Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης
Θαυμαστές του ξεχωριστού Steve Jobs και της επιχειρηματικότητας, τους
συναντάς κυρίως στον κοινωνικό χώρο των νεόπλουτων, τελευταίως και των νεόπτωχων.
Με αφορμή την κρίση και τον διεθνή διασυρμό μας, τα τελευταία χρόνια έχουν
κάνει ιδιαίτερα έντονη την παρουσία τους στο..........
χώρο των ΜΜΕ για να δηλώσουν
δημοσίως τη διαφοροποίηση και τη συναισθηματική αποστασιοποίησή τους από εμάς
τους υπόλοιπους «θνητούς». Πολιτικά, υπάρχουν παντού, αλλά τελευταίως τους
βρίσκεις κυρίως στο λεγόμενο νεοφιλελεύθερο χώρο. Μπορεί πολλοί απ’ αυτούς να
μη γνωρίζουν καν τι σημαίνει νεοφιλελευθερισμός «αλλά θα πρέπει να είναι καλός
αφού είναι ο μόνος που πρόσκειται φιλικά προς τον Λαϊφσταϊλισμό», τον οποίο
όλοι τους σχεδόν θαυμάζουν. Δεν αποτελούν μια οργανωμένη κοινωνική ομάδα,
νιώθουν όμως σαν να ανήκουν σε ένα είδος άτυπης λέσχης επιλέκτων. Διακηρύττουν εμμέσως
την πνευματική ανωτερότητά τους με έναν δήθεν καταγγελτικό λόγο ιεροκήρυκα ,
ενδεδυμένο με χαιρέκακα, ειρωνικά και σαρκαστικά σχόλια για τους πνευματικά και
πολιτισμικά κατώτερους ομοεθνείς τους, «που δεν επιθυμούν να γίνουν ευρωπαίοι»,
κι αυτός είναι και ο κοινός δεσμός των μελών της άτυπης λέσχης τους. Οσο πιο
σαρκαστικός και ειρωνικός είναι κάποιος με την πλέμπα, τόσο περισσότερο ξεχωρίζει, «εξευγενίζεται» και γίνεται δεκτός στη λέσχη.
Επειδή πολλοί απ’ αυτούς, πέρασαν από κάποιο γνωστό πανεπιστήμιο
του εξωτερικού ή ήπιαν κάποτε καφέ στο "Les Deux Magots", στο “Café de Flore” ή στο “Cafe Le Dome”
του Παρισιού, ή επειδή επισκέφτηκαν ένα φεγγάρι το L.A. ή το N.Y. City, αυτοπροσδιορίζονται ως διανοούμενοι
με ευρωπαϊκές, κοσμοπολίτικες και πολυπολιτισμικές ρίζες ή ως μοναδικοί πεφωτισμένοι,
που είναι καταδικασμένοι να μοιράζονται την ίδια εθνική ταυτότητα με ένα πλήθος
καθυστερημένων και άξεστων αντιμνημονιακών μπουρτζόβλαχων.
Οι αναλύσεις τους για τους απολίτιστους ομοεθνείς τους, βρίθουν
από χαρακτηρισμούς απλουστευμένων στερεοτύπων σε ύφος μηνυμάτων. Ενα κουσούρι
που έμεινε σε πολλούς από τη θητεία τους στα γνωστά λάιφσταϊλ περιοδικά του σύντομου
κενού λόγου που διαμόρφωσαν μια εντελώς απολίτικη γενιά χρήσιμων αλλά ηλίθιων
πελατών για να τη χειραγωγούν. Εγκλωβισμένοι μέσα στην επιθυμία-παγίδα «του
ξεχωριστού-εκλεκτού», ασκούν συχνά ατεκμηρίωτη και αποσπασματική κριτική στην
εν γένει συμπεριφορά των ομοεθνών τους, σαν να προέρχονται οι ίδιοι από άλλο
πλανήτη, δίχως να είναι σε θέση να δουν πως ο ρατσισμός δεν είναι μόνο
φυλετικός, ούτε να αντιλαμβάνονται πως φτύνοντας τους «κατώτερους» ομοίους τους,
φτύνουν στον καθρέφτη τους.
Μερικοί μάλιστα, υπερτιμούν τόσο πολύ τις ρηχές πνευματικές ικανότητές
τους, που καταντούν κωμικοί. Τόσο κωμικοί, που θυμίζουν τον Ζήκο τον
Μπακαλόγατο ή την Μαντάμ Σουσού και στην καλύτερη των περιπτώσεων τον Louis de Funès ή τον Mr Bean. .
Σημασία δεν έχει ο τίτλος και ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν
επίσημοι τίτλοι, αυτό που μετράει για τα μέλη της άτυπης λέσχης τους, είναι οι
διαφορετικές συμπεριφορές από τις μάζες των ομοεθνών τους, ακόμη και οι
καταναλωτικές. Σημασία δεν έχει λοιπόν η τιμή, αρκεί να μην καταναλώνεται από
τις κατώτερες μάζες. (Ο αγγλικός όρος είναι “snob-value”).
Σε γενικές γραμμές, αυτοί οι «συνάνθρωποί» μας, είναι η
έκφραση αυτού που ο Γάλλος στοχαστής Ρ. Bourdieu αποκάλεσε «ρατσιστές της
ευφυϊας», δημοσιογράφους και μοδάτα στελέχη επιχειρήσεων οι οποίοι είναι, ή
πιστεύουν ότι είναι οι προνομιούχοι της λεγόμενης Νέας Παγκοσμιοποιημένης
Οικονομίας και της Κοινωνίας της Πληροφορίας και της Γνώσης και πως όλοι εμείς
οι άλλοι, οι τοπικοί, επαρχιακοί και καθυστερημένοι, οφείλουμε να δεχτούμε ότι
είμαστε ηλίθιοι, διανοητικά ανίκανοι και βλάκες, που δεν κατανοούμε το πνεύμα
των καιρών.
Δεν θα τους αφιέρωνα αυτές τις γραμμές αν, πολλοί απ’
αυτούς, απόφοιτοι σχολών διετούς φοίτησης δημοσιογραφίας, που μέχρι χθες
ασχολούντο με τους «Λαμπερούς» και με το πώς να κάνεις τη γκόμενα ή τον γκόμενο
να πετύχει τον τέλειο οργασμό, δεν άρχιζαν αίφνης να μας δίνουν μαθήματα σωστής
κοινωνικής και πολιτικής συμπεριφοράς και οϊμέ, ακόμη και μαθήματα πολιτικής
οικονομίας!
* “sine nobilitate”:
“δίχως τίτλο”(στα λατινικά) , από τα αρχικά του οποίου προήλθε και η αγγλική
λέξη S.nob.