H Τελευταία ελληνίδα φιλόσοφος

Η Υπατία (370-418 μ.Χ.) υπήρξε νεοπλατωνική φιλόσοφος και μαθηματικός. Έζησε και δίδαξε στο Μουσείο-Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Κόρη του μαθηματικού, αστρονόμου και διευθυντή της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, του Θέωνα. Με τις φροντίδες του πατέρα της, έλαβε την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση στην Αθήνα και στη Ρώμη. Στην Αθήνα παρακολούθησε μαθήματα στη νεοπλατωνική σχολή του Πλούταρχου του Νεότερου και της κόρης του Ασκληπιγένειας. Επιστρέφοντας στην Αλεξάνδρεια, μπήκε επικεφαλής της εκεί σχολής των Πλατωνιστών (400 μ.Χ.), δίδαξε φιλοσοφία και μαθηματικά και αποτέλεσε πόλο έλξης για τους διανοούμενους της εποχής ενώ έκανε και εκτενή και ουσιώδη σχόλια στα μαθηματικά έργα του Διόφαντου και του Απολλώνιου. Δυστυχώς, παρότι υπήρξε πολυγραφότατη, κανένα από τα έργα της δεν σώθηκε και έχουμε μόνο αναφορές γι αυτά. Πολλοί απο τους μαθητές της ανήκαν στους ανώτατους κύκλους της αριστοκρατίας της πόλης και έγιναν σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο έπαρχος της Αλέξάνδρειας Ορέστης. Επειδή η δράση της θεωρήθηκε επικίνδυνη για την εξάπλωση του Χριστιανισμού, σταδιακά καλλιεργήθηκε κλίμα εναντίον της που οδήγησε στη βίαιη δολοφονία της από όχλο φανατικών μοναχών[. Παρότι η ίδια είχε πολλούς φίλους χριστιανούς, προτίμησε να μείνει πιστή στις αρχαιοελληνικές παραδόσεις. Το μανιασμένο πλήθος την ξεγύμνωσε και τη πετροβόλησε μέχρι θανάτου, στη συνέχεια το πτώμα της διαμελίστηκε και κάηκε στην πυρά. Ηθικός αυτουργός θεωρήθηκε ο επίσκοπος Αλεξάνδρειας Κύριλλος, ο οποίος είχε έρθει σε μεγάλη αντίθεση με τον Ρωμαίο Κυβερνήτη της Αιγύπτου και φιλικά διακείμενου προς την Υπατία, Ορέστη. Ετσι περιγράφει ο ιστορικός της εποχής, ο Σωκράτης ο Σχολαστικός(380-440 μ. Χ) την δολοφονία της(Βλέπε Εκκλησιαστική Ιστορία, Βιβλίο έβδομο, κεφάλαιο 15ο) Διαθέσιμο στα αγγλικά):«῏Ην τις γυνὴ ἐν τῇ Ἀλεξανδρείᾳ͵ τοὔνομα Ὑπατία· αὕτη Θέωνος μὲν τοῦ φιλοσόφου θυγάτηρ…… Καὶ δὴ συμφρονήσαντες ἄνδρες τὸ φρόνημα ἔνθερμοι͵ ὧν ἡγεῖτο Πέτρος τις ἀναγνώστης͵ ἐπιτηροῦσι τὴν ἄνθρωπον ἐπανιοῦσαν ἐπὶ οἰκίαν ποθέν· καὶ ἐκ τοῦ δίφρου ἐκβαλόντες……- καθ οδόν από το σπίτι της προς την ακαδημία, την περίμενε ένα πλήθος φανατισμένων(μοναχών). Αφού την έσυραν με τη βία μέσα σε μια εκκλησία, την γύμνωσαν εντελώς και με όστρακα της έσχισαν τις σάρκες της διαχωρίζοντας τις σάρκες από τα κόκαλα. Ότι απέμεινε το έκαψαν στη φωτιά και όλα αυτά έγιναν με εντολή του αγίου Κύριλλου, του Πατριάρχη Αλεξανδρείας. Με καλά δώρα προς την πολιτική ηγεσία της πόλης κατάφερε ο Κύριλλος και οι μοναχοί του να σταματήσουν οι έρευνες για την δολοφονία της».
Σήμερα, πολλοί ιστορικοί της καθολικής Εκκλησίας, ακόμη και ο δικός μας , ο καθηγητής-θεολόγος Μεταληνός σε εκπομπή στην τηλεόραση, ισχυρίζονται ότι, η Αγία Αικατερίνη, δεν είναι άλλη από την Υπατία. Πεφωτισμένοι εκκλησιαστικοί παράγοντες που θαύμαζαν την Υπατία, από ενοχές προς το πρόσωπό της και αλλάζοντας το όνομά της, την ανακήρυξαν σε Αγία. Το άρθρο αυτό αποτελεί τον ελάχιστο φόρο τιμής και μια ένδειξη σεβασμού προς την αλήθεια και την ιστορική συλλογική μνήμη μας.