Η απομυθοποίηση των αναδιαρθρωτικών Συνόδων

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου 

Χθες το βραδύ οι ηγέτες της ΕΕ κατέληξαν στην μορφή της ανακεφαλαιοποίησης των ευρωπαϊκών τραπεζών στην οποία είχα αναφερθεί, δίδοντας το περίγραμμα της συμφωνίας για αναδόμηση του θεσμικού οικοδομήματος της Ένωσης. Για πρώτη φορά μετά το ξέσπασμα της κρίσης το ερώτημα δεν ήταν «τι κάνουμε» (ποια λύση να δώσουμε στην δημοσιονομική και τώρα πια πιστωτική κρίση της ευρωζώνης), αλλά  πώς να ενεργοποιήσουμε εκ νέου (ιδιωτικά) κεφάλαια για την χρηματοδότηση των επιμέρους κρατών που πλήττονται από χαμηλή αξιοπιστία εξυπηρέτησης των δανείων τους, δίχως να πληγεί η ικανότητα ισχυρών οικονομιών της ευρωζώνης να παράγουν με φτηνό σχετικά χρήμα.   

Για πρώτη φορά η διακυβερνητική μεθοδολογία λήψης των αποφάσεων δηλαδή, ακολουθεί μια μορφή δομικής οντολογίας συνδυάζοντάς την με θετικιστική επιστημολογία. Δεν έχει σημασία στο .......
πλαίσιο αυτού του κειμένου απομυθοποίησης του πολιτικού περιεχομένου των Συνόδων Κορυφής της 23ης και 26ης Οκτωβρίου, εάν αυτό είναι κακό ή καλό (σίγουρα είναι προβληματικό κατά την άποψη μου), αποτελεί πάντως την πρώτη σύγχρονη απόπειρα να παντρευτούν ο διάχυτος νομικισμός της ΕΕ με την πολιτική μεθοδολογία του λεγόμενου Νεού «Historical Institutionalism». Η συνολική προσέγγιση βασίζεται στις σημερινές κυρίαρχες αντιλήψεις περί νεοκεϊνσιανισμού, όπως αυτές επηρεάζουν τις αποφάσεις στις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με την μεθοδολογία του «new institutionalism» που πρωτοεμφανίστηκε συστηματικά από τον  Samuel Huntington στο «Political Order in Changing Societies». Αν το προτιμάτε σχηματικά, πρόκειται για την επικράτηση των ιδεών που διέπουν τις τρέχουσες αποφάσεις της διοίκησης των ΗΠΑ στο περιβάλλον της ΕΕ. Εν κατακλείδι, η νέα αυτή μεθοδολογία στην αντιμετώπιση προβλημάτων που ανατέλλει στην Ένωση, αποτελεί τεράστια στρατηγική επιτυχία της αμερικανικής πλευράς, με συνέπειες που σύντομα θα διαπιστώσουμε στην εξέλιξη της πορείας ολοκλήρωσης της ΕΕ.

Το ερώτημα, εάν οδηγούμαστε σε μια ευρωπαϊκή Γερμανία ή σε μια γερμανική Ευρώπη, μοιάζει τώρα πλέον όχι απλώς πεπαλαιωμένο αλλά μάλλον παραπλανητικό. Το πραγματικό ερώτημα της ευρωπαϊκής ελίτ σήμερα είναι, πώς η ΕΕ θα μπορούσε να ομοσπονδοποιηθεί στην βάση του πολιτικοοικονομικού προτύπου των ΗΠΑ, δίχως ευρύτερη λαϊκή εξέγερση. Απλοϊκά ίσως, το δίλημμα που πριν από το καλοκαίρι είχε να αντιμετωπίσει η ηγεσία της ΕΕ ήταν: Να μεταβληθεί η ΕΕ σταδιακά σε ένα πολιτικοοικονομικό αντίγραφο των ΗΠΑ, ή να οπισθοχωρήσει και να σταθεροποιηθεί σε μια χαλαρότερη μορφή συνομοσπονδίας, δίχως κοινό νόμισμα και πυλώνες εναρμόνισης επιμέρους πολιτικών; Το διακυβερνητικό μοντέλο αποφάσεων της ΕΕ υπό την ηγεσία της Γερμανίας καταλήγει σήμερα να δίνει μία «θετική» απάντηση στο ερώτημα αυτό. Λέει ναι στην αμερικανοποίηση της Ένωσης υπό όρους που θα συνεχίσουν να αποτελούν αντικείμενο διαπραγματεύσεων μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας, σε πρώτο πλάνο και με την έμμεση συμμετοχή της Κίνας και της Ρωσίας. Αυτό, αγαπητοί φίλοι, είναι το πλαίσιο εντός του οποίου διαμορφώνονται και οι όροι πτώχευσης της Ελλάδας, ώστε να φύγει από την μέση ένα κρίσιμο εμπόδιο στην διένεξη του χρηματοπιστωτικού λόμπυ με την βιομηχανική ελίτ της Ένωσης.

Κοινωνιολογικά, για να αναπτυχθεί το νέο αυτό πλαίσιο πολιτικοοικονομικών σχέσεων, προϋποθέτει την κυριαρχία του νέο-λαϊκισμού (neo-populism), ο οποίος εδραιώνει αντί για τον λαό, τον λαουτζίκο ως κύριο φορέα της λαϊκής έκφρασης με την μορφή του «αγανακτισμένου πολίτη», σε συνδυασμό με το νέο-φιλελευθερισμό (neo-liberalism), ο οποίος έρχεται να προσδώσει αντικρατικά/αντιπολιτικά χαρακτηριστικά σ’ αυτήν ακριβώς την «αγανάκτηση». Και τα δύο σε αλληλόδραση εξυπηρετούν το μασκάρεμα της πραγματικής εξουσίας, ενώ διαμορφώνουν μία διάχυση στις ευθύνες εκείνων που, υιοθετώντας την τροχιά αμερικανοποίησης της ΕΕ, οδηγούν στην αποθεμελίωση του Κράτους Δικαίου, όπως το γνωρίσαμε στην Δυτική Ευρώπη μετά τον πόλεμο και των τεσσάρων βασικών μοντέλων ευημερίας που επικράτησαν μετά από αυτόν στην ήπειρό μας. Τώρα πλέον καλπάζουμε προς μία ευρύτερη κοινωνική απορρύθμιση στην ΕΕ που ξεκίνησε θεαματικά και σοκαριστικά από την Ελλάδα. Οι αποφάσεις των Συνόδων Κορυφής σήμερα και την Τετάρτη αποτελούν την πρώτη πολιτικά συστηματική απόπειρα να θεμελιωθεί ένα Μετααστικό Δίκαιο στην ήπειρό μας, που θα λάβει την πρώτη πειραματική μορφή του στην Ελλάδα. Το πώς θα νομιμοποιηθεί πολιτικά αυτό το Δίκαιο στην κοινωνία θα είναι ενδεικτικό της νέας εκφυλιστικής δυναμικής που αναπτύσσει το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο στις επιμέρους κοινωνίες και ιδιαίτερα σε αυτές που, προδομένες από την ηγεσία τους, απώλεσαν κάθε ίχνος διαπραγματευτικής ισχύος. Σε αυτές τις κοινωνίες, κλασικό παράδειγμα των οποίων αποτελεί η Ελλάδα, η φτώχια και η ταπείνωση δεν αποτελούν αυτοσκοπό, αλλά το μέσο εφαρμογής του νέου Ευρωπαϊκού Δόγματος που δεν διαφέρει σε τίποτα πλέον από το ιδεολόγημα της σύγχρονης ελίτ που διαμορφώνει τις σχέσεις εξουσίας στις ΗΠΑ.

Αυτά σύντομα, για να συνειδητοποιήσουμε όλοι το νέο πολιτικό περιβάλλον στο οποίο θα αναπτυχθεί από τις επόμενες ημέρες η καθημερινότητά μας. Τούτο, είτε το εκλαμβάνεις ως έχει και επιχειρείς να επιβιώσεις όπως-όπως μέσα σε αυτό, είτε το διασκεδάζεις μέσω του νέο-λαϊκισμού, είτε οργανώνεις πολιτικό λόγο και μια νέα πολιτική στρατηγική, όχι απλώς για να αντιδράσεις ως λαός, αλλά για να επαναθεμελιώσεις την πολιτική ισχύ σου, που θα σε καταστήσει υποκείμενο της ιστορίας και όχι αντικείμενο της νέας παγκοσμιοποιημένης (πολιτικής) τεχνολογίας που φιλοδοξεί να καταργήσει την ιστορία: να καταργήσει δηλαδή τον λαό, αντικαθιστώντας τον με τον ταλαίπωρο και αγανακτισμένο λαουτζίκο, του οποίου τον πόνο προφανώς αντιλαμβάνεται η κάθε άπληστη εξουσία και υπόσχεται να κάνει ό,τι μπορεί για τις … ασπιρίνες του!