και πώς να το πουν, μα θα πρέπει ακόμα και το περιεχόμενο των ανακοινώσεών τους, να είναι «κατάλληλα» διατυπωμένο, ώστε μη έρθει κόλπος σε κάποια δισεκατομμύρια ανθρώπων που θα τους ακούν!) Είναι οι δικές τους αποφάσεις και απόψεις (εδώ δε χρειάζεται κανένα εισαγωγικό), και είναι αυτοί οι αρχηγοί που πρέπει να τις εκφωνήσουν και βεβαίως, προκειμένου να τις νομιμοποιήσουν, πρέπει να τις βαφτίσουν και ως δικές τους τάχα «απόψεις» και «αποφάσεις»! Έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που η πολιτική είχε το πάνω χέρι και καθοδηγούσε τους τεχνοκράτες, πριν φτάσουμε στην εποχή μας, όπου οι ρόλοι έχουν αντιστραφεί τελείως. (Δεν είναι, έτσι, καθόλου περίεργο, που όλο και πιο συχνά, οι «εθνικές» κυβερνήσεις παραπέμπουν για τα δύσκολα σε νεφελώδεις «οντότητες», όπου δεν υπάρχει κατ’ ουσίαν κανένας κοινωνικά και πολιτικά νομιμοποιημένος εκπρόσωπος να «παραλάβει» το «μήνυμα», το «διάβημα». Π.χ., παραπέμπουν στις «Βρυξέλλες», στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στον ΟΟΣΑ, κ.λπ., κι άντε τώρα εσύ να βρεις τις «Βρυξέλλες» για να πεις τον καημό σου!)
Έτσι λοιπόν, θα συνέλθει και θα τελειώσει μια ακόμα σύναξη, ένα ακόμα άθλιο θέατρο, που τίποτα δεν προσφέρει, μα που έχει τη σημειολογία του. Κι αυτή η σημειολογική του σπουδαιότητα, είναι που κατ’ ουσίαν επιβάλλει όλη αυτή τη παράσταση. Δε γίνεται έτσι στο βρόντο. Πέρα από την δημιουργία της αναγκαίας εικόνας ότι οι «μεγάλοι» νοιάζονται για τα προβλήματα των «μικρών», όσο κι αν δεν γίνεται πιστευτό (όχι βέβαια από όλους, διότι υπάρχει και η άλλη άποψη), εν τούτοις, αυτή η επανάληψη, εξυπηρετεί και μια άλλη κρίσιμη πολιτικά σκοπιμότητα : τη σκοπιμότητα να επαληθεύεται κάθε χρόνο, να επαληθεύεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, το ποιοι πραγματικά κρατούν τα ηνία του κόσμου αυτού, ποιοι πραγματικά είναι οι διαχειριστές των προοπτικών του κόσμου αυτού, ποιοι πραγματικά είναι εκείνοι, που αν ήθελαν (κι αυτό το «αν» έχει τεράστια πολιτική σημασία στο παγκόσμιο γεωστρατηγικό παιχνίδι τους), θα μπορούσαν να δώσουν κάποιες καλύτερες προοπτικές στο μίζερο παρόν της τεράστιας πλειοψηφίας του κόσμου παγκοσμίως. Τούτη η τακτική υπενθύμιση του ποιοι είναι οι «μεγάλοι» και ποιοι οι «μικροί», (όχι τα πρόσωπα των «αρχηγών» των κρατών –τούτα είναι αναλώσιμα όπως κι ο τελευταίος πολίτης- μα η ίδια η ιδέα της μεγάλης δύναμης της χώρας που εκπροσωπούν), έχει σημειολογικά μα και πρακτικά, πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα από το τι συζητούν ή δεν συζητούν οι άνθρωποι αυτοί. Όλο το σκηνικό, όλη η προετοιμασία της συνάντησης των εκπροσώπων των μεγάλων δυνάμεων, αποπνέει ένα μεγαλείο, αποπνέει δύναμη, ισχύ : είναι μια ατμόσφαιρα αυτοκρατορικού μεγαλείου. Εδώ δεν χρειάζονται πολλά λόγια : η ανθρωπότητα γνωρίζει πολύ καλά τι πάει να πει ότι είσαι μια Μεγάλη Δύναμη, τι πάει να πει να είσαι σύμμαχος μιας τέτοιας Δύναμης και τι πάει να πει να είσαι στο στόχαστρό της. το γνωρίζει από εμπειρία, κι αρκεί μια στοιχειώδης ιστορική γνώση. Ίσως γι΄ αυτό και να μη χρειάζονται πολλά λόγια εδώ, ίσως γι’ αυτό εδώ να έχει τόσο μεγάλη σημασία η σημειολογία της εικόνας : όλη η Παγκόσμια Δύναμη μπροστά σας, συμπυκνωμένη στις φιγούρες οκτώ προσώπων που τρεχόντως τυχαίνει αυτά τα πρόσωπα να εκπροσωπούν αυτή την παγκόσμια δύναμη. Οι «αγωνίες» τούτων των «μεγάλων» και των «μικρών», κινούνται κατ’ αντίθετη φορά, σύμφωνα με τη συμβουλή του Edelstein. Για τον κάθε «Μεγάλο» ισχύει : «Μην ανησυχείς για το τι σκέφτονται οι άλλοι για σένα. Είναι απασχολημένοι με το να ανησυχούν τι σκέφτεσαι εσύ γι’ αυτούς.» (Arthur Bloch : Ο Νόμος του Μέρφυ, εκδ. Γράμματα, Αθήνα, 1993, Βιβλίο 2ο, σελ. 101) Κι ακόμα, δεν μπορώ να μην υπογραμμίσω πόσο πολύ αφαιρεί απ’ τη πληρότητα του άρθρου το γεγονός ότι αφήνουμε έτσι ανερμήνευτη το περιεχόμενο και κύρια τη διαφοροποίηση της «αγωνίας» μεταξύ των «εχόντων και κατεχόντων» κι εκείνης όσων «δεν έχουν και δε κατέχουν», ή ακόμα χειρότερα, «έχουν χωρίς να κατέχουν», κι ακόμα χειρότερα, «όσα έχουν τα κατέχουν άλλοι» (στη περίπτωση της παραγωγής και κατανομής των παγκόσμιων πλουτοπαραγωγικών πόρων, π.χ., οι «έχοντες» (οι «Μικροί») ουδόλως σημαίνει ότι είναι και οι «κατέχοντες» αυτού που έχουν, αφού αυτό το «κατέχουν» άλλοι -οι «Μεγάλοι») Εμείς μπορεί να το ξεχάσαμε, μα αυτοί οι άνθρωποι που ενεργούν με τη μέγιστη προσοχή και κυρίως με ιστορική μνήμη (αυτοί την εκτιμούν και την μελετούν την ιστορία, αντίθετα με άλλους που θεωρούν παρελθοντολογία ακόμα κι όταν αναφερόμαστε σε κάτι που αφορά μόλις το χθες!), δεν ξεχνούν τι τους είχε απειλήσει στο παρελθόν, και παίρνουν κάθε προφύλαξη να μη τους ξανασυμβεί. Έτσι, π.χ., οι νεώτεροι ίσως να μη το γνωρίζουν (και πάντως δεν πρόλαβαν να το ζήσουν), όμως οι κάπως μεγαλύτεροι, ενθυμούμεθα πολύ καλά το πόσο είχε προκαλέσει πονοκέφαλο η τελικώς αποτυχούσα προσπάθεια κάποιων χωρών, την εποχή της μεγάλης παγκόσμιας πολιτικής πόλωσης μεταξύ Ανατολής και Δύσης, να κινηθούν «ουδέτερα», προσπαθώντας να μην υπόκεινται στη σφαίρα επιρροής ούτε του ενός ούτε του άλλου πόλου : αναφέρομαι στο κίνημα του Τρίτου Κόσμου. Ήταν κάτι που έπρεπε να παταχθεί και πατάχθηκε…
Κατά τα λοιπά, θα ξαναδούμε διαδηλωτές να διαδηλώνουν εναντίον «ηγετών», όμως, οι πραγματικοί, οι όντως πραγματικοί σχεδιαστές των παγκόσμιων πολιτικών, δεν έχουν ούτε πολιτικούς τίτλους, ούτε πολιτικούς θώκους, ούτε θα τους βρείτε να προΐστανται κυβερνήσεων ή υπουργείων ή άλλων κρατικών ή δημόσιων ή ακόμα και διεθνών οργανισμών. Εξουσιάζουν μέσω άλλων…
Δε θα σταθώ στην αγωνία εκείνων που αναρωτιούνται τι πρόκειται να «συζητήσουν» πέραν των όσων επίσημα έχουν περιληφθεί στην ατζέντα, το αν «διαφωνούν» ή «συμφωνούν», το τι «αποφάσεις» θα πάρουν αυτοί οι «ηγέτες».
Ήδη βάζοντας σε εισαγωγικά κάποιες λέξεις ανωτέρω, οριοθετώ τις δικές μου «αγωνίες». Με λίγα λόγια, ουδόλως αγωνιώ για τις «αγωνίες» των αρχηγών κρατών της ομάδας G8. Ήδη δε, ονομάζοντάς τους «αρχηγούς κρατών», αρχίζω να τακτοποιώ τα πράματα στο δικό μου νου τουλάχιστον. Διότι «ηγέτες» σίγουρα δεν είναι : είναι «αρχηγοί κρατών». Ο «αρχηγός», είναι ένας τίτλος με διοικητική βαρύτητα, ενώ ο «ηγέτης», είναι ένας τίτλος μαχητός. «Αρχηγός κράτους» γίνεσαι νικώντας (σ’ ένα δημοκρατικό πολίτευμα) στις εκλογές. Και στις εκλογές στις σύγχρονες δημοκρατίες, νικάς αν έχεις μαζί σου τη δεδηλωμένη υποστήριξη ισχυρών χρηματοδοτών, που θα σου επιτρέψουν να διεκδικήσεις με αξιώσεις και τη λαϊκή δεδηλωμένη. (Βεβαίως, αναφέρομαι πάντα σε κόμματα εξουσίας και όχι σε κόμματα που μη βρίσκοντας ή μη αποδεχόμενα τέτοιες «χορηγίες», μάλλον ποτέ ή το πολύ από μια «αφηρημάδα της ιστορίας» μπορεί να γίνουν κόμματα εξουσίας ή να τη προσεγγίσουν). Έτσι, η δημοκρατία μας εισέρχεται στο .......φαύλο κύκλο της, στο δικό της Γολγοθά. Δηλαδή, «αρχηγός» δεν γίνεσαι, σε κάνουν. Όμως, ηγέτης, δε γίνεσαι όσες εκλογικές αναμετρήσεις κι αν κερδίσεις. Το να συμπίπτει βέβαια στο πρόσωπο ενός αρχηγού κράτους και η ιδιότητα του ηγέτη, αυτό δεν είναι κάτι που δεν συμβαίνει ποτέ, δεν είναι όμως κάτι που συμβαίνει και συχνά. Και σε ό,τι αφορά την τρέχουσα ιστορική περίοδο, το έλλειμμα ηγεσίας, αποτελεί πρόβλημα πολύ μεγαλύτερο και πολύ σοβαρότερο από κάθε άλλο γνωστό έλλειμμα.
Έχοντας λοιπόν ξεκαθαρίσει τις παραπάνω έννοιες, πρέπει να ξεκαθαρίσω και κάποιες ακόμα, για να δω επιτέλους, τι στο κόρακα μπορώ να περιμένω από δαύτους τους οκτώ συνανθρώπους μου, που η τύχη τους έφερε να είναι αρχηγοί των κρατών που εκπροσωπούν. Ήδη είπα, ότι πρόκειται, ανάμεσα σ’ άλλα να «συζητήσουν» και «αποφασίσουν» (κρατώ ακόμα τα εισαγωγικά, διότι κι αυτά θα δούμε παρακάτω ότι χρειάζονται να υπάρχουν), και για τις τύχες του κόσμου. Για το αν θα εξακολουθήσει ή όχι π.χ. ο παγκόσμιος πληθυσμός να πένεται στη συντριπτική του πλειοψηφία (και φυσικά θα «αποφασίσουν» να ληφθούν (ανέξοδα) «μέτρα» εναντίον της παγκόσμιας φτώχειας, που ούτως ή άλλως, σε τίποτα δε θα ωφελήσουν, όπως δεν ωφέλησαν και οι πάμπολλες προηγούμενες «πρωτοβουλίες» τους που «τυχαίως»(;) οδήγησαν και σε αύξηση των παγκόσμιων ανισοτήτων), για το αν θα ληφθούν μέτρα κατά της καταστροφής του περιβάλλοντος (και φυσικά θα «αποφασίσουν» να ληφθούν (ανέξοδα) «μέτρα» εναντίον της περιβαλλοντικής καταστροφής, κι εδώ θα είμαστε για να βλέπουμε πόσο γρήγορα θα εξακολουθούν να λιώνουν οι πάγοι, να στερεύει το νερό, το κλίμα να «τρελαίνεται» [‘η πιο σωστά : να το τρελαίνουμε]), και φυσικά θα «ληφθούν» όλα τα αναγκαία μέτρα που θα «προωθούν» την υπόθεση της παγκόσμιας ανάπτυξης (και που εμφανέστατα θα ευνοούν κυρίως τη δική τους ανάπτυξη, κάτω από τη σιωπηρή πλην υποκριτική υπόθεση ότι η δική τους ανάπτυξη τελικά θα συμπαρασύρει στην ανάπτυξη και τον υπόλοιπο κόσμο), κ.λπ., κ.λπ. Πάντως, εδώ, σε τούτες τις ετήσιες συνάξεις των ισχυρών της Γης, είναι που βρίσκει την ιστορική του δικαίωση η άποψη ενός παλιού (μη εν ζωή πλέον) πολιτικού, που είχε πει – συμβουλέψει : «…η διακυβέρνηση του κόσμου πρέπει να ανατεθεί σε υλικώς ικανοποιημένα κράτη, τα οποία δεν επιθυμούν τίποτα περισσότερο από εκείνα που έχουν. Αν η παγκόσμια διακυβέρνηση βρισκόταν στα χέρια πεινασμένων κρατών θα υπάρχει πάντα κίνδυνος. Κανείς όμως από εμάς δεν θα είχε λόγους να επιδιώξει κάτι περισσότερο. Η Ειρήνη θα διατηρείτο από λαούς που ζουν με το δικό τους τρόπο ζωής και δεν είναι φιλόδοξοι. Η ισχύς μας μάς έθεσε υπεράνω των άλλων. Μοιάζουμε με τους πλουσίους που παραμένουν γαλήνιοι εντός της οικίας τους.» (Τάδε έφη Winston S. Churchill, στη Διάσκεψη της Τεχεράνης το 1943 : βλ. Martin Wight : Διεθνής Θεωρία, εκδ. Ποιότητα, Αθήνα, 1998, σελ. 218) Αλλά όχι μόνο ο Churchill, που τότε αντιπροσώπευε το ένα πόλο του «κακού» («κακό» ως προς τον έτερο πόλο), μα και ο N. S. Khrushchev, που 13 χρόνια μετά τον Churchill, στα 1956, έλεγε εκφράζοντας την «ανάλογη» άποψη του –τότε- Ανατολικού Μπλοκ, που βρίσκονταν υπό την απόλυτο ηγεμονία της –τότε- υπερδύναμης ΕΣΣΔ : «…Μια μικρή χώρα δεν μετρά πια στο σύγχρονο κόσμο. Στην πραγματικότητα, οι δυο μόνες χώρες που έχουν σημασία είναι η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Και η Ρωσία είναι ανώτερη. Οι υπόλοιπες χώρες δεν έχουν πραγματικά δικαίωμα λόγου…» (βλ. Martin Wight : ό.π., σελ. 40).
Κι αφού ξεκαθαρίστηκε και το παραπάνω σημείο, δηλαδή, αυτοί οι άνθρωποι, για το συμφέρον ποιών μαζεύονται κάθε χρόνο και τα λένε, θα πρέπει να ξεκαθαριστεί και το ζήτημα των «αποφάσεων που παίρνουν». Λοιπόν, αυτοί οι άνθρωποι, αποδεικνύεται ότι είναι οι τραγικές φιγούρες ενός παιχνιδιού, ενός παιχνιδιού με τεράστια συμφέροντα, με ασύλληπτα συμφέροντα, οι φιγούρες εκείνες που πρέπει να συναντώνται, που πρέπει τάχατες να κάνουν ότι «συζητούν» και ότι τάχα «λαμβάνουν αποφάσεις». Διότι τίποτα δεν συζητούν και καμιά απόφαση δεν λαμβάνουν. Διότι ό,τι πουν εκεί, έχει ήδη ως περιεχόμενο και ως απόφαση, καθορισθεί και ληφθεί αντίστοιχα, από τις ανώτερες και ανώτατες κρατικές γραφειοκρατίες των χωρών τους. Δεν είναι αυτοί που μιλάνε. Είναι οι τεχνοκράτες τους, είναι οι υπεύθυνοι των δημοσίων σχέσεων και του πολιτικού μάρκετινγκ. (Ο ρόλος τούτων των τελευταίων είναι κρίσιμης σημασίας, διότι δεν θα πουν στους αρχηγούς των κρατών τι και πώς να το πουν, μα θα πρέπει ακόμα και το περιεχόμενο των ανακοινώσεών τους, να είναι «κατάλληλα» διατυπωμένο, ώστε μη έρθει κόλπος σε κάποια δισεκατομμύρια ανθρώπων που θα τους ακούν!) Είναι οι δικές τους αποφάσεις και απόψεις (εδώ δε χρειάζεται κανένα εισαγωγικό), και είναι αυτοί οι αρχηγοί που πρέπει να τις εκφωνήσουν και βεβαίως, προκειμένου να τις νομιμοποιήσουν, πρέπει να τις βαφτίσουν και ως δικές τους τάχα «απόψεις» και «αποφάσεις»! Έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που η πολιτική είχε το πάνω χέρι και καθοδηγούσε τους τεχνοκράτες, πριν φτάσουμε στην εποχή μας, όπου οι ρόλοι έχουν αντιστραφεί τελείως. (Δεν είναι, έτσι, καθόλου περίεργο, που όλο και πιο συχνά, οι «εθνικές» κυβερνήσεις παραπέμπουν για τα δύσκολα σε νεφελώδεις «οντότητες», όπου δεν υπάρχει κατ’ ουσίαν κανένας κοινωνικά και πολιτικά νομιμοποιημένος εκπρόσωπος να «παραλάβει» το «μήνυμα», το «διάβημα». Π.χ., παραπέμπουν στις «Βρυξέλλες», στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στον ΟΟΣΑ, κ.λπ., κι άντε τώρα εσύ να βρεις τις «Βρυξέλλες» για να πεις τον καημό σου!)
Έτσι λοιπόν, θα συνέλθει και θα τελειώσει μια ακόμα σύναξη, ένα ακόμα άθλιο θέατρο, που τίποτα δεν προσφέρει, μα που έχει τη σημειολογία του. Κι αυτή η σημειολογική του σπουδαιότητα, είναι που κατ’ ουσίαν επιβάλλει όλη αυτή τη παράσταση. Δε γίνεται έτσι στο βρόντο. Πέρα από την δημιουργία της αναγκαίας εικόνας ότι οι «μεγάλοι» νοιάζονται για τα προβλήματα των «μικρών», όσο κι αν δεν γίνεται πιστευτό (όχι βέβαια από όλους, διότι υπάρχει και η άλλη άποψη), εν τούτοις, αυτή η επανάληψη, εξυπηρετεί και μια άλλη κρίσιμη πολιτικά σκοπιμότητα : τη σκοπιμότητα να επαληθεύεται κάθε χρόνο, να επαληθεύεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, το ποιοι πραγματικά κρατούν τα ηνία του κόσμου αυτού, ποιοι πραγματικά είναι οι διαχειριστές των προοπτικών του κόσμου αυτού, ποιοι πραγματικά είναι εκείνοι, που αν ήθελαν (κι αυτό το «αν» έχει τεράστια πολιτική σημασία στο παγκόσμιο γεωστρατηγικό παιχνίδι τους), θα μπορούσαν να δώσουν κάποιες καλύτερες προοπτικές στο μίζερο παρόν της τεράστιας πλειοψηφίας του κόσμου παγκοσμίως. Τούτη η τακτική υπενθύμιση του ποιοι είναι οι «μεγάλοι» και ποιοι οι «μικροί», (όχι τα πρόσωπα των «αρχηγών» των κρατών –τούτα είναι αναλώσιμα όπως κι ο τελευταίος πολίτης- μα η ίδια η ιδέα της μεγάλης δύναμης της χώρας που εκπροσωπούν), έχει σημειολογικά μα και πρακτικά, πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα από το τι συζητούν ή δεν συζητούν οι άνθρωποι αυτοί. Όλο το σκηνικό, όλη η προετοιμασία της συνάντησης των εκπροσώπων των μεγάλων δυνάμεων, αποπνέει ένα μεγαλείο, αποπνέει δύναμη, ισχύ : είναι μια ατμόσφαιρα αυτοκρατορικού μεγαλείου. Εδώ δεν χρειάζονται πολλά λόγια : η ανθρωπότητα γνωρίζει πολύ καλά τι πάει να πει ότι είσαι μια Μεγάλη Δύναμη, τι πάει να πει να είσαι σύμμαχος μιας τέτοιας Δύναμης και τι πάει να πει να είσαι στο στόχαστρό της. το γνωρίζει από εμπειρία, κι αρκεί μια στοιχειώδης ιστορική γνώση. Ίσως γι΄ αυτό και να μη χρειάζονται πολλά λόγια εδώ, ίσως γι’ αυτό εδώ να έχει τόσο μεγάλη σημασία η σημειολογία της εικόνας : όλη η Παγκόσμια Δύναμη μπροστά σας, συμπυκνωμένη στις φιγούρες οκτώ προσώπων που τρεχόντως τυχαίνει αυτά τα πρόσωπα να εκπροσωπούν αυτή την παγκόσμια δύναμη. Οι «αγωνίες» τούτων των «μεγάλων» και των «μικρών», κινούνται κατ’ αντίθετη φορά, σύμφωνα με τη συμβουλή του Edelstein. Για τον κάθε «Μεγάλο» ισχύει : «Μην ανησυχείς για το τι σκέφτονται οι άλλοι για σένα. Είναι απασχολημένοι με το να ανησυχούν τι σκέφτεσαι εσύ γι’ αυτούς.» (Arthur Bloch : Ο Νόμος του Μέρφυ, εκδ. Γράμματα, Αθήνα, 1993, Βιβλίο 2ο, σελ. 101) Κι ακόμα, δεν μπορώ να μην υπογραμμίσω πόσο πολύ αφαιρεί απ’ τη πληρότητα του άρθρου το γεγονός ότι αφήνουμε έτσι ανερμήνευτη το περιεχόμενο και κύρια τη διαφοροποίηση της «αγωνίας» μεταξύ των «εχόντων και κατεχόντων» κι εκείνης όσων «δεν έχουν και δε κατέχουν», ή ακόμα χειρότερα, «έχουν χωρίς να κατέχουν», κι ακόμα χειρότερα, «όσα έχουν τα κατέχουν άλλοι» (στη περίπτωση της παραγωγής και κατανομής των παγκόσμιων πλουτοπαραγωγικών πόρων, π.χ., οι «έχοντες» (οι «Μικροί») ουδόλως σημαίνει ότι είναι και οι «κατέχοντες» αυτού που έχουν, αφού αυτό το «κατέχουν» άλλοι -οι «Μεγάλοι») Εμείς μπορεί να το ξεχάσαμε, μα αυτοί οι άνθρωποι που ενεργούν με τη μέγιστη προσοχή και κυρίως με ιστορική μνήμη (αυτοί την εκτιμούν και την μελετούν την ιστορία, αντίθετα με άλλους που θεωρούν παρελθοντολογία ακόμα κι όταν αναφερόμαστε σε κάτι που αφορά μόλις το χθες!), δεν ξεχνούν τι τους είχε απειλήσει στο παρελθόν, και παίρνουν κάθε προφύλαξη να μη τους ξανασυμβεί. Έτσι, π.χ., οι νεώτεροι ίσως να μη το γνωρίζουν (και πάντως δεν πρόλαβαν να το ζήσουν), όμως οι κάπως μεγαλύτεροι, ενθυμούμεθα πολύ καλά το πόσο είχε προκαλέσει πονοκέφαλο η τελικώς αποτυχούσα προσπάθεια κάποιων χωρών, την εποχή της μεγάλης παγκόσμιας πολιτικής πόλωσης μεταξύ Ανατολής και Δύσης, να κινηθούν «ουδέτερα», προσπαθώντας να μην υπόκεινται στη σφαίρα επιρροής ούτε του ενός ούτε του άλλου πόλου : αναφέρομαι στο κίνημα του Τρίτου Κόσμου. Ήταν κάτι που έπρεπε να παταχθεί και πατάχθηκε…
Κατά τα λοιπά, θα ξαναδούμε διαδηλωτές να διαδηλώνουν εναντίον «ηγετών», όμως, οι πραγματικοί, οι όντως πραγματικοί σχεδιαστές των παγκόσμιων πολιτικών, δεν έχουν ούτε πολιτικούς τίτλους, ούτε πολιτικούς θώκους, ούτε θα τους βρείτε να προΐστανται κυβερνήσεων ή υπουργείων ή άλλων κρατικών ή δημόσιων ή ακόμα και διεθνών οργανισμών. Εξουσιάζουν μέσω άλλων…