Της Ιριάννας Λιανάκη-Δεδούλη
Η επανάσταση του γιασεμιού στην Τυνησία παρέδωσε τη σκυτάλη στις
μέρες οργής στην Αίγυπτο. Το ντόμινο των πολιτικών αλλαγών στον αραβικό
κόσμο, που τόσο φοβούνταν η ΕΕ, οι ΗΠΑ και φυσικά το Ισραήλ, είναι πλέον
μια απτή πραγματικότητα, που ο δυτικός κόσμος πρέπει να αντιμετωπίσει.
Επί δεκαετίες ολόκληρες η δύση απλά εθελοτυφλούσε απέναντι στη
διαφθορά, την ανελευθερία, τα βασανιστήρια, τη βάναυση καταπάτηση των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τα καθεστώτα των χωρών της Β. Αφρικής.
Στην περίπτωση της Αιγύπτου, ο Μουμπάρακ είχε το ρόλο του εγγυητή της
σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή και αυτό ήταν αρκετό. Η
επανάσταση και η οργή του κόσμου αναμφίβολα αιφνιδίασε και έπιασε
απροετοίμαστα τα καθεστώτα.
Τώρα πια το μείζον ζήτημα για τους δυτικούς, δεν είναι άλλο από
αυτό της επόμενης μέρας της πτώσης των καθεστώτων, γι’ αυτό ακριβώς
είδαμε και την υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον, να ζητάει
μετ’ επιτάσεως από το καθεστώς Μουμπάρακ την ομαλή μεταβίβαση της
εξουσίας, επισημαίνοντας ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν την διεξαγωγή ελεύθερων
και.......... δίκαιων εκλογών στην Αίγυπτο.
Επί της ουσίας αυτό που φοβούνται οι δυτικοί είναι η άνοδος στην
εξουσία φονταμενταλιστικών ισλαμικών ομάδων. Άλλωστε όπως τους δίδαξε η
Ιρανική επανάσταση του 1979, οι πολιτικές δυνάμεις που πιθανόν τελικά να
καταλάβουν την εξουσία, μπορεί να μην έχουν καμία σχέση με τα αιτήματα
των διαδηλωτών για εκδημοκρατισμό και φιλελευθεροποίηση.
Σε αυτό το πλαίσιο την προσοχή έχει τραβήξει η δράση της
Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο, η οποία μέχρι τώρα φαίνεται να
ενεργεί με μεγάλη προσοχή. Φροντίζει να διατηρεί τις διαδηλώσεις,
παρέχοντας πρώτες βοήθειες και φαγητό στους διαδηλωτές, ζητά επιτακτικά
τη διενέργεια εκλογών και προσπαθεί να εξελιχθεί σε ρυθμιστική δύναμη,
επιδιώκοντας να αναλάβει διαπραγματεύσεις με το στρατό.
Αδιαμφισβήτητα μία Ισλαμική Αίγυπτος θα ήταν καταστροφή στρατηγικά
για τις ΗΠΑ και θα ανέτρεπε γεωπολιτικές ισορροπίες, εδραιωμένες από το
τέλος του Αραβο-ισραηλινού πολέμου το 1973, όταν ο Σαντάτ –προκάτοχος
του Μουμπάρακ- σταμάτησε τη συνεργασία με τους Σοβιετικούς και συμμάχησε
με τις ΗΠΑ. Η Αμερική έκτοτε απέκτησε έναν πολύτιμο σύμμαχο στον
αραβικό κόσμο. Ενδεικτικός είναι ο ρόλος που διαδραμάτισαν οι
αιγυπτιακές μυστικές υπηρεσίες στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και της
Αλ Κάιντα μετά τις επιθέσεις τις 11/9.
Ο μεγαλύτερος χαμένος σε περίπτωση επικράτησης εξτρεμιστών ισλαμιστών
στην Αίγυπτο είναι σίγουρα το Ισραήλ. Ας μην ξεχνάμε ότι η Αίγυπτος για
πολλά χρόνια ήταν η μοναδική αραβική χώρα που το είχε αναγνωρίσει. Η
αποστρατικοποίηση της χερσονήσου του Σινά συνέβαλε καθοριστικά στην
ασφάλεια των νότιων συνόρων του Ισραήλ. Η διατήρηση του σημερινού status
quo στη χερσόνησο είναι αναμφίβολα ζωτικής σημασίας για το ισραηλινό
κράτος.
Το καλύτερο σενάριο για το δυτικό κόσμο, δεδομένων των συνθηκών, θα
ήταν η επικράτηση των δημοκρατικών δυνάμεων και η εκλογή του νομπελίστα
Ελ Μπαραντέι, ο οποίος θα μπορούσε να εγγυηθεί τον κοσμικό χαρακτήρα του
κράτους και την ειρηνική συνύπαρξη με το Ισραήλ.
Καθοριστικός όμως στις πολιτικές εξελίξεις μπορεί να είναι και ο
ρόλος του στρατού. Οι ένοπλες δυνάμεις φαίνεται να δίνουν χρόνο στο
Μουμπάρακ να δρομολογήσει την έξοδό του. Σύμφωνα με αναλυτές το καθεστώς
είναι πιθανό να βρει τρόπο να σταθεροποιηθεί από μόνο του. Σε αυτό το
πλαίσιο, όπως εξηγούν, δεν θα πρέπει να μας προκαλέσει έκπληξη ένα
ενδεχόμενο πραξικόπημα συνταγματαρχών, που θα συνοδεύεται από μία αλλαγή
φρουράς στο προεδρικό μέγαρο.
Οι επόμενες μέρες θα είναι καθοριστικές. Οι πολιτικές εξελίξεις στην
Αίγυπτο αναμένεται να επιφέρουν σημαντικές ανακατατάξεις στην ευρύτερη
περιοχή της Μέσης Ανατολής και γενικότερα στη διεθνή πολιτική σκακιέρα.
Ιριάννα Λιανάκη-Δεδούλη