Γράφει ο Βασίλης Χασιώτης
Την δύσκολη ζωή μου ασφαλή να κάνω/ εγώ στην Τράπεζα του Μέλλοντος επάνω/ πολύ ολίγα συναλλάγματα θα βγάλω./ Κεφάλαια μεγάλ’ αν έχει αμφιβάλλω./ Κι άρχισα να φοβούμαι μη στην πρώτη κρίσι/ εξαφνικά τας πληρωμάς της σταματήσει.
Η Τράπεζα του Μέλλοντος, Κ. Π. Καβάφης, (www.kavafis.gr)
«Θεωρώ ότι το Μάαστριχτ υπήρξε πολύ χρήσιμο, ιδιαίτερα επειδή απέδειξε, με τη στεγνή γλώσσα των στοιχείων, τις βαθιές αντιφάσεις της Ευρώπης. Τα ευρωπαϊκά προβλήματα που πηγάζουν από τις αντιφάσεις αυτές δεν είναι βέβαια το Μάαστριχτ που τα δημιούργησε. Όμως, αντίστροφα, τα έφερε στην επιφάνεια. Οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών έκαναν τη δουλειά τους καλύπτοντας το κενό της .......ευρωπαϊκής πολιτικής. Η Ευρώπη είναι οικονομικά ανθηρή και πολιτικά αδύνατη, για να μην πούμε αδύναμη. Όμως, καμία κοινωνία δεν μπορεί να αναπτυχθεί, ούτε καν να επιβιώσει, χωρίς όραμα και χωρίς πολιτική ηγεσία. Δεν πιστεύω στην Ευρώπη των αγορών και των εμπόρων. Πιστεύω σε μία Ευρώπη ταυτόχρονα και οικονομική και κοινωνική. Μόνο με το δρόμο αυτό μπορεί να ξαναβρεί τη συναίνεση των πολιτών της, των καταναλωτών και των ψηφοφόρων, που είναι τόσο αδύναμη σήμερα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες... Το αιώνιο πρόβλημα, που όμως είναι ακόμα πιο επίκαιρο σήμερα εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας, είναι το πάντρεμα οικονομίας και κοινωνίας. Χωρίς κοινό ορίζοντα αξιών που να ξεπερνούν τους υλιστικούς στόχους της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας, το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί να λυθεί. Το θεώρημα αυτό εφαρμόζεται ιδιαίτερα στη σημερινή Ευρώπη, της οποίας ο μόνος κοινός παρανομαστής είναι δυστυχώς η ανεργία. Είναι σαφές ότι η ελπίδα να δημιουργηθεί μία ένωση της ηπείρου πάνω σε μία αρνητική αξία είναι χειρότερη και από την ουτοπία : είναι αισχροκέρδεια. Πρέπει να ξαναφτιάξουμε μία θετική αξία. Αυτή δεν μπορεί να είναι παρά η ανάπτυξη και η απασχόληση, που ποτέ δεν θα προωθηθούν από το νόμισμα, το οποίο είναι αποτέλεσμα της οικονομίας και όχι η πηγή της ή η κινητήρια δύναμή της. Να γιατί το ενιαίο νόμισμα δεν είναι προτεραιότητα : η αληθινή προτεραιότητα είναι να ολοκληρωθεί η δημιουργία της ενιαίας εσωτερικής αγοράς.»
Carlo De Benedetti : Αξίζει να πεθάνουμε για το Μάαστριχτ; Οικονομικός Ταχυδρόμος, 3/4/97 [αναδημοσίευση από την εφημερίδα Le Monde], σελ. 67
Δεν ξέρω αν η χώρα μας, όπως είπε ο Έλληνας πρωθυπουργός, χρησιμοποιήθηκε σαν πειραματόζωο, στη μάχη της ευρωζώνης με τις αγορές, φοβούμαι όμως, ότι γίναμε πειραματόζωο, ΟΧΙ (αποκλειστικά) στα πλαίσια της μάχης της ευρωζώνης με τις αγορές (να δούμε πότε επιτέλους θα τολμήσουν να τις κατονομάσουν), και θάλεγα αν μόνο σ’ αυτό το επίπεδο χρησιμοποιηθήκαμε το κακό, ακόμα κι έτσι, θα ήταν σχετικά μικρό, μα γίναμε το πειραματόζωο σ’ ένα πείραμα που βρίσκεται σε εξέλιξη κι έχει να κάνει με την άλλη δήλωση του πρωθυπουργού, ότι ΉΔΗ χάσαμε μέρος της εθνικής μας κυριαρχίας. Το πείραμα, πολύ φοβούμαι, ότι πάει πολύ πέρα από τα απλά οικονομικά : είναι ένα πείραμα με γεωστρατηγικά μακροχρόνια συμφέροντα, και φυσικά όχι τα δικά μας. Το πείραμα ίσως να φτάσει στα άκρα, ώστε να διαπιστωθεί αν μπορεί μέσα από τους υφιστάμενους μηχανισμούς της ΟΝΕ ένα (μικρό και ιδίως οικονομικά ευάλωτο) κράτος να χάσει ΕΝΤΕΛΩΣ την εθνική του ανεξαρτησία, καθιστάμενο στην ουσία οικονομικό προτεκτοράτο (ισχυρών «εταίρων» του). Αν εδώ υποτίθεται (ή χωρίς το υποτίθεται) θα προσπαθήσουμε να ανακτήσουμε το «μέρος» της ήδη απωλεσθείσας εθνικής μας κυριαρχίας, κάποιοι άλλοι, είναι φυσικό να θέσω τον προβληματισμό σαν ΕΥΛΟΓΗ ΕΙΚΑΣΙΑ, θα επιθυμούν ακριβώς το αντίθετο : όχι πώς δεν θα μας επιτρέψουν να ανακτήσουμε έστω το μέρος της απωλεσθείσας κυριαρχίας, μα πώς θα τη χάσουμε ολόκληρη. ή, έστω, πώς θα διευρύνουν το «κατεχόμενο» τμήμα της εθνικής μας κυριαρχίας.
Θεωρίες συνομωσίας;
Ποτέ δεν ήμουν θιασιώτης τους, αλλά και ποτέ δεν τις έβγαλα τη γλώσσα. Τη γλώσσα συνηθίζουν να τη βγάζουν ανόητοι και απροσάρμοστοι. Η συνωμοσία ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΙ ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ στην Ιστορία. Ούτε αυτοί που γράφανε (και γράφουνε) την Ιστορία (οι κάθε είδους εξουσίες) συνήθιζαν (και εξακολουθούν να συνηθίζουν) να μιλάνε και πολύ περισσότερο να συνομιλούν μεταξύ τους δημόσια, πάνω σε μια άπλετα φωτιζόμενη σκηνή, και όπου από κάτω, από τη πλατεία, σύμπαντες οι λαοί, να έχουν μια πλέρια θέαση των όσων πράττονται και λέγονται εκεί πάνω, όπου ο κάθε ψίθυρος αμέσως γίνεται αντιληπτός και όπου δεν μπορεί να γίνεται τίποτα κάτω απ’ το τραπέζι, διότι τραπέζι δεν υπάρχει, παρά μονάχα κάθονται, τούτοι οι εκπρόσωποι όλων των ειδών εξουσίας, σε απλές καρέκλες, αν δεν στέκονται όρθιοι. Όσοι πιστεύουν σε ένα τέτοιο γίγνεσθαι, τότε ας μου επιτρέψουν εμένα να κρατήσω τη συνωμοσία, πιστεύοντας το «ακατανόητο» σενάριο, πώς ούτε στη σκηνή βρίσκονται όλοι αυτοί οι εκπρόσωποι των εξουσιών, ούτε άπλετο είναι το φως ακόμα κι όταν βρίσκονται, ούτε εκεί πάνω λέγονται όσα σχεδιάζουν να κάνουν, ακόμα κι όταν βρίσκονται επί φωτιζόμενης σκηνής και συνομιλούν. Όταν κάτι το στραβό συμβαίνει κατά σύστημα και καθ’ έξιν, τότε το τυχαίο πρέπει να το βλέπουμε με καχυποψία. Κι αν δεν μπορούμε να εντοπίσουμε τι βρίσκεται πίσω απ’ τη κουρτίνα, τότε, το ζήτημα δεν είναι αν μιλάμε ή όχι για συνωμοσίες, μα για το αν πράγματι «κάτι υπάρχει πίσω απ’ τη κουρτίνα», και δεν έχουμε παρά να προσπαθήσουμε να τη τραβήξουμε.
Ήδη το γεγονός ότι έχει τεθεί ζήτημα εθνικής κυριαρχίας για τη χώρα μας, («μέρους» της, έστω), εξ αιτίας ενός οικονομικού συμβάντος, όπως είναι ένα μεγάλο δημόσιο χρέος, ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΙ ΤΟ ΠΟΛΥ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ, και για μένα ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΝΟΗΤΟ. Διότι δείχνει ξεκάθαρα, ότι κάποιοι με ισχυρές οικονομίες, ΕΠΩΦΘΛΑΜΙΟΥΝ τις αδύνατες μικρές οικονομίες, ώστε να τις θέσουν υπό τον δικό τους έλεγχο, και βεβαίως, εδώ αναδύεται ΣΤΗ ΠΡΑΞΗ και το πάγιο θεώρημα της νεοφιλελεύθερης νέας τάξης πραγμάτων, ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ, (με άλλα λόγια, τα κράτη να υπόκεινται στην εξουσία των «αγορών» -δεν θα κουράζομαι να το φωνάζω : θέλω το όνομά τους και πού βρίσκονται να τις επισκεφθώ ως καταναλωτής κι εγώ!!!) ένα θεώρημα που βγήκε απ’ τα «εργαστήρια» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, αν δεν με απατά η μνήμη μου. Και βεβαίως, για τις ισχυρές οικονομίες του κόσμου τούτου, στο «τέλος των εθνικών κρατών» ΟΥΔΟΛΩΣ περιλαμβάνεται και το τέλος των δικών τους εθνικών κρατών, ΑΛΛΆ ΜΑΛΛΟΝ Η ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ των υπολοίπων απ’ αυτά τα ισχυρά κράτη. (Παγκοσμιοποίηση και πολυπολιτισμός, θα το πω για πολλοστή φορά, είναι οι Δούρειοι Ίπποι της στρατηγικής τους αυτής). Όχι ότι θα στείλουν νέες στρατιές με τανκς και αεροπλάνα και πλοία για να καταλάβουν χώρες (αν κι αυτό δεν αποκλείεται να συμβαίνει παράλληλα, όπως π.χ., έγινε στη περίπτωση του Ιράκ και του Αφγανιστάν, δυό πόλεμοι που βασίστηκαν σε ξεκάθαρα κατασκευασμένα ψεύδη), μα τώρα, η στρατηγική είναι πιο σοφιστικέ. Τώρα, πρώτα σε εξαθλιώνουν οικονομικά, κι έπειτα μέσω του ελέγχου της οικονομίας σου, στην ουσία θα ελέγχουν τα πάντα, και ίσως να προσπαθήσουν τουλάχιστον, να επιβάλλουν και διευθετήσεις σε ευαίσθητα εθνικά ζητήματα, που «πονάνε» τον λαό, μα «πονάνε» και τις «αγορές» ΤΟΥΣ. Π.χ., για να φέρω ένα χοντροκομμένο παράδειγμα, μπορεί να πει ένας τεχνοκράτης των Βρυξελλών σ’ ένα μέσο Έλληνα εδώ : «Βρε αδερφέ, οι στρατιωτικές σου δαπάνες σε γονατίσανε. Δηλαδή τώρα τι θα πάθεις, αν το Αιγαίο το συνεκμεταλλεύεσαι με το γειτονικό σου λαό, τους Τούρκους; Είναι δηλαδή τώρα καλύτερα που και οι δυό ζημιωνόσαστε απ’ αυτή την ένταση; Κάτσε εδώ να σου εξηγήσω τι οφέλη θάχεις. Λοιπόν, επειδή με τη συνεκμετάλλευση θα μειωθούν οι στρατιωτικές σου δαπάνες, μιας και θα ηρεμήσουν οι Τούρκοι, θάχεις τόσα δισεκατομμύρια εξοικονόμηση χρημάτων, ενώ τα οικονομικά οφέλη από τη καλή συνεργασία με τους γείτονές σας στο Αιγαίο, θα σας αποφέρουν και αυτά τα πρόσθετα έσοδα, οπότε να που θα ξανάχεις πίσω τον δέκατο τέταρτο μισθό σου που στον κόψαμε αν θυμάσαι, και μπορούμε να ξανασυζητήσουμε να βγαίνεις στη σύνταξη από τα 67 και πάλι στα 65 που έβγαινες παλιότερα αν θυμάσαι». Και βέβαια, ανάλογα παραδείγματα μπορούν να φέρουν και για ένα σωρό άλλα θέματα. Στο ζήτημα του ονόματος των Σκοπίων π.χ., εύκολα θα μπορέσουν να προβάλλουν ανάλογης λογικής «επιχειρήματα», όπως και στο Κυπριακό, το μεταναστευτικό (και λαθρομεταναστευτικό) πρόβλημα, κ.λπ., κ.λπ. Βεβαίως, σ’ όλη αυτή τη σεναριολογία, το κρίσιμο δεν είναι τι θα μας λένε «οι αγορές» που θα διαφημίζουν τα καλούδια τους, μα το αν εμείς θα μπορούμε να ξεχωρίζουμε το τυρί απ’ τη φάκα. Διότι το ζήτημα δεν είναι το στιγμιαίο όφελος απ’ τη τυχόν επίσης στιγμιαία «ρύθμιση» εθνικών μας εκκρεμοτήτων επί τη βάσει της λογικής των «αγορών», μα το τι θα ακολουθήσει από εκεί και πέρα, κάτι που το αφήνω στη φαντασία και στις εκτιμήσεις του καθενός.
Ακούμε, παραπέρα, ότι αν λέει παρεκκλίνουμε των στόχων που θέσαμε για την έξοδο απ΄ τη κρίση, τότε η Ένωση θα μπορεί ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΜΑΣ ΡΩΤΗΣΕΙ, ΝΑ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ! Και είναι ακριβώς το σημείο αυτό που μάλλον θα έχει υπόψη του ο πρωθυπουργός όταν αναφέρεται ότι εκχωρήσαμε ήδη εθνική κυριαρχία.
ΠΡΟΚΕΙΤΙΑ ΓΙΑ ΚΑΤΑΠΤΗΣΤΟ ΟΡΟ, ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΣΕ ΆΜΕΣΗ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΗ ΛΑΪΚΗ ΕΤΥΜΗΓΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝ Ο ΛΑΟΣ ΑΠΟΔΕΧΕΤΑΙ ΕΚΧΩΡΗΣΕΙΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝ ΤΕΛΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΤΕΘΕΙΜΕΝΟΣ ΝΑ ΔΙΑΣΩΣΕΙ ΤΟ ΕΥΡΩ ΤΟΥ ή ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ.
Η «προφανής» απάντηση «και το ευρώ και την εθνική κυριαρχία» δεν πείθει, διότι ΕΙΝΑΙ ΑΔΙΑΝΟΗΤΟ ΥΠΟ ΟΙΑΝΗΠΟΤΕ ΛΟΓΙΚΗ Η ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΝΑ ΤΙΘΕΤΑΙ ΥΠΟ ΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΑΙΡΕΣΗ, ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΟ ΤΗΝ ΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΕΝΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΎ!!!!
Για μένα αν υπάρχει μια «προφανής» απάντηση, αυτή είναι : «ΑΛΛΟ ΠΡΑΓΜΑ ΤΟ ΕΥΡΩ, ΑΛΛΟ ΠΡΑΓΜΑ Η ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ : ΔΕΝ ΤΑ ΣΥΣΧΕΤΙΖΩ, ΔΕΝ ΚΑΘΟΡΙΖΩ ΣΧΕΣΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ».
Την εθνική μας κυριαρχία δεν την αποκτήσαμε μέσα από προϋπολογισμούς και τις δημοσιονομικές «ευταξίες», ώστε αν παρεκκλίνουμε απ’ αυτά, «λογικά» η εθνική μας κυριαρχία να επιστρέψει στο status που βρίσκονταν πριν την παρέκκλιση του προϋπολογισμού! ΕΙΝΑΙ ΑΔΙΑΝΟΗΤΑ ΑΥΤΑ ΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ, ΚΑΙ ΕΠΙ ΤΈΛΟΥΣ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ. Έχω την εδραία πεποίθηση, ότι αν ο λαός γνώριζε ότι συνθήκες του παρελθόντος περιείχαν τέτοιου είδους ρυθμίσεις, βεβαίως και θα αντιδρούσε.
Θέλω να πιστεύω ότι η ελληνική κυβέρνηση και ο πολιτικός κόσμος στο σύνολό του, θα ξανασκεφτούν το θέμα, και σε κάθε περίπτωση να διασφαλίσουν ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΓΑΛΗΝΗ, η οποία βρίσκεται από άποψη ανοχών και αντοχών σε οριακό σημείο. Δεν χρειάζεται σε μια οικονομική κρίση, να προσθέσουμε και μια κρίση που ίσως μας φέρει στα πρόθυρα ενός νέου επώδυνου και πάνω απ’ όλα εξαιρετικά επικίνδυνου νέου εθνικού διχασμού. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΩΡΑ ΝΑ ΠΑΙΖΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΜΕ ΕΘΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ, ΚΑΙ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ, ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΩΣ, ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ «ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ» ΩΡΑ ΓΙ’ ΑΥΤΟ.
Ελπίζω ότι ο πρωθυπουργός, που αναμφίβολα διαχειρίζεται με τη κυβέρνησή του μια δύσκολη κατάσταση, να προσέξει ιδιαίτερα το σημείο αυτό, και αν χρειαστεί, ΕΝ ΟΝΟΜΑΤΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΗΡΕΜΙΑΣ, να παραπέμψει το θέμα σε δημοψήφισμα, δηλαδή, αν ο λαός αποδέχεται ή όχι εν ονόματι της οικονομικής μας κρίσης, οι αποφάσεις να λαμβάνονται ερήμην της Ελλάδος. Αν ναι, τότε, ας γίνουν τα πράγματα όπως δρομολογούνται. Αν όχι, τότε, η Ελλάδα θα πρέπει να θέσει το ερώτημα στην Ευρώπη αν δέχεται υπ’ αυτόν τον όρο να παραμείνουμε στην νομισματική ένωση ή όχι, ή, ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ, αφήνοντας κατά μέρος το «εδώ και τώρα προσαρμογή» των Ευρωπαίων, η κυβέρνηση να ζητήσει μεγαλύτερη πίστωση χρόνου για την προσαρμογή, αν η Ελλάδα πρόκειται να παραμείνει στην νομισματική ένωση, καθιστώντας ταυτόχρονα σαφές, ΟΤΙ ΚΑΜΙΑ ΕΚΧΩΡΗΣΗ ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΠΡΟΣ ΚΑΝΕΝΑ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΠΟΥ ΝΑ ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΙ ΜΕ ΕΚΧΩΡΗΣΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ.
Φυσικά, δεν πρόκειται να κραυγάσω συνθήματα του τύπου «έξω από την Ευρώπη», όμως, για μένα η Ελλάδα θα πρέπει ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ να αξιοποιεί με κάθε δυνατό τρόπο κάθε άλλη δυνητική συμμαχία εκτός Ευρώπης, οικονομική και όχι μόνο, όμως, ειδικά για το ευρώ, ΟΥΔΟΛΩΣ πείσθηκα ότι αξίζει κανείς να πεθάνει κιόλας γι΄ αυτό. Άλλωστε, μεταξύ ενός εξαθλιωμένου λαού ΧΑΡΙΝ του ευρώ, κι ενός ισχυρού ευρώ ΧΑΡΙΝ των «αγορών» (όνομα παρακαλώ!!) πάνω από τους λαούς, προτιμώ τη τρίτη λύση : μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όχι όμως και μέσα στην Νομισματική Ένωση, αν το δεύτερο είναι ένα κουστούμι που δεν είμαι έτοιμος να το φορέσω (δεν λέω ότι είναι εξ ορισμού «κακό», μα όταν μου δίνεις ένα παντελόνι που τα μπατζάκια του είναι διπλάσια απ΄το μήκος των ποδιών μου, είναι φανερό ότι θα φάω τσακιστώ και δεν θα φταίει βεβαίως το ευρώ!)