Γράφει ο ΕυθύλογοςΉταν βέβαιο ότι μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών θα άρχιζε – σε ευρωπαϊκό επίπεδο – ο προβληματισμός των αριστερών και κεντροαριστερών κομμάτων.
Προφανώς και στα πάτρια εδάφη, οι σώφρονες κατανοούν την αντίφαση μεταξύ της δεδηλωμένης κυβερνητικής ανεπάρκειας και της αποτύπωσης της λαϊκής θέλησης.
Οι στιγμιαίοι πανηγυρισμοί προορίζονται αποκλειστικά για εσωκομματική κατανάλωση και αναδεικνύουν εντονότερα την ανεπιτυχή προσπάθεια να γίνουν πιο «απαλά» τα οδυνηρά ερωτήματα τα οποία συνοψίζονται στο εξής ένα.
«Πως είναι δυνατόν η παταγώδης αποτυχία του νεοφιλελευθερισμού να μην στρέφει τον κόσμο σε αριστερά μοντέλα διακυβέρνησης;»
Ασφαλώς η απάντηση δεν είναι εύκολη αλλά πολύ φοβούμαι ότι δεν είναι ούτε μονοδιάστατη. Έχουμε και λέμε:
Διάσταση πρώτη: Πολιτική και πρόγραμμα.
Τα αριστερά - κεντροαριστερά κόμματα δεν έχουν πλήρες και αξιόπιστο πρόγραμμα εξόδου από την κρίση. Και δεν έχουν γιατί δεν υπάρχει «ανώδυνο» πρόγραμμα. Είναι τόσο δύσκολα τα πράγματα και απαιτούν τόσο σκληρά μέτρα που κανένα αριστερό κόμμα δεν τολμάει να τα προτείνει.
Τα δεξιά κόμματα δεν έχουν τέτοιο πρόβλημα γιατί το πρόγραμμά τους είναι «το μη πρόγραμμα». Η παντοδύναμη θεά αγορά ρυθμίζει τα πάντα. Ας μη ξεχνάμε ότι η «αόρατος χειρ» του μακαρίτη Adam Smith κρατούσε σαν την Κίρκη ένα ραβδάκι που μετέτρεπε την προσωπική ιδιοτέλεια σε κοινωνικό όφελος. Εξάλλου στον καπιταλισμό πάντοτε υποβόσκει το στοιχείο της μεταφυσικής παρέμβασης για τούτο και πάντα «έχει ο θεός». Όποιος ελπίζει στον διαρκή επουράνιο παράδεισο, ανέχεται ευκολότερα την πρόσκαιρη επίγεια κόλαση. Κι αυτό βολεύει πολλούς… Δεν είναι τυχαίο ότι συχνά οι Αμερικανοί πρόεδροι όταν βλέπουν τα σκούρα καταφεύγουν στην προσευχή. Είναι μια απόπειρα μετάθεσης της ευθύνης στο υπερπέραν…
Ένα αριστερό κόμμα όμως για να είναι αξιόπιστο οφείλει να παρουσιάσει λεπτομερές πρόγραμμα [1] για κάθε μέτρο που προτείνει, περίπου ως εξής.
i. Θα πάρουμε το μέτρο Α.
ii. Το κόστος του μέτρου Α είναι τόσο.
iii. Τα χρήματα για την υλοποίηση του μέτρου Α θα τα βρούμε από την τάδε πηγή.
iv. Η υλοποίηση του μέτρου Α θα ολοκληρωθεί σε τόσο χρόνο.
v. Τα αποτελέσματα του μέτρου Α θα είναι αυτά.
vi. Σε περίπτωση αποτυχίας οι υπεύθυνοι θα υποστούν τις τάδε κυρώσεις. [2]
Για ένα αριστερό κόμμα που σέβεται πρώτα απ’ όλα τον εαυτό του, ο λαός δεν είναι πειραματόζωο για να δοκιμάζει τα μαντζούνια του ο κάθε μαθητευόμενος μάγος και ο κάθε αγύρτης. Και σε περίπτωση αποτυχίας να λέει απλά «κάναμε λάθος».
Βέβαια, αν ένα αριστερό κόμμα θα είναι τόσο σκληρό με τους κομματικούς αξιωματούχους, δεν είναι δυνατόν να είναι επιεικές με οποιονδήποτε πολίτη που υποσκάπτει την εφαρμογή του - ψηφισμένου από τον λαό - προγράμματος.
Κάτι τέτοιο όμως φοβίζει τους περισσότερους πολίτες που ..........
έχουν μάθει να λειτουργούν αντιμετωπίζοντας τον νόμο όχι σαν θεσμό που πρέπει να σεβαστούν αλλά σαν εμπόδιο που πρέπει να παρακάμψουν. [3]
Διάσταση δεύτερη πολιτική και φυσικό περιβάλλον
Για τον νεοφιλελευθερισμό το πρόβλημα αντιμετωπίζεται στα πλαίσια της αντίληψης «ο ρυπαίνων πληρώνει». Για ένα αριστερό κόμμα όμως, τα πράγματα είναι ή οφείλουν να είναι διαφορετικά. Ο ρυπαίνων ή παύει να ρυπαίνει ή παύει να υπάρχει.
Πόσο είμαστε έτοιμοι να δεχθούμε μια τέτοια αρχή, όταν γνωρίζουμε ότι ενδέχεται αυτή η αρχή να ισχύσει και σε μας τους ίδιους ή ότι η πιστή εφαρμογή της μπορεί να συνεπάγεται την παύση της λειτουργίας πλήθους επιχειρήσεων ή την συνέχιση της λειτουργίας με όρους που θα καθιστούν πολύ πιο ακριβό το τελικό προϊόν;
Πόσο είμαστε έτοιμοι να δεχθούμε δραστικό περιορισμό των ανέσεων μας για να σωθεί το περιβάλλον;
Και πόσο αντιλαμβανόμαστε ότι ως είδος ο άνθρωπος δεν έχει περισσότερα δικαιώματα στον πλανήτη από τα υπόλοιπα είδη. Ότι ο πλανήτης δεν μας ανήκει αλλά μας φιλοξενεί. Ότι ήρθαμε στη ζωή για να ζήσουμε ισότιμα και αρμονικά με τα υπόλοιπα όντα και όχι για να ικανοποιήσουμε την αρρωστημένη απληστία μας καταστρέφοντας τον πλανήτη; Ποιο αριστερό κόμμα θα τολμήσει να μας πει κατάμουτρα ότι δεν είμαστε η «κορωνίδα της δημιουργίας» [4] αλλά ρύποι του πλανήτη;
Διάσταση τρίτη Πολιτική και ήθος.
Περίμενε κανένας εχέφρων να εφαρμοστεί η προτροπή «σεμνά και ταπεινά»; Ακόμη κι αν οι εκπρόσωποι του συγκεκριμένου πολιτικού χώρου το ήθελαν, ήταν αδύνατο οι περισσότεροι λόγω του DNA τους να το εφαρμόσουν. Ο κόσμος ξέρει ότι στο πέτο του σακακιού τους, μπροστά γράφουν «δημοκρατία – αξιοκρατία κλπ» και από πίσω έχουν άλλη κονκάρδα που γράφει «εξουσία – χρήμα – σεξ». Για τούτο και δεν ενοχλεί τόσο πολύ η συμπεριφορά του Λατίνου γκόμενου Silbio και του κομψευόμενου Γαλάτη Nicolas. Ήταν αναμενόμενη. Από τέτοιας νοοτροπίας ζωντανά περιμένεις τα πάντα. Από το να σου κλέψουν το πορτοφόλι, μέχρι να σου πηδήξουν τη γυναίκα.
Στην αριστερά όμως δεν συγχωρούνται ούτε οικονομικά σκάνδαλα ούτε γκομενιλίκια ούτε αλαζονεία. Η αριστερά δεν είναι «νταμπελίτσα» που τη φοράς στο πέτο και σουλατσάρεις. Είναι ήθος, είναι καθημερινό βίωμα, είναι άρνηση των προσωπικών φιλοδοξιών χάριν του κοινωνικού συνόλου, είναι θυσία. Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι οι πολίτες κρίνουν πολύ πιο αυστηρά την συμπεριφορά ενός αριστερού πολιτικού ή ενός αριστερού κόμματος. Για τούτο και έχει διαφορετική βαρύτητα ένα σκάνδαλο στον αριστερό χώρο.
Όλα αυτά τα «προοδευτικά» καθήκια που μόλις τους δόθηκε η ευκαιρία κατάκλεψαν το σύμπαν και είδαν την πολιτική εξουσία όχι ως χώρο κοινωνικής προσφοράς αλλά ως βιάγκρα [5], έχουν τεράστια ευθύνη για την αποστροφή που αισθάνεται σήμερα το εκλογικό σώμα για την αριστερά. Και θα έπρεπε να έχουν τιμωρηθεί βαρύτατα.
Διάσταση τέταρτη Πολιτική και προσωπικές προσδοκίες.
Φαίνεται παράδοξο αλλά ακόμη και τη στιγμή που εκατομμύρια εργαζόμενοι μένουν χωρίς δουλειά, ακόμη και τη στιγμή που ο νεοφιλελευθερισμός δείχνει - με τον πιο οδυνηρό τρόπο για τους μη έχοντες - τις αδυναμίες του, και αναζητά ο ίδιος προστασία στη στοργική αγκαλιά του κράτους, μεγάλο ποσοστό πολιτών προτιμά την ισχνή πιθανότητα να πλουτίσει (που του προσφέρει ένα καπιταλιστικό μοντέλο ανάπτυξης) από την βεβαιότητα ότι δεν θα πεινάσει (που του προσφέρει ένα αριστερό μοντέλο ανάπτυξης).
Ίσως γιατί αυτή η βεβαιότητα , αυτό το αυτονόητο ανθρώπινο δικαίωμα, όπου εξασφαλίστηκε, τις περισσότερες φορές συνοδεύτηκε από τόσο σημαντική απώλεια άλλων δικαιωμάτων που οι άνθρωποι δεν είναι διατεθειμένοι να απεμπολήσουν.
Ίσως πάλι να λειτουργεί το «δημοσιοϋπαλληλικό σύνδρομο» που ειδικά στην Ελλάδα χρειάζεται ψυχιατρική προσέγγιση. Δηλαδή, πάρα πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ έγλειψαν ότι υπήρχε και δεν υπήρχε, ενώ «έστησαν κώλο» για να διοριστούν, μόλις το καταφέρουν, αρχίζουν να πιστεύουν ότι είχαν τα προσόντα να διαπρέψουν στην ελεύθερη αγορά αλλά «τι να γίνει που έτυχε να βρεθούν στο δημόσιο» !!!
Ποτέ μου δεν κατάλαβα το μίσος που τρέφουν πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι εναντίον του δημόσιου τομέα ενώ ταυτοχρόνως δεν κάνουν τίποτε για να βελτιώσουν τα όποια κακώς κείμενα.
Βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε και την μεθοδευμένη προβολή των «επιτυχημένων» του νεοφιλελεύθερου μοντέλου. Ακριβοπληρωμένοι managers, ηθοποιοί, ποδοσφαιριστές, [6] κλπ. αποτελούν τους καλλίτερους «κράχτες» του καπιταλισμού. (εδώ) και (εδώ).
Ποιοι γονείς π.χ. δεν θα ήθελαν το γιόκα τους διάσημο ποδοσφαιριστή ή επιτυχημένο manager; Να διοικεί εκατοντάδες εργαζόμενους, να παίρνει αποφάσεις για χιλιάδες απλούς ανθρώπους, να αμείβεται τουλάχιστον με 300 – 900 χιλιάδες € το χρόνο – χώρια τα bonus!
Αλλά ένα αριστερό πολιτικό σύστημα μας στερεί αυτή την ελπίδα. Δεν θα διαπρέψει ο γιόκας μας. Θα είναι «σαν τους άλλους».
Βλέπετε οι «ακριβοπληρωμένοι άχρηστοι» είναι το καλλίτερο υλικό για τα όνειρα των δύστυχων μικροαστών.
Διάσταση πέμπτη Πολιτική και αιρέσεις.
Από τη στιγμή που κάνει την εμφάνιση της μια ιδεολογία είναι βέβαιο ότι θα δημιουργηθούν οι οπαδοί, οι πολέμιοι και οι αιρετικοί. Κάτι αντίστοιχο με αυτό που συμβαίνει με τις θρησκείες. Πόσες αιρέσεις δημιουργήθηκαν από τότε που εμφανίστηκε ο χριστιανισμός; Πόσα δόγματα; Και τι μίσος, τι δηλητήριο; Και όλα αυτά στο όνομα του Χριστού!
Να θυμίσουμε το «κρειττότερόν εστιν ιδέναι εν μέση τη πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν λατινικήν»;
Ε! τα ίδια συμβαίνουν και με τα αριστερά κόμματα και κομ(μ)ατάκια.
Διάσταση έκτη Πολιτική και πάλη των τάξεων
Πόσοι φτωχοί εργάτες συνειδητοποιούν ότι πρόκειται για μια διαρκή πάλη μεταξύ εχόντων και μη εχόντων;
Μάλλον και με τους σημερινούς ακτήμονες συμβαίνει ότι συνέβαινε με τους δούλους. Δεν ξεσηκώνονταν εναντίον του θεσμού της δουλείας αλλά αγωνίζονταν για να πάψουν να είναι οι ίδιοι δούλοι. Γι’ αυτό και όσοι κατάφερναν να γίνουν απελεύθεροι, το πρώτο που έκαναν ήταν να εξασφαλίσουν μερικούς δούλους για πάρτη τους. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και τώρα. Η πάλη των τάξεων έχει μετατραπεί σε προσωπικό αγώνα του κάθε κολασμένου να ξεφύγει από την τάξη του και να βρεθεί στην ανώτερη τάξη.
Διάσταση έβδομη Πολιτική πολυπλοκότητα.
Ακόμη και μέσα από τούτη την ελλιπέστατη και απλοϊκή προσέγγιση, φαίνεται ότι τα πράγματα δεν είναι απλά. Είναι πολύπλοκα όχι μόνο για την αριστερά αλλά για όλο το πολιτικό γίγνεσθαι. Όσο πιο πολύπλοκη γίνεται η πολιτική όμως, τόσο την αποστρέφεται ο μέσος πολίτης που έχει κι άλλους καθημερινούς πονοκεφάλους. (Ίσως να γίνεται και γι αυτό πολύπλοκη)
Η αριστερά όμως απαιτεί ενεργούς πολίτες και συμμετοχή, η συμμετοχή πλέον απαιτεί και γνώση και χρόνο, η γνώση και ο χρόνος είναι χρήμα και σε περιόδους κρίσης το χρήμα δεν περισσεύει.
Καιρό είχε η αριστερά να βρεθεί τόσο στριμωγμένη στη γωνία.
Και ίσως να είχε πλάκα αυτό το στρίμωγμα, αν ταυτόχρονα δεν συνιστούσε την έλλειψη ελπίδας για εκατομμύρια ανθρώπους.
Και ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να κάνουν οι απελπισμένοι μέσα στην απόγνωσή τους.
* * * * * * * * *
[1] Προτάσεις του τύπου
§ Αύξηση των δημοσίων επενδύσεων
§ Αύξηση του επιδόματος ανεργίας.
§ Επίδομα σε χαμηλόμισθους, χαμηλοσυνταξιούχους και άνεργους κλπ.
είναι πολύ ωραίες για να είναι εφαρμόσιμες και πειστικές.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε τέτοιο οικονομικό χάλι που για κάθε μέτρο πρέπει να προϋπολογίζεται το ακριβές κόστος αλλά και η πηγή των πόρων.
[2] Λέγοντας «κυρώσεις» προφανώς εννοούμε κάτι περισσότερο από το να μη συμπεριλαμβάνεται στο ψηφοδέλτιο των επόμενων εκλογών.
[3] Ένα παράδειγμα μέτρου - έστω και άτολμου – είναι «η κατάργηση όλων των χαριστικών ρυθμίσεων που ευνοούν την φοροδιαφυγή και το οικονομικό έγκλημα» όπως το προτείνει το ΠΑΣΟΚ. Δεν θα ήταν καλλίτερα όμως αν πρότεινε και – μερική ή ολική - δήμευση; Τι φοβήθηκε; Εκτός αν έχει στους κόλπους του κάποιους που δεν τους συμφέρει το μέτρο; Γιατί να του βγαίνει από αριστερά η ΝΔ; (εδώ)
[4] Ο «δημιουργισμός» (εδώ) και ο «ευφυής σχεδιασμός» (Intelligent design) γνωρίζουν νέες δόξες τα τελευταία χρόνια
[5] Ο Henry Kissinger, υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ επί Nixon (1973 – 77) είχε πει κάποτε ότι η εξουσία είναι το ισχυρότερο αφροδισιακό. Οι βαρβάτοι επιβήτορες της εξουσίας έχουν επιβεβαιώσει επανειλημμένα την κυνική αυτή φράση.
[6] Συμπτωματικά ακούω αυτή τη στιγμή ότι κάποιος ποδοσφαιριστής πουλήθηκε 95 εκατομμύρια €!!! Ο μέσος εργαζόμενος θέλει πάνω από τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια εργασίας για να βγάλει αυτό το ποσό. Ελάχιστοι όμως βλέπουν την έρπουσα κοινωνική σήψη πίσω από τέτοια φαινόμενα. Οι περισσότεροι χειροκροτούν…
Ευθύλογος