Γράφει η Ελένη Παπουτσή
Ας θυμηθούμε τον υλισμό του Μάρξ και τον ιδεαλισμό του
Βέμπερ. Υπάρχει σχέση με την πολιτική σήμερα;
Ο Μάρξ διατείνεται ότι οι σχέσεις παραγωγής παίρνουν
μορφή ιδιοκτησιακών σχέσεων και διαπλέκονται με τα μέσα παραγωγής που είναι η
τεχνολογία, τα μηχανήματα, τα εργοστάσια, οι γνώσεις, οι δεξιότητες και όλες οι
ύλες, καθώς και η εργατική δύναμη και γενικά ο άνθρωπος. Το αποτέλεσμα αυτής της
διαπλοκής συνιστά κατά τον Μαρξ το αληθινό θεμέλιο της κοινωνίας , την υλική της
βάση. Γενικά στις σχέσεις
παρουσιάζεται μια ένταση, η οποία
υπάρχει στο κοινωνικό
παραγωγικό σύστημα του καπισταλισμού.Κατά τον Μάρξ οξύνεται η ταξική πάλη μεταξύ
της καπιταλιστικής κοινωνίας και τους μισθωτους εργάτες , οι οποίοι πρέπει να
αποκτούν ταξική συνέιδηση, αναγκαία
για την κατάργηση του καπιταλισμού. Κατά τον Μαρξ δεν είναι η συνείδηση των ανθρώπων που
καθορίζει την κοινωνική και
πολιτική ζωή, αλλά αυτή η πολιτική και κοινωνική ζωή, καθορίζει την ύπαρξη
τους.
Ο Βέμπερ (προτεσταντική ηθική) επιτίθεται στις απόψεις
του Μάρξ και τους μαρξιστές, στους υλιστές, και στον υλισμό, τονίζοντας τους
ιδεατούς παράγοντες.Ο ιδεαλισμός του,
υπήρξε απάντηση, ως «αντιπαλο δέος» στον υλισμό. Σε αντιδιαστολή ο ........Βέμπερ
τονίζει τη σημασία ορισμένων ιδεών.
Ασχολήθηκε με τη μελέτη των παγκόσμιων θρησκειών, και δίνει έμφαση στη
μοναδικότητα της δυτικής εξέλιξης προς τον καπιταλισμό. Ο Βέμπερ δεν
ασχολείται με την παραγωγή, όπως ο
Μάρξ δεν ασχολήθηκε με τις ιδέες.Ενδιαφερόταν να προσδιορίσει τη μοναδικότητα
του θρησκευτικού παράγοντα στην ορθολογική ζωή. Τον ενδιέφερε ο παράγων αυτός
γιατί σε αυτόν έβλεπε τη σωτηρία, και πίστευε, ότι
αυτός αποτελεί τη ψυχολογική ώθηση στον καπιταλισμό με τη σύγχρονη μορφή
του. Παρουσιάζεται όμως και γίνεται γνωστή από
το 1953 μια ώριμη μαρξική αντίληψη, που συγκλίνει με τον Βέμπερ, και σε αυτή ο
Μάρξ αποδέχεται τις ιδέες, και τις διάφορες ιδεολογίες στις υλικές παραγωγικές
συνθήκες.
Ελένη Παπουτσή
Εκπαιδευτικός-πολιτισμολόγος