Με μεγάλο φόβο και αγωνία παρακολουθώ τα γεγονότα στη Φουκουσίμα. Ήθελα από την πρώτη στιγμή να γράψω για να μοιραστώ μαζί σας την αγωνία μου και να την εκτονώσω . Σήμερα όπως και τις προηγούμενες μέρες πληροφορήθηκα από τις καθόλου πιστικιές ανακοινώσεις της εταιρίας και της Ιαπωνικής κυβέρνησης για το πως εξελίσσεται η κατάσταση στην Ιαπωνία και ο φόβοι μου δεν διασκεδάστηκαν από όσα άκουσα . Ειδικά τα περί ρήγματος στο δοχείο εγκλωβισμού των συστατικών του πυρήνα και τα σχετικά με το ραδιενεργό νερό που χύνεται στους ωκεανούς επέτειναν την ανησυχία μου . Έτσι αποφάσισα τελικά να γράψω αυτό το σημείωμα ελπίζοντας σε κάποια καθησυχαστικά σχόλια σας . Βλέπω μια κρίση τέτοιου μεγέθους να την διαχειρίζονται οι εταιρίες έχοντας σαν δεδομένο ότι το κράτος είναι υποκείμενο των αγορών . Δεδομένο όμως είναι και το ότι οι αγορές ενδιαφέρονται , πράγμα εντελώς φυσικό για αυτές , πρώτα για τις σε παγκόσμιο επίπεδο πελώριες επενδύσεις που έχουν κάνει στην πυρηνική τεχνολογία και .........δευτερευόντως για ότι άλλο .
Κάποιες φορές σκέφτομαι και πως οι αγορές δεν είναι μόνο οι αφηρημένες οικονομικές έννοιες . Σκέφτομαι πως πίσω τους βρίσκονται άνθρωποι , φυσικά πρόσωπα με οικογένειες παιδιά και εγγόνια , οι οποίοι για την ώρα τουλάχιστον στην περίπτωση ενός πυρηνικού ολέθρου είναι καταδικασμένοι να υποστούν τη ίδια μοίρα με εμάς τους πολλούς . Έτσι δεν μπορώ να τους φανταστώ να αδιαφορούν για το μέλλον της γης και προσπαθώ από αυτή τη σκέψη να αντλήσω λίγη αισιοδοξία . Δεν θέλω να φανταστώ ότι το πάθος τους για το κέρδος και τον τζόγο , αν και συχνά είναι αρρώστια , μπορεί να είναι δυνατότερο από την αγάπη τους για τη ζωή .
Ίσως βρείτε ότι οι φόβοι μου να είναι παράλογοι . Είναι βέβαιο πως είναι σε μεγάλο βαθμό επηρεασμένοι από την κρίση ενός αισθήματος μικρού πανικού τον οποίο βίωσα στην ηλικία των τριάντα μου περίπου χρόνων και τον κουβαλώ ακόμα .
Ήταν τότε στα τέλη της δεκαετίας του 60 , που είχε αναπτυχθεί η πυρηνική τεχνολογία για ειρηνικούς σκοπούς και πυρηνικοί αντιδραστήρες για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας , ξεφύτρωναν παντού ( εξάλλου και το πλούσιου σε πλουτώνιο απόβλητο τους χρησίμευε στην κατασκευή πυρηνικών όπλων) .
Ήδη από το 1967 διάφοροι επιστήμονες , πυρηνικοί φυσικοί , δημοσιοποιούσαν τους φόβους τους για τους κινδύνους που ενείχε η κατασκευή και η χρήση των πυρηνικών αντιδραστήρων . Διατύπωναν φόβους ότι ένα σοβαρό ατύχημα σε ένα αντιδραστήρα θα μπορούσε να απελευθερώσει μεγάλες ποσότητες ραδιενεργού υλικού στο περιβάλλον. Ένας από αυτούς το 1971 επινόησε τον όρο το Σύνδρομο της Κίνας για να περιγράψει με αυτό τον όρο το επακόλουθο ενός σοβαρού πυρηνικού ατυχήματος . Περιέγραφε την πιθανότητα μιας πυρηνικής κατάρρευσης, κατά τη διάρκεια της οποίας τα λιωμένα συστατικά του πυρήνα του αντιδραστήρα διαπερνούν το δοχείο εγκλωβισμού που τα συγκρατεί . Στη συνέχεια και το ίδιο το κτίριο και το λιωμένο υλικό με συνεχείς σχάσεις διαπέρνα το φλοιό της Γης από τη μια μεριά της ως την άλλη και από την Αμερική όπου αρχικά βυθίζεται φτάνει να αναδυθεί απέναντι στην Κίνα . Έτυχε εκείνη την εποχή να δουλεύω σαν τεχνικός στο Κ.Π.Ε. Δημόκριτος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας και έκανα πολλές φιλικές συζητήσεις με ειδικούς επιστήμονες . Αν και σχεδόν όλοι τους ήταν εντελώς καθησυχαστικοί για ένα τέτοιο ενδεχόμενο εμένα μου δημιουργήθηκε και μου έμεινε ένας μικρός πανικός τον οποίο απέδωσα στην ημιμάθεια μου .
Το σενάριο του ατυχήματος , και το λέω σενάριο γιατί αργότερα το θέμα του έγινε και ταινία κινηματογραφική , ήταν δομημένο στις παρακάτω υποθέσεις και κάθε ομοιότητα με περιστατικά που γνωρίζετε πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα .
Αρχικά κάποιο τυχαίο γεγονός , κάποιο ατύχημα (ένα τσουνάμι ας πούμε ) προκαλεί βλάβη στο σύστημα ψύξης του αντιδραστήρα . Αντιγράφω παρακάτω από την el.wikipedia.org :
« Το «Σύνδρομο της Κίνας», αναφέρεται σε ένα πιθανό αποτέλεσμα καταστροφικής, πυρηνικής κατάρρευσης ενός πυρηνικού αντιδραστήρα. Επονομαζόμενο και ως ατύχημα απώλειας ψυκτικού μέσου, το σενάριο αρχίζει όταν κάτι προκαλεί τη στάθμη του υγρού ψύξης στο δοχείο του αντιδραστήρα να πέσει, αποκαλύπτοντας μέρος ή όλο το συγκρότημα των ράβδων καυσίμων. Ακόμη και αν η πυρηνική αλυσιδωτή αντίδραση έχει σταματήσει με τη χρήση των ράβδων ελέγχου ή άλλων συσκευών, το καύσιμο εξακολουθεί να παράγει σημαντική θερμότητα για κάποιο χρονικό διάστημα λόγω της περαιτέρω διάσπασης των προϊόντων σχάσης. Εάν δεν υποστούν σωστή ψύξη, το σύνολο των καυσίμων μπορεί να μαλακώσει και να λιώσει, πέφτοντας στο κάτω μέρος του δοχείου του αντιδραστήρα. Εκεί, χωρίς ράβδους ελέγχου απορρόφησης νετρονίων για να το αποτρέψει, η πυρηνική σχάση θα μπορούσε να αποτρέψει, η πυρηνική σχάση θα μπορούσε να επαναληφθεί, αλλά, ελλείψει ενός ρυθμιστή νετρονίων, θα μπορούσε και όχι. Σε κάθε περίπτωση, χωρίς επαρκή ψύξη, η θερμοκρασία του τετηγμένου καυσίμου θα μπορούσε να αυξηθεί έως το σημείο τήξης του και το καύσιμο να διαφύγει από το συγκρότημα στο οποίο περιέχεται. Αν και πολλοί θεωρούν ότι η ραδιενεργής αυτή λάβα θα σταματήσει πριν ή στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, τέτοια σειρά γεγονότων θα απελευθέρωναν μεγάλες ποσότητες ραδιενεργού υλικού στην ατμόσφαιρα και στα υπόγεια ύδατα, ενδεχομένως προκαλώντας ζημιά στη τοπική χλωρίδα και πανίδα.»
Αν και αρχικά το θέμα σχετικά με το Σύνδρομο της Κίνας έτυχε μεγάλης δημοσιότητας , αργότερα ξεχάστηκε από όλους γιατί αυτό επέβαλαν μεγάλα οικονομικά συμφέροντα . Έφτασε να ξεχαστεί ακόμα και από εμένα . Μετά όμως ήλθε το Τσερνομπίλ και παρόλο που το απέδωσαν στην ανοργανωσιά της σοβιετίας για να μας καθησυχάσουν , εγώ έκτοτε παρέμεινα σταθερά ανήσυχος . Και να που τώρα στη Φουκουσίμα τουλάχιστον τέσσερα εν δυνάμει Τσερνομπίλ μου ξύπνησαν ξανά εκείνο τον παλιό μικρό πανικό μου καθώς φοβάμαι πως μια σειρά γεγονότων μπορεί να απελευθερώσουν τεράστιες ποσότητες ραδιενεργού υλικού στην ατμόσφαιρα και στα υπόγεια ύδατα, και ασφαλώς θα προκαλέσουν ζημιά όχι μόνο στην τοπική χλωρίδα και πανίδα όπως γράφει η wikipedia αλλά ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο ακόμα και την ίδια τη ζωή πάνω στη γη . Μπορεί να μου εξηγήσετε και ελπίζω να με πείσετε πως οι φόβοι μου είναι υπερβολικοί αλλά και εγώ προσπάθησα να σας δείξω, πως οφείλεται στα παιδιά και τα εγγόνια σας να ξεκινήσετε σήμερα κιόλας μια σταυροφορία ενάντια στην εξάπλωση των πυρηνικών .
Αν όχι τώρα ! Τότε πότε ;
Λεωνίδας Ορφανουδάκης