Γράφει ο Τριαντάφυλλος ΚαρατράντοςΣτην Ελλάδα, όταν ολοκληρώνεται ένα μεγάλο ή «μεγάλο» έργο, έχουμε συνηθίσει να γινόμαστε μάρτυρες της μάχης της κορδέλας, του ψαλιδιού και του στριμωξιδίου για το καλύτερο πλάνο. Στο νέο Μουσείο της Ακροπόλεως πήγαμε ένα βήμα πιο πέρα, ή μήπως πιο πίσω; Παρακολουθήσαμε τη μάχη της χωροθέτησης, της θεμελίωσης και της ιδέας. Αληθινά θλιβερές μικροδιακομματικές συμπεριφορές. Όλη αυτή η στείρα νεοελληνική κομματικόμπαρόκ φιέστα με άφησε αδιάφορο, αλλά με προβλημάτισε κιόλας. Υπάρχει κανείς σε αυτή τη χώρα που να νοιάζεται σε τι θα χρησιμεύσει το Μουσείο της Ακροπόλεως και όχι ποιος το έφτιαξε;
Το Μουσείο της Ακροπόλεως πρέπει να φέρει με τον πλέον εμφατικό, αλλά και σοβαρό τρόπο, τη συζήτηση για μία νέα πολιτιστική πολιτική στο επίκεντρο. Μία νέα πολιτιστική πολιτική, η οποία θα χτιστεί γύρω από το νέο ισχυρό παγκόσμιο brand που προσφέρει το νέο Μουσείο. Πρέπει να δούμε από την αρχή ποιο είναι, ή καλύτερα ποιο θα όφειλε να είναι, το εύρο της πολιτιστικής πολιτικής που ασκεί η Ελλάδα. Ποίοι είναι οι στόχοι, αν υπάρχουν, η στρατηγική αλλά και η μεθοδολογία διαχείρισης της πολιτιστικής ταυτότητας της χώρας.
Η πολιτιστική πολιτική και η πολιτιστική διπλωματία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το σχήμα της ήπιας ισχύος (soft power), τον όρο που εισήγαγε στη μελέτη των διεθνών σχέσεων και της ισχύος, ο πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου του Harvard, ο Joseph Nye, σημαίνοντας ουσιαστικά την είσοδο σε μία νέα περίοδο μελέτης της συμπεριφοράς των κρατών, στην περίοδο των σύγχρονων μετανεωτερικών διεθνών σχέσεων. Η λογική της ήπιας ισχύος στοιχειοθετεί τον τρίτο δρόμο για την επίτευξη των στόχων, αυτόν της γοητείας, της ελκυστικότητας. Οι πόροι από τους οποίους έλκεται η συμπεριφορά της ήπιας ισχύος είναι η κουλτούρα, οι αξίες και η ιδεολογία. Η ήπια ισχύς είναι η τέχνη της έλξης, η πρόσκτηση στις θέσεις σου όχι μέσω της δύναμης ή των χρημάτων, αλλά της γοητείας σου, της κουλτούρας σου, της φήμης σου στο διεθνές στερέωμα.
Ο Nye με τη θεωρία της ήπιας ισχύος, ήθελε να δείξει ότι οι ΗΠΑ, έχουν εν μέρει, αλλά μπορούν και σε μεγαλύτερο βαθμό, να αναπτύξουν μία κυρίαρχη ηγεμονία στην ......... εποχή της παγκοσμιοποίησης μέσα από τη γοητεία που ασκούν. Η γοητεία αυτή προσδιορίστηκε ως η σύγχρονη λαϊκή κουλτούρα, η κουλτούρα του Hollywood, των McDonald’s, της Nike και του NBA. Ήθελε να δείξει στις ΗΠΑ ότι μπορούν να πετύχουν πολύ περισσότερα πράγματα μέσα από την ανάπτυξη μίας παγκόσμιας λαϊκής κουλτούρας που θα στηρίζεται στη γοητεία και στο modus Vivendi των ΗΠΑ, από τη σκληρή ισχύ των όπλων και της χρήσης βίας.
Ο ίδιος ο Nye ανάγει την πολιτιστική διπλωματία ως ένα σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης ήπιας ισχύος. Η γοητεία του πολιτισμού, της ιδέας και των αξιών είναι ο δρόμος για τη θετική και επικερδή συμπεριφορά ενός κράτους στη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης. Η Ελλάδα, η χώρα με την πλέον οικουμενική φήμη στο ζήτημα του πολιτισμού, των ιδεών και των αξιών, μπορεί να αναπτύξει ένα σύγχρονο μοντέλο ήπιας ισχύος, ένα μοντέλο που στον πυρήνα του, δεν θα έχει τη σύγχρονη μαζική λαϊκή κουλτούρα των ΗΠΑ, αλλά τον οικουμενικό αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, τη δημοκρατία, την ελευθερία, την ειρήνη. Ο αρχαίος Ελληνικός πολιτισμός θα μπορούσε να αποτελέσει το χρυσό κλειδί για μία νέα συμπεριφορά της Ελλάδας, μία συμπεριφορά που δεν θα είναι φοβική απέναντι στη διαδικασία τη παγκοσμιοποίησης, αλλά που θα τη δει ως ευκαιρία, ως ευκαιρία για να μεταδώσει τη γοητεία της σε όλο τον πλανήτη. Είναι τόσο απλό, όποιος έχει γοητεία, έχει και ακροατές, και όποιος έχει ακροατές δημιουργεί συμμαχίες, και όποιος έχει συμμαχίες πετυχαίνει στόχους.
Αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να δείξει το νέο Μουσείο της Ακροπόλεως, ένα νέο πολιτιστικό πρότυπο ήπιας ισχύος. Μία νέα πολιτιστική και εξωτερική πολιτική, μία νέα Ελλάδα. Μία Ελλάδα γοητευτική, ελκυστική, πρωταγωνίστρια στη σκακιέρα της παγκοσμιοποίησης. Αν αναπτυχθεί αυτή η νέα πολιτική ταυτότητα δεν θα χρειάζεται να σκιαμαχούμε για το ποιος αρχηγός κράτους ήρθε, ποιος όχι και γιατί, αλλά αντίθετα θα τους πείθουμε.
Οι κανόνες της ισχύος και της συμπεριφοράς των κρατών έχουν αλλάξει, είναι κρίμα η Ελλάδα να παραμένει θεατής, ενώ θα μπορούσε να είναι πρωταγωνιστής σε αυτό το μετανεωτερικό σύστημα ισχύος.